(Αυτό είναι για τον πολυάσχολο εφημέριο του σάιτ. Και για την Άϊρον. Τα βαφτίσια τα έκανε ο Κύριος ημών).

Για την κουβέντα που κάναμε στο ΔΠ περί του σχήματος αποσιώπησης του ουσιαστικού και χρήσης μόνο του επιθέτου, δηλαδή για εκφράσεις όπως αδέσποτη σφαίρα, περιποιημένο ουζάκι, καϊμακλής καφές (του Λουντέμη αυτό), αεροπλανικό κόλπο κλπ, δυό πραγματάκια έχω να πω μόνο. Το πρώτο είναι πως βαριέμαι να λινκάρω σε όλες αυτές τις πασίγνωστες εκφράσεις. Το πεντηκοστό όγδοο είναι πως κομματάκι πασπαρτού μου φαίνεται το εργαλείο. Εξηγούμαι:

Στην περίπτωση της επαράτου νόσου ή Δεξιάς, διαλιέχτε, το αρχαιοπρεπές του επιθέτου δίνει έναν σαφώς λόγιο τόνο, είτε πρόκειται για καρκίνο είτε για πολιτική παράταξη, διαλιέχτε.

Από την άλλη, αυτό της παλιομοδίτικης καθομιλουμένης πιάσε δυό καθαρά ποτήρια μάστορα, στις μέρες μας μπορεί να σας βγει ξινό, εφόσον είναι πιθανόν ένας ζοχαδιακός μουστακαλής κάπελας να τα πάρει στο κρανίο με τον τρόπο που διαλέξατε για να του πείτε πως το ρημάδι του, ε, ψιλοζέχνει μωρέ αλλά νταξ. Εκεί ακριβώς αυξάνονται εκθετικά οι πιθανότητες αντί για έξι κουβέρ, τέσσερα τζατζίκια, έξι πατάτες, δύο γεμιστά μπιφτέκια, δύο χόρτα, τέσσερις χωριάτικες, τρεις φέτες, τρία σαγανάκια, δυό κεφτέδες με σάλτσα, δυό κιλά παϊδάκια, μιά μελιτζάνα με φέτα, τρεις φάβες, τέσσερα λουκάνικα (πω ρε πστ, αυτά με το πράσο), έξι γιαούρτι-μέλι-καρύδι, τρία κιλά ροζέ (δικό μας, κύριε), εικοσιέξι πράσινες και μιά κόκα διαίτης να σας έρθει καμιά ξανάστροφη.

Τέλος, για να τεκμηριώσουμε τη σύνδεση του σχήματος με την αργκό, αρκεί να σκεφτούμε πως αν μας συμβεί το σοβαρό, με μιά παχιά ανακτούμε την αυτοδυναμία μας.

Για τον ανένδοτο τα 'χουμε ξαναπεί.

Πάτσμαν δεν πειράζει που έκανες το δουπού χασαποταβέρνα και μου τσίκνισες τα χειμωνιάτικα. Σου τη χαρίζω (αυτή τη φορά). Και μπορείς να με λες χτήνος. Είναι το καλλιτεχνικό μου.

Όποιον πει ότι δεν του αρέσει το λήμμα ή / και ο ορισμός θα τον αρχίσω στις γρήγορες.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Επίτηδες, σκοπίμως. Από το ταυτόσημο (και πολύσημο) τουρκ. mahsus.

Το βρίσκω στη ντοπιολαλιά της Λέσβου, και μάλλον παίζει / έπαιζε και Βόρεια Ελλάδα, αν κρίνουμε από την καταγωγή του συγγραφέα του β' παραδείγματος. Ενστικτωδώς μου κάνει κάτι αποχρώσεις παλιομοδίτικης, κλασικής αστικής αργκό. Σαν το ταραφιντάν που είχα γράψει παλιότερα. Ας πει όποιος ξέρει.

«Βρε…το ʹκανα…επίτηδες… (…)»
«Βρε, τι επίτηδες και μάξους ! Δε σε βλέπαμε που ξεφύσαγες ίδιο παπόρι της στεριάς ;» «Μαξούς» σημαίνει «επίτηδες», όπως λέει κι εδώ.

Από διαδικτυακή συζήτηση.

