Definitions by patsis (348)
Showing 1-10 from 348

Ή εκεί που χάνονται οι αναπτήρες.

Ηρεμήστε. Δεν είναι σλανγκ. Είναι έκφραση. Συμμερισθείτε και απολαύστε.

Σημαίνει ότι κάτι, κυρίως άψυχο αντικείμενο, χάθηκε απρόσμενα, αθόρυβα, χωρίς να αφήσει ίχνη, σχεδόν ύπουλα κάτω από τη μύτη μας. Άνοιξε η γη και το κατάπιε. Η νοηματική σύλληψη είναι μάλλον κοινή σε αγγλόφωνα περιβάλλοντα - την έκφραση την άκουσα αυτοπροσώπως στα ελληνικά από Έλληνα που σφόδρα αμφιβάλλω αν ήξερε καμία ξένη γλώσσα ώστε να μιλάμε για απλή μετάφραση.

Έχετε σκεφτεί ποτέ πού σκατά πάνε όλα τα στυλό και οι αναπτήρες που χάνονται από τη μια στιγμή στην άλλη; Πολλούς ανθρώπους απασχολεί το ζήτημα, κανέναν όμως δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι παραμένει εν πολλοίς ανεξήγητο.

Σίγουρα έχετε ακούσει τις θεωρίες ότι στις άκρες των γραφείων, κάτω από φακέλους και χαρτιά, στα σκοτεινά βάθη των χαρτοφυλάκων αλλά και μέσα στην πολύπλοκη γεωμετρία των αντικειμένων πάνω στα τραπέζια και τα σταντς των καφέ και των μπαρ (η οποία είναι ένα μυστήριο μηχανικής από μόνη της) δημιουργούνται εφήμερες μικρές μαύρες τρύπες, πύλες σε μια άλλη διάσταση, σε κάποιους άλλους κόσμους του χωροχρόνου.

Δεν μπορεί, άλλωστε, να είναι άσχετο το γεγονός ότι το φαινόμενο ξεκίνησε με τα γυαλιά πρεσβυωπίας, τα κλειδιά και τα μισά ζευγάρια κάλτσες που εξαφανίζονταν ήδη από καιρό, πριν την εφεύρεση του στυλό και του αναπτήρα.

Λένε, δηλαδή, ότι η διαχείριση τόσου μεγάλου όγκου εισερχόμενου «απολεσθέντος» υλικού απαίτησε τόσο τερατώδη γραφειοκρατία στους κόσμους υποδοχής, που τους οδήγησε να εξαντλήσουν ολοκληρωτικά τα αποθέματά τους σε γραφική ύλη, αναζητώντας απεγνωσμένα νέα κοιτάσματα στυλό. Το σοκ στον πολιτισμό τους όμως ήταν πολύ μεγάλο, εξού και η κατρακύλα τους στο κάπνισμα της τοπικής τους χλωρίδας και σε κοινωνικές αναταραχές με εμπρησμούς, στοιχεία που συνάγονται από την στροφή τους στην «απαλλοτρίωση» αναπτήρων.

Η αδυναμία τους να εφεύρουν μια απλή ηλεκτρονική βάση δεδομένων και να ξεμπερδεύουν ίσως μπορεί να εξηγηθεί με τον ίδιο τρόπο που εξηγείται η αρχική τους εμμονή να κατακλέβουν το σύμπαν από κλειδιά για σπίτια και αυτοκίνητα που δεν έχουν και κάλτσες που δεν μπορούν να ταιριάξουν μεταξύ τους αλλά και γυαλιά πρεσβυωπίας: είναι απλά κοντόφθαλμοι ηλίθιοι τους οποίους θά 'πρεπε από καιρό να έχουμε εξοντώσει, αν το τμήμα μάρκετινγκ της κόκα-κόλα δεν ασκούσε τόσο μεγάλη επιρροή κατά της γόμωσης χριστουγεννιάτικων καλτσών με πυρηνικά, χάριν προστασίας της ετήσιας εορταστικής καμπάνιας της εταιρείας.