Σήκωσα το σάκο με το 'να χέρι, τον πέταξα στην προκυμαία κι ύστερα μ' ένα λεβέντικο σάλτο βρέθηκα κι εγώ πάνω στο τσιμέντο. 'Ημουν πιά στη φυλακή! Σήκωσα τα μανίκια μου, έτσι μαξούζ, για να φαίνεται το τατουάζ που είχα στον αριστερό μου βραχίονα κι ύστερα με μιά κίνηση χαμάλη ή μπετατζή ή φορτοεκφορτωτή, ανθρώπου σκληρού δηλαδή και μαθημένου, άρπαξα το σάκο, το φόρτωσα στον ώμο μου και προχώρησα προς την έξοδο του λιμανιού όπου ήταν και η πρώτη σκοπιά.

Γιώργος Κάτος «Τα καλά παιδιά» (εκδ. Καστανιώτης 1992, α' έκδοση 1980).

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Χωροφύλακας. Ληστρική σλανγκιά της δεκαετίας του 1920 (νταξ, συν πλην), αγνώστου στον γράφοντα ετύμου. Λόγω όμως που ο τελευταίος αρέσκεται στη μαθηματική σκέψη, προτιμά να το σκέφτεται κάπως έτσι, αφού 5Χ5=25.

Πέραν των μαλακιών όμως, όποιος ξέρει τίποτις ετυμολογικώς σοβαρόν ας καταθέσει τον οβολόν του στα σχόλια εδώ από κάτου.

Οι ληστές κατεξευτέλιζαν τους νόμους, τα εκτελεστικά όργανα της πολιτείας, δηλαδή τους χωροφύλακες, αλλά και αυτό το ίδιο το κράτος. Γι αυτό και οι "εικοσιπενταράδες", ή "σακαράκες" ή "καραβανάδες" ή "σταυρωτήδες" ή "σπαθάδες" όπως αποκαλούσαν τους χωροφύλακες [...] βασάνιζαν για ψύλλου πήδημα τους χωρικούς και τους κτηνοτρόφους [...]

Οι χωροφύλακες δεν σταμάτησαν να πυροβολούν μέχρι που οι σφαίρες τους τελείωσαν, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα οι ληστές να διαφύγουν [...] Ύστερα από λίγο [...] οι άντρες του καταδιωκτικού αποσπάσματος άκουσαν κάποιον να τους φωνάζει: "Μπορεί, ωρέ εικοσιπενταράδες, να πάρετε τις κάπες και τα τσαρούχια μας αλλά τα κεφάλια μας δεν θα τα πάρετε ποτέ!"

Βασ. Τζανακάρης Οι λήσταρχοι. Τα παλληκάρια τα καλά σύντροφοι τα σκοτώνουν. Εκδ. Μεταίχμιο 2015.

Got a better definition? Add it!

Published

Το πάλαι ποτέ χαρτονόμισμα των δέκα χιλιάδων δραχμών που έγινε κωλοσφούγγι όταν έκαναν κατά δώθε γιούργια τα γιούργια.

Παρά την τότε αγοραστική του δύναμη, δεδομένων των μορφών που κοσμούσαν τις δύο όψεις του (Γεώργιος Παπανικολάου και Ασκληπιός), ο λημματογράφος είχε σε σχόλιό του εδώ χαρακτηρίσει το συγκεκριμένο τραπεζογραμμάτιο χαρτί υγείας. Ε μα...

Τύχαινε και σε μένα [...] να βρίσκω τίποτα ξεχασμένα δεκαχίλιαρα [...] στα θυλάκια των μπουφάν ή στις κωλότσεπες των παντελονιών. Αναφέρομαι στα εκμαυλιστικά και άκρως θεραπευτικά χαρτονομίσματα, επονομαζόμενα και "γιατρούς", από την προσωπογραφία του Γεωργίου Παπανικολάου στη μια όψη και το ολόγλυφο άγαλμα του Ασκληπιού στην άλλη.

Γ. Νανούρης (Μετέωρος), Εφημερίδα των Συντακτών 15/10/2015

Εγώ έχω έναν Κολοκοτρώνη στο πορτοφόλι μου μόνιμα, έτσι για γούρι. Δυστυχώς δεν μου ξέμεινε κανένας γιατρός :( εδώ

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Υβριστικός χαρακτηρισμός απευθυνόμενος βασικά σε γυναίκες (σπανιότερα σε άντρες) και συντασσόμενος κατά κύριο λόγο με μωρή. Η απροσδιορίστων χαρισμάτων και ιδιοτήτων μπορδόχα είναι πιθανόν να συγγενεύει με άλλες εξ ίσου γοητευτικές κυρίες όπως η φακλάνα, η σακαφιόρα, η τσουράπω και η μπαζόλα.

Ετυμολογικώς η εν λόγω δεσποσύνη κινείται σε αδιαφανείς περιοχές, αν όχι σε μαύρο σκοτάδι. Εν τούτοις, εκείνο το -πορδο- που εμπεριέχεται στην αγνώστου προελεύσεως λέξη μας αφήνει περιθώρια για ελεύθερους ηχομιμητικούς συνειρμούς.

Επειδή μεγάλωσα με 2 ντόμπερμαν, το κατούρημα άμα μείνει και είναι επαναλαμβανόμενο ναι δημιουργεί πρόβλημα. Ο μπορδόχας ο δικός μου κατούραγε σε ενα σημείο για χρόνια που δεν το είχα πάρει χαμπάρι, έξω στην αυλή, είχε ραγίσει το τσιμέντο φαντάσου.

Τι ντιεμ να στειλεις μωρη μπορδοχα που ουτε για ανταλλακτικα δε σε επαιρνα

Τι λες μωρη μαλακω που θα βαλω τοσο σιροπι στα μελομακαρονα. Αι στο διαολο μωρη μπορδοχα σκασε θα μου πεις εμενα

Να αφήσεις το μωρο ήσυχο μωρη μπορδοχα!

μαζεψου μωρη μπουρδοχα

Salta ke gamisou mwri mpordoxa!

Όλα από το νέτι.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

(Το λήμμα δεν θα μπορούσε να γραφτεί χωρίς την καθοριστική συμβολή του Δύτη των Νιπτήρων, που εδώ, στο σχόλιο 7, έριξε στο τραπέζι τη λέξη που έλειπε, βάζοντάς με στον σωστό δρόμο. Δεν γνωρίζω τον άνθρωπο προσωπικά, όμως τον ευχαριστώ θερμά για τη βοήθεια. Αυτονόητες είναι οι ευχαριστίες μου και προς τον σύσσλανγκο sarant που είχε την καλοσύνη να φιλοξενήσει την απορία μου στο ιστολόγιό του).

Η λέξη καλτανκανάτι σημαίνει ανάριχτο φόρεμα του πανωφοριού στις πλάτες, χωρίς να περαστούν τα μανίκια, αλλέως αναπεταρίκι. Ο Ηλίας Πετρόπουλος καταγράφει τη λέξη ως τροπικό επίρρημα (καλτακανά), συνδέοντάς την εσφαλμένα με το τουρκ. kaltak = πόρνη. Εν τούτοις, η λέξη διασώζεται με την μορφή που λημματογραφείται εδώ ήδη από το 1835. Σε σχόλιό μου εδώ είχα διατυπώσει παλιότερα τις ενστικτώδεις επιφυλάξεις μου σχετικά με την Πετροπούλεια ετυμολογία, μαντεύοντας σωστά τη μισή αλήθεια (νταξ, τα μισά). Την υπόλοιπη τη χρωστάω στον ως άνω Λαβαμπό Βουτηχτησί Εφέντη.

Το λεπόν: Η (καρα-ρετρό, εξαφανισμένη πλέον) λέξη προέρχεται από παραφθορά του τουρκ. kartal kanat / kartal kanadı = φτερό αετού, και παραπέμπει ευθέως στην εικόνα 2 φτερών που ανεμίζουν πίσω από τον φέροντα το ένδυμα. Πρόκειται για τούρκικο ιδιωματισμό που σημαίνει ακριβώς αυτόν τον τρόπο φορέματος του παλτού / πανωφοριού / επενδύτη.

Τη μετάφραση των παραδειγμάτων την έκανα με τα χεράκια μου, άρα μάλλον φέρω και τη σχετική ευθύνη γμτ.

ΚΑΛΤΑΝΚΑΝΑΤΙ (το βάλσιμον του επανωφοριού όχι με τα μανίκια περασμένα. Ο Γαζής εσημείωσεν ομώνυμον λέξιν το Αναπεταρίκι: δεν την ήκουσα).

Σκαρλάτος Βυζάντιος εδώ

Η πόρνη, για να ανταπεξέλθει στο κρύο (μην ξεχνάτε πως ήταν σχεδόν γυμνή) καθότανε σε μιά καρέκλα, καβάλα στο μαγκάλι, με ανοιχτά τα σκέλια, ρίχνοντας μια πατατούκα στη ράχη της. Γιαυτό, όταν βλέπουμε κάποιον με ανάριχτο παλτό λέμε: το φόρεσε καλτακανά.

Ο Ηλίας Πετρόπουλος τα κάνει ετυμολογικώς πουτάνα όλα, στο Μπουρδέλο, εκδ. γράμματα.