Οι πιο ψαγμένοι, βέβαια, μπλογκάρουν χρόνια την θεωρία ότι η BIC ελέγχεται από την δοσίλογη υπερμυστική παγκόσμια κυβέρνηση που τά 'χει κάνει πλακάκια με τους εξωγήινοι και καταστέλλει την αντίσταση διοχετεύοντας στην αγορά φθηνά στυλό εφοδιασμένα με κινητική μνήμη και αναπτήρες με στερεοφωνική τσακμακόπετρα τα οποία στη συνέχεια συλλέγει, τους πατάει το ριπλέι και ενημερώνεται για ό,τι έγραψε ποτέ κανείς με αυτά ή είπε κοντά τους.

Διάφοροι άλλοι λιγότερο παρανοϊκοί μιλούν για την κβαντική αστάθεια κάθε μικρού χρήσιμου αντικειμένου και πως η κυματική του μορφή στατιστικά πρέπει να καταρρέει συχνά όταν βρίσκεται εκτός παρατήρησης, κάτι σαν την γάτα του Σρέντιγκερ για τους φιλόζωους.

Ένα πράγμα, όμως, στο οποίο όλοι οι παραπάνω συμφωνούν είναι η αδυναμία προσκόμισης οποιουδήποτε στέρεου αποδεικτικού στοιχείου για την εξήγηση του φαινομένου, είτε λόγω έλλειψης στυλό για να γράψουν μια αξιοπρεπή μαθηματική απόδειξη, είτε επειδή έχουν χάσει - ξανά - τα κλειδιά του αυτοκινήτου τους ώστε να φτάσουν στην συνέντευξη Τύπου, είτε γιατί θα φαίνονταν γελοίοι κάνοντας τόσο κοσμοϊστορικές ανακοινώσεις για την κατανόηση του σύμπαντος φορώντας παράταιρες κάλτσες.

Είτε γιατί, πολύ απλά, όλα τα καυτά έγγραφα χάθηκαν εκεί που πάνε τα χαμένα στυλό.

Έκφραση με πολλές νοηματικές αποχρώσεις της ίδιας κεντρικής ιδέας:

1. Ηθικώς ανέξοδα, ανεύθυνα.
2. Αέρας κοπανιστός, αρχίδια - μάντολες.
3. Μια τρύπα στο νερό.
4. Χύμα στο κύμα.
5. Μην την ψάχνεις.
6. Αεριτζίδικα και, συνεκδ., τζάμπα και βερεσέ, αδικοχαμένα λεφτά.

Ετυμολογία αδιευκρίνιστη στον γράφοντα. Bana στα τουρκικά σημαίνει σε εμένα.

Βλ. και αέρα πατέρα.

παθαίνω + όνομα προσώπου

Απρόσμενα παρουσιάζω συμπεριφορά ή απόψεις παραπλήσιες με κάποιου άλλου ανθρώπου, ιδίως όταν αυτό αξιολογείται αρνητικά από τον ομιλούντα.

Με αυτήν την αδόκιμη σύνταξη εξισώνουμε κάποιον άνθρωπο (π.χ. ένα δημόσιο πρόσωπο) με ασθένεια ή πάθηση και αναγνωρίζουμε τα συμπτώματά της σε κάποιον άλλο, με μια μεγάλη δόση ειρωνείας και κριτικής. Το πρόσωπο-πάθηση πρέπει να έχει κάποια έντονα χαρακτηριστικά ώστε να είναι σαφές τι αποδίδουμε στο πρόσωπο που θέλουμε να ειρωνευθούμε.

Προϋπήρχε και η πιο κλασική έκφραση παθαίνω + όνομα προσώπου με κατάληξη -ίτιδα, με την κατάληξη να παραπέμπει σε φλεγμονές, παθήσεις, ασθένειες κλπ όπως γαστρεντερίτιδα, σκωληκοειδίτιδα, αρθρίτιδα.

Έρχεται μια στιγμή που η μοίρα εκδικείται, οι παραβάτες και οι αμελείς τιμωρούνται, τα λάθη τέλος πάντων πληρώνονται, ενίοτε ακριβά.

Ειδικά αυτά που κάναμε γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν έπρεπε. Μπορεί από τεμπελιά, μπορεί προς ικανοποίηση μιας στιγμιαίας παρόρμησης ή, απλώς, της παρτάρας μας, νομίζοντας ότι θα αποφύγουμε τις συνέπειές τους.

Ο χρόνος όμως περνάει κι επέρχεται δικαιοσύνη. Ή κάτι τέτοιο.

Οι "μαλακίες" συνήθως δεν αναφέρονται σε σοβαρά εγκλήματα ή τραγωδίες. Θα είναι παραπτώματα που ο ομιλών μπορεί να φανταστεί τον εαυτό του να δοκιμάζει, έστω και σε πολύ θεωρητικές καταστάσεις, χωρίς βέβαια αυτό να είναι απόλυτο.

Υπάρχει και η μορφή «οι μαλακίες πληρώνονται σ’ αυτήν την ζωή, οι αμαρτίες στην επόμενη». Αυτή η φράση νομίζω είναι λίγο διαφορετική, με αυτόν τον διαχωρισμό που κάνει: Από τη μια μεριά είναι τα λάθη που κάνουμε και μας κλέβουν κάτι από τη ζωή μας, π.χ. μια επένδυση στον εαυτό μας που δεν κάναμε ή μια κακή επένδυση σε άλλους, που πήγε στράφι, μια σχέση που χαλάσαμε, το πρόσωπό μας στην κοινωνία που δεν διαφυλάξαμε. Από την άλλη είναι οι ηθικές μας παραβάσεις, αυτές που θα κριθούν μετά από Τώρα, πέρα από Εδώ, όταν και αν.

Πρέπει να πιστέψουμε σε έναν κόσμο έξω από την δική μας αντίληψη. Πρέπει να πιστέψουμε ότι οι ανθρώπινες πράξεις διατηρούν το νόημά τους, ακόμα κι όταν δεν τις θυμόμαστε. Πρέπει να πιστέψουμε ότι ο κόσμος συνεχίζει να υπάρχει, ακόμα και όταν κλείνουμε τα μάτια.
.....................................................................................................................................

Όλα αυτά που υπάρχουν γύρω μας, η οθόνη του υπολογιστή, οι τοίχοι, οι δρόμοι, η γόπα που καίει ακόμα στην άσφαλτο, το κόκκινο μηχανάκι που σταμάτησε και άφησε τη συνοδηγό με αντάλλαγμα ένα φιλί, τα δέντρα που άνθισαν, όλα αυτά, με τις λεπτομέρειές τους, τα χρώματά τους, τους ήχους τους, τις διαπλοκές τους και μέσα σ’ αυτά κι εμείς, με τις χίλιες σκέψεις μας, τα συναισθήματά μας, όλον μας τον κόσμο που αλλάζει κάθε στιγμή μέσα στον κόσμο που αλλάζει κάθε στιγμή, όλα αυτά θα πεθάνουν μόλις σκοτεινιάσει η μέρα ή μόλις σκοτεινιάσει η μνήμη μας γιατί θα χαθούν και θα είναι σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Κι εμείς μαζί μ’ αυτά, δεν γλιτώνουμε, εμείς, ο Γιώργος, ο Μανώλης, η Όλγα της 11ης Απριλίου και της οκτώ, οκτώ και κάτι το σούρουπο, κι ένας νέος εαυτός μας θα πάρει τη θέση μας σε μία ώρα, σε δυο λεπτά, τώρα και τώρα και τώρα ξανά. Και ποιος ξέρει αν όλοι αυτοί οι διαδοχικοί εαυτοί μας που στέκονται μπροστά στην οθόνη και γράφουν και διαβάζουν ο καθένας με τη σειρά του στον υπολογιστή, ποιος ξέρει αν όλοι αυτοί είναι το ίδιο πρόσωπο ή αυτό το ένα πρόσωπο δεν υπάρχει και δεν υπήρξε ποτέ.

Το σκοτάδι είναι ο πρωταρχικός μας φόβος: ο φόβος της ακατανόητης και αδυσώπητης απώλειας. Και η νύχτα, για το απαράλλαχτο πανάρχαιο κομμάτι της φύσης μας, είναι η κυριαρχία του σκότους.