20-30 kişilik bir göçmen kafilesi başında bulunan bu ihtiyar, omuzlarına kartal kanadı attığı paltosu ve elindeki asası ile bir yolcudan çok doğu mitolojisindeki yarı tanrı kabile reislerine benziyordu. (Αυτός ο γέρος ο επικεφαλής μιας ομάδας 20-30 προσφύγων, με το παλτό ανάριχτο στους ώμους και το ραβδί στο χέρι, έμοιαζε περισσότερο με ημίθεο αρχηγό φυλής της ανατολίτικης μυθολογίας παρά με ταξιδιώτη).

εδώ

Sekiz köşe kasket vardı başında, ayakkabılarının topukları basılıydı, palto omuzlarında kartal-kanat, sarkık bıyıkları fırça gibiydi [...](Στο κεφάλι φορούσε μια οκτάγωνη τραγιάσκα, τα τακούνια των παπουτσιών του ήταν φαγωμένα, το παλτό ανάριχτο στους ώμους, τα κρεμαστά μουστάκια του σαν βούρτσα [...]

εκεί

Παραπέρα το kartal kanat ως παλιό οθωμανικό ένδυμα, που ακόμα παραπέρα περιγράφεται ως μπολερό με μανίκια που μοιάζουν με φτερά αετού.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

(Όχι, δεν το είχαμε). Κοινότατη έκφραση που σημαίνει πως κάποιο συγκεκριμένο θέμα δεν πρέπει να το θίγουμε καθότι ενοχλεί, πονάει, τσούζει, σφάζει, μας φέρνει σε δύσκολη θέση τεσπα. Καυτή πατάτα ένα πράμα.

Απ' όσο καταλαβαίνω τούρκικο πρέπει να είναι, καθ' όσον έχουμε (νταξ, όχι εμείς, οι γειτόνοι) την ευρέως γουγλιζόμενη έκφραση içi cız etmek = κάνει τζιζ το μέσα μου = θλίβομαι, στεναχωριέμαι, πονάει η καρδιά μου.

Στον Μπάμπη που διαθέτω γιόκ. Ο Τριαντά το 'χει ως παιδική έκφραση με μιά ψιλοανορθογραφία στην ετυμό (είπαμε, στα τούρκικα άλλο το -ı- κι άλλο το -i-, να προσέχετε βρε χαϊβάνια όταν μιλάω).

Nöbetçi voltasını sürdürüyor. Bakmadan. Konuşmadan. Cigarasını bizim hücrenin önüne geldiğinde yere attı. Ayağıyla ezdi. Etimde söndürülmüş gibi cızz etti yüreğim. (Ο σκοπός συνεχίζει τη βόλτα του. Χωρίς να κοιτάζει. Χωρίς να μιλάει. Φτάνοντας μπροστά στο κελί μας πέταξε το τσιγάρο του στο πάτωμα. Το πάτησε με το πόδι του. Πόνεσε η καρδιά μου, σαν να το είχε σβήσει πάνω μου).

Χαρμάνης κομμουνιστής, κρατούμενος επί χούντας Εβρέν λιγουρεύεται νύκτωρ το τσιγάρο του φρουρού. Ιστορία με καλό τέλος από το αυτοβιογραφικό En Uzun Eylül του Sinan Oza, καλή του ώρα. Εκδ. Amaç, 1989.

Η Ελισώ για φυλακές και εξορίες άκουγε, το μέσα της τζιζ έκαμνε, καλά που ο Χρηστάκης της πότε πότε ένα τηλέφωνο την έκαμνε, καλά είμαι, μην ανησυχείτε, την έλεγε, κομμάτι ηρέμιζε, η καρδιά της στη θέση της πήγαινε άμμα, για πολύ λίγο.

Τα ρωμέικα της Πόλης ως γλωσσική γέφυρα. Δημ. Τσαλίδης Ο τουρκόσπορος (γιόκ τζάνιμ 2), εκδ. Νεφέλη.

ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ, ΟΥΤΕ ΛΕΓΟΝΤΑΙ, ΕΠΕΙΔΗ ΚΑΝΟΥΝ 'ΤΖΙΖ'!!!

Ένα θέμα που κάνει τζιζ...Διαβάστε το πριν αποσυρθεί!!!
Ο προπονητής αξίας [...] για να έρθει θα ζητήσει μεταγραφές ουσίας,δυστυχώς αυτο κανει τζιζ.

Από το νέτι.

Got a better definition? Add it!

Published

Κατά το σαράντα χρόνια τούρκικα.

Ρετρό, εξαφανισμένη πλέον έκφραση που σήμαινε μεγάλο χρονικό διάστημα, αδικαιολόγητη καθυστέρηση, υπέρ το δέον χρονοτριβή. Κάποιοι περιμένουν ακόμα το ξανθό γένος να μας σώσει.