Όσο όμως η απειλή της νύχτας πέφτει στις πόλεις και τους δρόμους μας, εμείς γραπωνόμαστε από τη ζωή με πείσμα. Κι εκεί βρίσκουμε και τους άλλους ανθρώπους. Και γελώντας θυμωμένα, πυρετικά ή γαλήνια στα μούτρα μιας νύχτας που μπορεί να μην ξημερώσει ποτέ, συναντιόμαστε γύρω από τραπέζια, πάνω από ποτηράκια κρασί, μέσα σε πλήθη ή σε μικρές παρέες, γνωριζόμαστε, ερωτευόμαστε, πονάμε και γιατρευόμαστε.

Μα η νύχτα δεν πιστεύει στην αυγή, και το σκοτάδι παίρνει από εμάς ομήρους, μας κλέβει μνήμες-κομμάτια του εαυτού μας και τα σκορπίζει στη λήθη. Εμείς της συντρίβουμε την κεφαλή και αυτή μας δαγκώνει την φτέρνα. Και τότε, όλα αυτά που ζήσαμε και χάσαμε τα παίρνει η νύχτα.

Υ.Γ. Κι όχι αυταπάτες προπαντός: Ακόμα και όταν διασώσουμε τις αναμνήσεις μας, δεν είναι καθόλου σίγουρο αν οι αναμνήσεις αυτές είναι κάτι που έχουμε ή κάτι που έχουμε πια χάσει. Η νύχτα κερδίζει διαφορετικά: κρατά την πραγματικότητα και μας αφήνει την αόριστη γοητεία της στη μνήμη μας.

Και σ' αυτήν την περίπτωση, το πήρε η νύχτα.
.....................................................................................................................................

© εν μέρει, σε ορισμό και παράδειγμα:

Christopher Nolan, Memento
Γιώργος Σεφέρης, Η Στέρνα
Αγία Γραφή, Γένεσις
Μανώλης Αναγνωστάκης, Επίλογος
Χρήστος Θηβαίος, Καλή σου νύχτα
Κ.Π. Καβάφης, Καισαρίων
Τάκης Σιμώτας, Νίκος Παπάζογλου, Κανείς εδώ δεν τραγουδά
Σωκράτης Μάλαμας, Τίποτα δε χάθηκε

Ετυμολογία και διαφορετική σημασία στον άλλο ορισμό.

1. Θετικά: Η πολύ καλή κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένα αντικείμενο, όταν δεν έχει φθαρεί από το χρόνο και την χρήση, όταν είναι αχρησιμοποίητο εντελώς, «με τα σελοφάν του» (πρβλ. το τούλι της μπομπονιέρας). Συνήθως αφορά μηχάνημα, αυτοκίνητο, μοτοσυκλέτα, δευτερευόντως καταστάσεις και ανθρώπους (βλ. παράδειγμα 1γ).

2. Αρνητικά: Το αλλοπρόσαλλο άτομο ή κατάσταση, το απαράδεκτο από διάφορες απόψεις. Βλ. παιδί κουφέτο. Συχνά μπαίνει μετά το ουσιαστικό που προσδιορίζει, στο ίδιο στυλ με τις εκφράσεις συνεννόηση κλαρίνο, παιδί-βιολί, παιδί-κουμπί κλπ.

3. Υπάρχει μία αναφορά που εξισώνει σημασιολογικά το κουφέτο με την καραμέλα (παρ. 3).

Έκφραση που σκοπό έχει να αντικρούσει ή να ξορκίσει οποιονδήποτε άνθρωπο ή κατάσταση στρέφεται επιθετικά και με θρασύτητα εναντίον μας. «Γορίλας» μπορεί να σημαίνει είτε λαμόγιο, είτε γυναίκα-Πατσάνγκας που κάνει κίνηση προς το μέρος μας (αντίστοιχα, σε άντρα, ένας παιδοβούβαλος με διάθεση για καμάκι), είτε μεθόδευση-μπινιά που υπονομεύει τα κεκτημένα μας δικαιώματα, οτιδήποτε τελοσπάντων θεωρούμε ότι πρέπει κανονικά και με τον νόμο να τηρείται ελεγχόμενο για την ασφάλειά μας πίσω από τα σίδερα ενός κλουβιού, κυριολεκτικά (ως φυλακή) ή μεταφορικά (ως καταδίκη στην αγαμία ίσως;).

Προέρχεται από μια ατραξιόν του ποιοτικού μετα-μεταπολιτευτικού ελληνικού πανηγυριού, τον θρυλικό γορίλα. Ο γορίλας ήταν μια μούφα sci-fi παράσταση στην οποία παρουσιαζόταν ένας άνθρωπος κλεισμένος σε κλουβί, βυσματωμένος με καλώδια που και καλά τον μεταμόρφωναν σε άγριο γορίλα. Η όλη υπερπαραγωγή έκανε χρήση της τελευταίας λέξης της lo-fi τεχνολογίας 8mm προτζεκτόρων για να προβάλουν την εικόνα της μεταμόρφωσης του πρωταγωνιστή σε ωρυόμενο γορίλα. Το σχετικό ποιηματάκι που φώναζε από τα μικρόφωνα το αφεντικό-μουεζίνης καλούσε τον κόσμο τραγουδιστά: «Γορίλα, γορίλα, γορίλα! Πίσω γορίλα! Άτιμο παιδί! Θα μου κλείσεις το τσαντίρι!»

Για τις ηλικίες κάτω από οκτώ, το θέαμα ήταν αρκετά τρομακτικό, για τις υπόλοιπες ήταν τρομακτικά ηλίθιο.

[σ.ς. Ακολουθώ την απλουστευμένη γραφή της λέξης με ένα λ]

Βλ. και για μαλάκες ψάχνεις;

Για εξοπλισμό, μηχανές, οχήματα κλπ, ακόμα και έμψυχο σύνολο, εμφανίζω διαχρονικά βλάβη σε κάποιο συγκεκριμένο εξάρτημα, κάποιο μέρος ή λειτουργία του συνόλου εμφανίζει στατιστικά συχνότερες και σοβαρότερες βλάβες από τα υπόλοιπα, ή απλά υστερεί σχετικά με αυτά ή τον ανταγωνισμό.

Συνώνυμο του τσαμπουκά, και με τις δυο χρήσεις (δες τον ορισμό). Φοριέται πολύ σε οπαδικά περιβάλλοντα.

Ο άνθρωπος που τσαμπουκαλεύεται, που ρέπει στους καυγάδες ή, διαφορετικά, αυτός που χρησιμοποιεί την διπλωματία του καουμπόυ, ξεκινάμε με ντου κι άμα μας βγει, μας βγήκε. Με πιο θετική αξιολόγηση, αυτός που δεν κωλώνει να διεκδικήσει κάτι απέναντι στον οποιονδήποτε κι ας είναι ισχυρότερος, με δυναμισμό, με τσαγανό, με ψυχή που του βγαίνει εκεί που πρέπει, το μαγκάκι, το παλικαράκι το σωστό, μ' αρχίδια (κι ας μιλάμε για γκόμενα).

Τσαμπούκια είναι και οι καταστάσεις με τσαμπουκάδες, με επιθετική αντιπαράθεση, με ανταλλαγές απειλών χρήσης βίας ή βία.

Ούτε σαμπούκα, ούτε τσιμπούκι, μη μπερδεύεσαι.

Βορειοελλαδίτικος όρος για την μικρή ψησταριά (την μεταλλική κατασκευή, όχι το μαγαζί ταβέρνα-εστιατόριο). Έχει χώρο για τα κάρβουνα και από πάνω σχάρα για να ψήνονται τα κρεατικά, τα καλαμπόκια, τα κάστανα.

Ενδεχομένως ηχοποίητη λέξη. Το βικιλεξικό υποστηρίζει εδώ, χωρίς να επεκτείνεται, τουρκική ετυμολογία. Ο Τριανταφυλλίδης προτείνει εδώ ιταλική.