Για μιά πιθανή ερμηνεία της φράσης βλέπε το α' παράδειγμα. Ο γούγλης δεν έδωσε τίποτα, αλλά δεν είχα στη διάθεσή μου και ρούσικες ώρες να ψαχουλεύω τα ιντερνέτια. Οπότε βρήκα απ' αλλού.

-Του Αβράμ και του Ισάκ τα καλά έχει εκείνη η Άγια Ρωσία, έμαθε η Άννα να λέει απ' τη γιαγιά της, και τον Παράδεισο τον φανταζόταν στη Ρωσία, όπου όλα ήταν μεγάλα και πλουσιοπάροχα και ατέλειωτα, ακόμα και οι ώρες. "Ρούσικες ώρες έκανες ως που να με το φέρεις", έλεγε η Λωξάντρα στο μπακαλάκι όταν αργούσε.

Μ. Ιορδανίδου, Διακοπές στον Καύκασο, εκδ. Εστία.

Η ώρα έξι το απόγευμα (17 του Αυγούστου) θα γινόταν η έναρξη. [...] Η σάλα είναι φίσκα όπως είπα. Κι όμως ακόμα έρχεται κόσμος πολύς. Βουητό χαρούμενο, φως θαμπωτικό παντού. Είναι η ώρα 7 κι ακόμη δεν άρχισε το συνέδριο. Ρούσικη ώρα!

Κ. Βάρναλης, Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ, εκδ. Αρχείο.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Η έντονη επιθυμία για αφόδευση ( < πολύσημο χυδ. ελλην. ρημ. χέζω ). Προσοχή όμως, δεν μιλάμε για τη γνωστή κυριλέ, άνετη φάση στο σπιτάκι μας, στην προσφιλή μας χέστρα με τα περιοδικά, το αρωματισμένο κωλόχαρτο και τον πάλλευκο τι-έχουν-δει-τα-μάτια-του μπιντέ. Όχι αγαπητοί, το χεζουριό είναι ανελέητη τρέχα-πατριώτη-τη-χάνουμε-τη-δίκη κωλοπηλάλα, συνδεόμενη συνήθως με ισχυρό τρόμο ή και άλλες αιτίες, όπως μας λέει το γ' παράδειγμα.

Ο φίλτατος σύσσλανγκος dryhammer εδώ μας πληροφορεί ότι έχει υπ' όψιν του τη λέξη με την έννοια της τουαλέτας. Όθεν, παρακαλείται / προσκαλείται (αυτός ή οποιοσδήποτε άλλος), εφόσον έχει στοιχεία να τα καταθέσει στα σχόλια ώστε το λήμμα να γίνει τελείως κώλος. Τη σκαταθέσεως περατωθείσης ο απαραίτητος υγειονομικός χάρτης θα είναι ευγενής προσφορά του καταστήματος.

  1. φιλε μου πεσμου οτι εχεις καμια ταινια με μεταφυσικα με φαντασματα και τετοια αλλα να ειναι χεζουριο,να τα κανεις πανω σου ομως ;P καθήστε

  2. Η ειδικη με την Αθανασια εχει κοπει μερες τωρα, λογω ακαταλληλοτητας και υψηλης μεσης ωριαιας, μπαλκονιων και γενικως οπως λεει και ο πατηρ σου θα μαζευε πολυ χεζουριο αν γινοταν, ευκοιλια δηλαδη, ειδικα στις κατηφορες. χαλαρώστε

  3. Η Ντενίζ είχε χωθεί στον καμπινέ κι έχεζε με τις ώρες. Άμα αργούσε να πάρει την πρέζα του τον έπιανε χεζουριό! Η Λουτσία είχε χωθεί στην αιώρα, είχε κουλουριαστεί, έσφιγγε το στομάχι του και μούγκριζε.

Θόδωρος Σαραντόπουλος "300 τρόποι θανάτου" (εκδ. Υάκινθος, 1983).

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Η σκοτοδίνη, η λιγοθυμιά, το έρεβος που παθαίνουμε όταν ας πούμε μας έρχονται τα μπιλιετάκια της εφορίας. Ξέρω τη λέξη από τα ογδόνταζ, αλλά ο γούγλης δίνει μόνο ένα χτύπημα. Μωρ' δε μας χέζει κι αυτός ο μαλάκας, όταν εγώ περπατούσα στον κόσμο αυτός δεν ήταν ούτε μπάιτ στον κομπγιούτορα του πατέρα του.

Δεν νιωθω πολυ καλα.....νιωθω μια σβημαρα.
εδώ

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified