Επίσης εγώ δεν μίλησα για πληθυντικό αριθμό κάποιας λέξης πουθενά. Κι όπως θα παρατηρήσεις, μόλις παρουσίασες (από μόνος σου) ως αν ήταν σε πληθυντικό αριθμό οι λέξεις: αγγουριά, αναποδιά και πάπια. Τέτοιος κανόνας που παρουσιάζεις δεν υπάρχει. Παρ' όλα αυτά τον εφηύρες μόνος.

Αυτό εννοώ όταν λέω πως δεν αντιλαμβάνεσαι τι σημαίνει κανόνας.

Και πάλι βράσταμαν δεν προφέρονται όλα όσα αρχίζουν απο ''δια'' ως ''θκια''. Ουτέ όλα όσα αρχίζουν από κ,χ ως ''τζι'' και ''σσι''. Όπως όχι όλα όσα αρχίζουν από ''κ/e/'' και ''κ/i/''. Γι αυτό και όλες εκείνες τις λέξεις τις κατέγραψα μία προς μία και δεν διατύπωσα ένα (ανύπαρκτο) γενικό κανόνα. Παρ' όλα αυτά μπορείς να συμπληρώνεις όπως θες το 'λήμμα'' σου απο 'δώ και μπρος, απλά σε παρακαλώ μην το κάνεις να φαίνεται ως αν να είπα και επεξήγησα εγώ τους κανόνες που εσύ διατυπωνεις και επεξηγείς. Γιατί αλλιώς τα καταγράφω εγώ, και αλλιώς τα αντιλαμβάνεσαι εσύ (και κατά συνέπεια γράφεις τα δικά σου, κι όχι κάτι που ισχύει.

Επίσης επειδή δεν θέλω να γίνομαι πρίχτης άλλο, αλλά ούτε και να εμπλακώ περισσότερο σε αυτό το ''λήμμα'', αν μπορείς διάγραψε όλα τα σχόλια μου εδώ, κι αν δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα απλά θα το ζητήσω από τη διεύθυνση του σάιτ.

Μα βίκαρ δεν διαφωνώ άλλο όσον αφορά στο δεύτερο κριτήριο του βράσταμαν. Ίσα ίσα. Μπήκα σε τόσο κόπο και επίπονη δουλειά μεχρι να βρώ όλες αυτές τις κυπριακές λέξεις όπως το ''τζιαι'' και το ''αρχίθκια''. Απλά βλέπω πως αν και το έκανα αυτό δεν του άρεσε και μίλησε για μεταπροφορά.... Δεν μπορώ να καταλάβω...

το ''γ'' ήταν λάθος. Αγνόησε το

«Δέν είμαι βέβαιος γι' αυτό. Το φαινόμενο έχει να κάνει με το τί φωνήεν ακολουθεί. Όπως και στα ελλαδίτικα το κάπα προφέρεται ουρανικά μπροστά απο /ε/ και /ι/, αλλα υπερωικά κατα τ' άλλα, ανάλογη συμπεριφορά έχουμε και στα κυπριακά. Υποθέτω το ίδιο θα συμβαίνει και με τα χί και γάμμα.»

Όπως θα προσέξεις αν δώσεις λίγη περισσότερη σημασία, όσες λέξεις κατέγραψα, όλες προφέρονται με τον ίδιο ήχο «κε..» και..«, »κι..«, ''κυ..'', ''κει..'', ''κοι...'', και αντίστοιχα έτσι, το ''χ'' και το ''γ''. Δεν τις βρήκα τυχαία και τις κατέγραψα.....

Βράσταμαν, λυπάμαι που το λέω αυτό, αλλά φάσκεις κι αντιφάσκεις. Το ''τζιαι'' από ''και'', είχες γράψει ότι είναι κυπριακό λημματούδι. Αυτό είναι; ή δεν είναι τελικά ''μεταπροφορά'' κατ' εσένα; Αν θεωρείται λοιπόν κυπριακό λημματούδι (κατά τη δική σου υποκειμενική άποψη) πρέπει να προσθέσεις και όλη τη λίστα που με τα συγκεκριμένα ρήματα που κατέγραψα. Αν το ''τζιαι'' δεν θεωρείται λημματούδι (πάλι κατά τη δική σου υποκειμενική άποψη, τότε δεν πρέπει να προσθέσεις τα ρήματα αυτά, αλλά και να αφαιρέσεις και το ''τζιαι'' από τη λίστα. Εσύ επιλέγεις. Στηρίζομαι στα λόγια σου και προσπαθώ να βγάλω άκρη.

Και εφόσον το ''αρχίθκια'' υπάρχει στη λίστα τότε πρέπει να μπεί και το ''αχλαθκιά''. Γιατί στη κύπρο δεν λέμε μόνο τη λέξη ''αππιθ(δ)κιά'', αλλά χρησιμοποιούμε σε ίδια συχνότητα και τη λέξη ''αχλαδιά'' και την προφέρουμε ''αχλαθκιά''.

Επομένως γράψε ότι θες. Αν και αντιλαμβάνομαι ότι προσθέτεις στο ''λήμμα'' αυτό ότι σου κάνει κέφι χωρίς να έχεις ο ίδιος κανένα κριτήριο. Γιατί όπως είπα και πιό πάνω, φάσκεις κι αντιφάσκεις.

Επίσης επειδή δεν καταλαβαίνεις τι σημαίνει η φράση «μια λέξη χρησιμοποιείται στην Ελλάδα'' δεν θα κάτσω να το σχολιάσω παραπάνω, παρά μόνο θα σε ρωτήσω αυτό: Το ''άλλως πως'' κατ'εσένα χρησιμοποιείται ή δεν χρησιμοποιείται; Κι αν εσύ (προσωπικά) δεν το χρησιμοποιείς, ενώ ένας 60άρης ή ένα διανούμενος το χρησιμοποιεί (και επισημαίνω, βρίσκεται και στα ελληνικά λεξικά), από που θα κρίνουμε αν χρησιμοποιείται τελικά ή όχι; Από τις προσωπικές δικές σου γλωσσικές συνήθειες; ή των άλλων δύο ατόμων; (μην μου πεις ότι ο 60άρης δεν έχει δικαίωμα λόγου.... κι ότι ο διανοούμενος πρέπει να μιλά με πολύ φωχό λεξιλόγιο για να θεωρηθεί ότι καλαμαρίζει)

Κι αν δεχτείς ότι τελικά το ''άλλως πως'' δεν είναι κυπριακό λημματούδιν, τότε θα πρέπει να αφαιρέσεις και το ρήμα ''λαλώ'', το οποίο χρησιμοποιείται επίσης από αρκετούς καλαμαράδες (ένα σωρό νησιά της Ελλάδας και όχι μόνο) οι οποίοι δεν το αντικατέστησαν ποτέ από το ρήμα »λέω«. Επομένως σε ποιά καλαμαρούθκια αναφέρεσαι; Στον εαυτό σου; ή και στους υπόλοιπους; (ή μήπως ένας 60άρης ή ένας μορφωμένος δεν θεωρείται ''καλαμαρούδιν»;
Και το ''λαλώ'' δεν θεωρείται λέξη κάποιας διαλέκτου. Αλλά εσύ υποστηρίζεις ότι είναι λημματούδιν επειδή εσύ (προσωπικά) δεν το λές. Όπως και το ''άλλως πώς''.

Άιντε τώρα. Αν έχεις τεκμηριωμένη (σοβαρή και αποδεδειγμένη) άποψη γι αυτά, θέλω να με πείσεις για το αντίθετο. Αλλά τα επιχειρήματα σου να είναι επιχειρήματα. Όχι καπρίτσια. Αν συμφωνείς με αυτά που λέω (και τα αποδεικνύω κιόλας) μπορείς απλά να το παραδεκτείς. Αν δε, δεν έχεις τεκμηριωμένη άποψη, δεν συμφωνείς, και δεν θες να να με πείσεις ότι έχεις δίκαιο, μπορείς απλά να πεις...«δεν με ενδιαφέρει η άποψή σου, εγώ έφτιαξα το ''λήμμα'' και προσθέτω ότι θέλω''.

Α) Όσον αφορά στο πρώτο κριτήριο που έθεσε ο δημιουργός του ‘’λήμματος’’, δεν μπορώ να βοηθήσω γιατί δεν μπορώ να γνωρίζω ποιες λέξεις χρησιμοποιούνται πολύ ή λίγο εκτός Κύπρου (πράγμα το οποίο είναι τόσο υποκειμενικό που δεν μπορεί καν να συνιστά κριτήριο) παραμόνο αν ψάχνω σε λεξικό της νέας ελληνικής κι αν δεν υπάρχει να σας το γράφω για να το εντάσσετε στη λίστα (που αυτό, μάλιστα θα συνιστούσε καθαρά κριτήριο και δεν θα εξαρτιόταν από την προσωπική γνώση του καθενός σχετικά με την κάθε λέξη).

Ακολουθώντας όμως πιστά το δεύτερο κριτήριο, χρησιμοποίησα ένα έγκυρο λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας για να ξεχωρίσω όλες αυτές τις κυπριακές λέξεις που ακολουθούν. Το μόνο που μένει είναι όσες αρχίζουν από: 1. ‘’δια’’ να αρχίζουν από ‘’δκια’’ (ή από ‘’θκιά’’ μιας και αυτό ακούγεται περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες λόγω του εύηχου του ‘’θ’’ δίπλα στο ‘’κ’’ παρά του ‘’δ’’) π.χ. διαβάζω => θκιαβάζω 2. ‘’κ’’ να αρχίζουν από ‘’τζι’’ π.χ. καιρός => τζιαιρός 3. ‘’χ’’ να αρχίζουν από ‘’σσι’’ π.χ. χαιρετίζω => σσιαιρετίζω

Διαβάζω Διαβαθμίζω
Διαβαίνω
Διαβάλλω
Διάβασμα
Διαβασμένος
Διαβαστερός
Διαβάτης
Διαβιβάζω
Διαβίβαση
Διαβιώ
Διαολικός
Διάολος
Διαολοστέλνω
Διαβουλεύο(υ)ομαι
Διαγιγνώσκω
Διαγκωνίζομαι
Διάγνωση
Διαθέτω
Διακινώ
Διακόνημα
Διακονία
Διακονώ
Διάκος
Διακοσάρης
Διακοσάρι
Διακοσαρ(κ)ά
Διαλέ(γ)ω
Διαλεκτός
Διαμελίζω
Διαμελισμός
Διαμερίζω
Διαμηνύω
Διαμοιράζω
Διανέμω
Διανομή
Διανύω
Διαολίζω
Διαχωρίζω

Καιρός
Καιροσκόπος
Καιροσκοπώ
Καιροφυλακτώ
Κελλάρι
Κελαΐδώ
Κελλί
Κεντρί
Κεντρίζω
Κεντώ
Κεραμικός
Κεραμίδι
Κέρασμα
Κερνώ
Κέρατο
Κερατώνω
Κεραυνός
Κερί
Κέρινος
Κερύνεια
Κεφαλή
Κεφαλιά
Κιβώτιο
Κίτρινος
Κοιλιά
Κοιμούμαι
Κοιμίζω
Κοινοποιώ
Κοινωνία
Κοινωνικός
Κοινωνώ
Κυβερνώ
Κυκλάμινο
Κύλινδρος
Κύμα
Κυματίζω
Κυνή(γ)ι
Κυνη(γ)ός
Κυνη(γ)ώ
Κυπαρίσσι
Κύπελλο
Κύρης
Κυριεύ(κ)ω

Χαιρετίζω
Χαιρέτισμα
Χαιρετισμός
Χαιρετώ
Χέζω
Χείλος
Χειλού
Χειμώνας
Χειμωνιά
Χειμωνιάτικος
Χειρονομία
Χειροτερεύ(κ)ω
Χειρότ(τ)ερος
Χελιδόνι
Χελιδόνισμα
Χελιδονοφωλιά
Χελιδονόψαρο
Χελώνα
Χέρι
Χερούλι
Χέσιμο
Χέστης
Χέστρα
Χήνα
Χήρα
Χηρεύ(κ)ω
Χήρος
Χίλια
Χιλιάρικο
Χίλιοι
Χιλιόμετρο
Χιλιοπαρακαλώ
Χιλιοστό
Χιλιοφορεμένος
Χιλιόχρονος
Χιονάνθρωπος
Χιονάτος
Χιόνι
Χιονιάς
Χιονίζει
Χιονίστρα
Χιονόβροχο
Χιονοδρομία
Χιονόμπαλα
Χιονόνερο
Χιονοπέδιλο
Χιονοπόλεμος
Χιονόπτωση
Χιονοστιβάδα
Χοιρινός
Χοιροβοσκός
Χοιροπαραγωγή
Χοίρος
Χοιροστάσιο
Χοιροσφαγείο
Χοιροτροφείο
Χυλός
Χυλώνω

Β) Επίσης, κυπριακή γίνεται κάθε λέξη (μηδεμιάς εξαιρουμένης) της ελληνικής γλώσσας και μπορεί να προστεθεί στο ‘’λήμμα’’ αυτό, εφόσον πάντως δεν τονίζεται στο πρότελευταίο γράμμα ‘’ι’’ και αντικατασταθεί το:

  1. ‘’ρια’’ (που προφέρεται ‘’ργια’’) από το ΄΄ρκα΄΄ π.χ. τα ποτήρια => τα ποτήρκα, η αγγουριά => η αγγουρκά. 2.’’δια’’ (που προφέρεται δγια) από το ‘’θκια’’ π.χ. η αναποδιά => η αναποθκιά, τα βόδια => τα βόθκια 3.’’τια’’ (που προφέρεται τχια) από το ‘’θκια’’ π.χ. τα μάτια => τα μάθκια, τα σκαλοπάτια => τα σκαλοπάθκια.
    1. ‘’πια’’ (που προφέρεται πχια) από το ‘’πκια’’ π.χ. τα κουπιά => τα κουπκιά, η πάπια =>η πάπκια
  2. ‘’βια’’ (που προφέρεται βγια) από το ‘’φκια’’ (ή βκια κατά το το δκια-θκια) π.χ. μολύβια => μολύφκια

Γ) Όλα τα ρήματα της ελληνικής που λήγουν σε –εύω μετατρέπονται σε –εύκω. Κι αυτό γιατί έγινε μετατροπή του ‘’γ’’ που υπήρχε στον λόγιο τύπο των ρημάτων αυτών, σε ‘’κ’’.
Π.χ. μαζεύω => (λόγ. τύπος.) μαζεύγω => μαζεύκω, χορεύω => (λόγ. Τύπος) χορεύγω => χορεύκω, κ.ο.κ

Δ) Θα ήταν πολύ όμορφο αν βοηθούσατε, ο καθένας όπως μπορεί, ώστε να προσθέσουμε σε αυτό το λήμμα (μιας και αυτός είναι ο σκοπός του: κυπριακά λημματούθκια) όλες τις λέξεις που λήγουν σε –ρια, -δια, -τια, -πια, και –βια, που δεν τονίζονται όμως στο προτελευταίο γράμμα το ‘’ι’’, καθώς επίσης και όλα τα ρήματα εις –εύω Ακολουθώντας τους γενικούς αυτούς κανόνες θα εκπλαγείτε κι εσείς οι ίδιοι από το πόσο πλούσιο λεξιλόγιο θα αποκτήσετε μαθαίνοντας όλες αυτές τις κυπριακές (;) λέξεις!!! . Έτσι εκεί που ξέρατε μόνο την αχλαδιά, τώρα θα ξέρετε και την αχλαθκιά!

Κι όλα αυτά, ακολουθώντας πιστά το δεύτερο κριτήριο που έθεσε ο φίλος βράσταμαν. Καλή επιτυχία βράσταμαν γιατί σε βλέπω να έχεις πολλή δουλειά μπροστά σου μέχρι να καταγράψεις όλες αυτές τις ‘’κυπριακές’’ λέξεις, που πλέον δεν σου είναι άγνωστες : )

[Εγκυκλοπαιδικά και μόνο για όσους απορούν γιατί όλες αυτές οι διαφορές κι από πού προκύπτουν, καταγράφω κανόνες και συνήθειες της ελληνικής γλώσσας, που αν δεν γνωρίζει κανείς αρχαία ελληνικά είναι δύσκολο να κάνει κάποιες παρατηρήσεις μόνος του. Τα άφωνα σύμφωνα χωρίζονται στα 1.οδοντικά (τ,δ,θ), 2. τα χειλικά (π,β,φ) και 3. τα ουρανικά (κ,γ,χ), και τα σύμφωνα εντός μιας κατηγορίας εναλλάσσονται μεταξύ τους συχνά.

Παραδείγματα:

τ,δ,θ: π.χ. ένδεκα => εντεκα, άνδρας=> άνθρωπος, εφτά => εβδομήντα, μάτ(χ)ια=>μάθ(κ)ια, Ανδρέας => Αντρέας, δ(γ)ιαλέγω => θ(κ)ιαλέγω, απελπίσθηκα => απελπίστηκα, αντι (με δασυνόμενη λέξη) =>ανθ(υπολοχαγός) - εξού και –πενθήμερη- αντί για για -πενταήμερη-.

Π,β,φ: π.χ. επτά =>εφτά => εβδομήντα, αράβικα => αράπικα, επί (με δασυνόμενη λέξη) => εφ(ιππος), κλουβ(γ)ιά => κουφ(κ)ιά

Κ,γ,χ: π.χ. οκτώ => οχτώ => ογδόντα, νύκτα (νυξ, της νυκτός) => νύχτα, αρακτός => αραχτός, δίκτυο => δίχτυο, δ(γ)ιαμοιράζω => δκιαμοιράζω, αυγά => αυκά (κυπρ.), κρεμμαστάρ(γ)ια => κρεμμαστάρκα, φεύγω => φεύκω, παντρεύ(γ)ω =>παντρεύκω]

Παίδες. Άλλη λέξη για το μανάβικο είναι το οπωροπωλείο. Το οποίο χρησιμοποιείται στην κύπρο εξίσου με τη λέξη φρουταρία. Ηταν το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό μόλις ξύπνησα.... :)

Παιδιά εκείνο το «λουστηκες» ήταν λάθος. «ακούστηκε» έπρεπε να γράφει. Μπορεί κανείς να το διορθώσει;

Για το καρτζί μπορείς να προσθέσεις: «βλ. »καρτσιλαμάς« (ανιτκρυστός χορός) και »φάτσα κάρτα«

Προς βράσταμαν: :) Κανένας από αυτούς δεν έγινε ποτέ φίλος μου :)

ο «ο άλλος» αυτό φοβόταν. ότι θα εγελοιοποιείτο η διάλεκτος

Φίλε βράσταμαν αυτά που έγραψα ήταν ξεκάθαρα και συγκεκριμένα. Δεν σκέφτηκα καθόλου ότι υποτίμησες την κυπριακή διάλεκτο ή αμφισβήτησες την ελληνικότητά της. Απλά ήδη ο κόσμος στην Ελλάδα δεν γνωρίζει τι γλώσσα μιλάμε στην Κύπρο. Κάποιοι νομίζουν πως είναι από μόνη της γλώσσα. Άλλοι νομίζουν πως μιλάμε Τούρκικα (τραγικό! Κι όμως με έχουν ρωτήσει άνθρωποι όλως των ηλικιών). Όταν με ρωτούν και λέω πως στην Κύπρο γράφουμε, μιλάμε, και διαβάζουμε ελληνικά νομίζουν πως λέω ψέματα γιατί τάχα μπορεί να θέλω να καλύψω κάτι....(αυτοί ξέρουν τι θα μπορύσε να ήταν αυτό) Ακόμα πιστεύουν πως τα βιβλία του σχολείου γράφονται στην Κυπριακη ‘’γλώσσα’’ ‘’!!!’’). Άλλοι με ρωτάνε αν έμαθα ελληνικά στο πρώτο έτος των σπουδών μου ή από πριν.

Γι αυτό και επειδή είναι ήδη ένα ευαίσθητο θέμα η κυπριακή διάλεκτος λόγω της άγνοιας πολλών εκτός Κύπρου, δεν θα μπορούσα να υποστηρίξω μια λίστα που διαιωνίζει την γελοιότητα γι αυτά που πιστεύουν για τα κυπριακά. Ή θα μάθει κάποιος σωστά μια λέξη, ή δεν θα τη μάθει καθόλου. Η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας. Κι οι περισσότεροι νομίζουν πως η διάλεκτος μας δεν έχει ούτε μύτη ούτε κώλο. Πως μπορώ λοιπόν εγώ να παραθέτω τόσο πρόχειρα διάφορες λέξεις και να δίνω τροφή στον κάθε αγράμματο να ‘’σπάει πλάκα’’;

Σε ενδιαφέρει να καταγράψεις κάποιες λόγιες φράσεις ξεχασμένες από την νεοελληνική και ενεργές στην κυπριακή, αλλά έκατσες κι έγραψες ένα μάτσο άχρηστες λέξεις όπως το ‘’τζιαι’’ αντί για ‘’και’’ : )

Λάθος εκ παραδρομής...: Οι σωστές λέξεις είναι ελύθης, εσκοτώθης και εκοιμήθης

Προς πονηρόσκυλο: Αυτό προτείνω. Ακριβώς. Πρώτα πρέπει να έχουμε τη λέξη καθεαυτή, και μετά το πώς προφέρεται. Αλλιώς θα έπρεπε να προσθέσουμε όλα τα λήμματα ενός ελληνικού λεξικού σε αυτή τη λίστα. Γιατί τα πλείστα των –κε/-κι και –χε/-χι, όσα έχουν μέσα -δια- , προφέρονται -τζιε, τζι, -shε, -shi και –δκια-(ή –θκια-) αντίστοιχα. Αλλά δεν νομίζω να υπάρχει νόημα. Οι ελληνικές λέξεις είναι άπειρες κι αυτό γιατί ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει μια αν ακολουθήσει τους κανόνες της ελληνικής γλώσσας. Είναι κανείς διατεθειμένος να το κάνει;

Γιατί άλλο είναι να λες στην ομιλία το ‘’και’’ ως ‘’τζιαι’’, κι άλλο το να λες τον ‘’αδερφό’’ ως ‘’αρφό’’. Στο ένα έχουμε απλά άλλη προφορά της ίδιας λέξης, ενώ στο άλλο έχουμε άλλη μορφή της ίδιας λέξης. Υποστηρίζω πως αν μη τι άλλο οι λέξεις πρέπει να γράφονται σωστά. Ειδικά σε ένα τέτοιο φόρουμ όπου ο αναγνώστης προσπαθεί να βγάλει άκρη για τι είναι επιτέλους αυτά τα κυπριακά’’!’’

Σου έχω ένα παράδειγμα. Ακραίο μεν αλλά θα καταλάβεις. Έχουμε τη λέξη ‘’μολύβια’’. Στην κανονική της ανάγνωση δεν διαβάζεται γράμμα προς γράμμα ( Μ-Ο-Λ-Υ-Β-Ι-Α). Το –ια προφέρεται ως –για. Όπως ο ήχος στη γαλλική: Papi-lli-on, cra-yo-n . Θα έγραφες ποτέ τη λέξη ως ‘’μολύβγια’’; Στην κυπριακή η ίδια λέξη προφέρεται με –κια. Δηλαδή, μολύβκια. Γιατί αυτό να γραφτεί έτσι; Μιλάμε αποκλειστικά για προφορά. Και όχι για άλλη λέξη.
Έτσι και με πάμπολλες άλλες λέξεις π.χ. Διαβάζω. Στην κοινή ελληνική προφέρεται ‘’δγιαβάζω’’. Στην κυπριακή ‘’θκιαβάζω’’. Μπορεί κάποιος να υποστηρίξει πως αυτές τις δύο λέξεις (‘’μολύβια’’ και ‘’διαβάζω’’) κανείς πουθενά σήμερα δεν τις χρησιμοποιεί όπως είναι γραμμένες κανονικά; Όχι βέβαια. Καταλαβαίνεις φαντάζομαι πως μόνη της η διαφορετική προφορά δεν μας δίνει και άλλη λέξη.

Προς βράσταμαν: Υποστηρίζεις πως θα έπρεπε να λαμβάνουμε υπ’ όψιν τις υποκειμενικές γνώσεις του κάθενος; Εφόσον μια λέξη λεξικογραφείται θεωρείται και επίσημα πως είτε είναι ελληνική, είτε χρησιμοποιείται ευρέως ως ελληνικοποιημένη πια. Το αν έχει κάποιος πλούσιο λεξιλόγιο της μητρικής του γλώσσας ή όχι είναι καθαρά προσωπικό του θέμα. Κι όχι θέμα που αφορά το κοινό. Κατά τεκμήριον αυτός που έχει την ελληνική ως μητρική του γλώσσα γνωρίζει και τις ελληνικές λέξεις. Όσα κείμενα της καθαρεύσουσας υπάρχουν μήπως είναι κυπριακά; Γιατί υπάρχουν σ’ αυτά πάρα πολλές λέξεις που στην Κύπρο τις χρησιμοποιούμε ακόμη ενώ στην Ελλάδα τις γνωρίζουν όσοι διαβάζουν βιβλία ή τους ενδιαφέρει η γλώσσα τους.
Μήπως το ‘’εκοιμήθεις’’, ‘’εσκοτώθεις’’, και ‘’ελύθεις’’ είναι κυπριακά; Είναι η κλίση των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής την οποία και χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα. Η οποία και εχρησιμοποιείτο όσο η καθαρεύουσα ήταν ο επίσημος τρόπος γραφής στην Ελλάδα.
Αυτές τις λέξεις αν τις πω σε ένα όποιοδήποτε θα νομίσει πως του μιλώ κινέζικα. Αν τις πω σε κάποιον που γνωρίζει τη γλώσσα του, την ελληνική, θα καταλάβει αμέσως.

Όπως και η φράση ‘’άλλως πώς’’. Καθαρά αρχαιοελληνική με αυτή ακριβώς τη μορφή. Σημαίνει ‘’με άλλο τρόπο’’, ‘’αλλιώς’’, ‘’διαφορετικά’’. Στην Κύπρο την χρησιμοποιούμε κάθε μέρα. Στην Ελλάδα θεωρείται μια από τις πλέον εκλεπτυσμένες (και καθαρευουσιάνικες) φράσεις. Ε δεν πιστεύω πως κι αυτή είναι κυπριακή. Κι αν υποστηρίξεις αυτό θα μου δώσεις την χαρά να πιστέψω πως η αρχαία ελληνική ήταν η κυπριακή διάλεκτος χεχε : )

Επομένως το αν κάποιος μεμονωμένα χρησιμοποιεί ή όχι μια λέξη, είναι πολύ υποκειμενικό κριτήριο. Ο καθένας οφείλει να γνωρίζει τη γλώσσα του ή να προσπαθεί κάθε μέρα να τη μαθαίνει για να έχει άποψη περί αυτής. Αν κάποιος δεν γνωρίζει λέξεις που ακούει μπορεί να ανοίξει ένα λεξικό και να τις βρεί.

Έτσι λοιπόν υποστηρίζω πως οι λέξεις που θα έπρεπε να υπάρχουν εδώ είναι αυτές που χρησιμοποιούνται στην κυπριακή διάλεκτο, είτε είναι ελληνικής προέλευσης, είτε ξένης, εφόσον όμως δεν ακούγονται καθόλου στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο. Και το αν ακούγονται ή όχι από τους λοιπούς Έλληνες μπορούμε να το πληροφορούμαστε από τα λεξικά. Γιατί τα ελληνικά λεξικά περιλαμβάνουν μόνο όρους που είναι γνωστοί στην Ελλάδα. Κι όχι όρους που είναι γνωστοί στην Κύπρο, όσο ελληνικότατοι κι αν είναι.
Εφόσον λοιπόν τα: ‘’λαλώ’’, ‘’άλλως πως’’, ‘’όρνιθα’’ και άλλες της ίδιας κατηγορίας , τα χρησιμοποιούν και στην Ελλάδα ή το χρησιμοποιούσαν έως πριν λίγα χρόνια και σήμερα το βρίσκεις μόνο σε ποιήματα, συγγράμματα, επίσημους λόγους, νομικούς όρους, αποκόμματα εφημερίδων, σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές κ.ο.κ., δεν θα πρέπει να θεωρούνται κυπριακές λέξεις. Εκτός κι αν επιθυμεί κανένας Έλληνας να απεμπολεί τις λέξεις της γλώσσας του, επειδή οι υπόποιποι που τυχαίνει να είναι και πολλοί, δεν ξέρουν άλλη λέξη από το «μαλάκα», «φαί», «σεξ» και «λεφτα»....

τότε γιατί υπάρχει σε αυτή τη λίστα;

Τελικά το λαλώ (μια από τις απορίες μου) είναι της κυπριακής ή η της κοινής ελληνικής;

Συμπληρωματικά στο ''απιδιά'' μπορείς να γράψεις: ''βλ. ελαία=>ελιά, μηλέα=>μηλιά, εννέα=>εννιά κ.ο.κ.''

Πρέπει να διορθωθεί και το αππιθκιά. Και στη θέση του να γράφει αυτό:
Απιδιά (προφέρεται αππιδκιά) = λαικ. αχλαδιά. Από το ''απιδέα''

Επίσης θα μπορούσες να προσθέσεις αυτό:
Αδερφότεκνος (εν συντομία αρφότεκνος) = ανιψιός (και όχι ανηψιός). Αδερφός (αρφός) + τέκνο. Το παιδί του αδερφού μου.

Αν και πιστεύω πως οι λέξεις που διαφοροποιούνται αποκλειστικά και μόνο από τη νεοελληνική στη προφορά τους (κι όχι σε παραλλαγή γραμμάτων ή μορφής) δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνονται σε αυτή τη λίστα. Όπως το ''και'' που προφέρεται ''τζιαι'' και κάμποσα άλλα

Μια διόρθωση. Στο ρήμα ''κυλώ'' έγραψα ότι προφέρεται ''τζιοιλώ'' με -οι- αντί -υ-. Άρα θα διορθωθεί ως: κυλώ (και προφέρεται ''τζιυλώ''.

-Αντί για ασσιελιά θα έπρεπε να γράφει: διασκελιά (προφέρεται: δκιασσιελιά) =διασκελιά, δρασκελιά

-Αντί για δκιασιελώ θα έπρεπε να γράφει: Διασκελώ (προφέρεται δκιασσιελώ) = δρασκελίζω, δρασκελώ, διασκελίζομαι

-Αντί για ιεροκουτάλα περίεργη θα έπρπε να γράφει: σι(δ)εροκουτάλα

-Αντί για κασσια θα έπρεπε να γράφει: κάσα (προφέρεται κάσσια) = η κάσα. Αν λέγεται ως χαρακτηρισμός γυναίκας τότε σημαίνει ‘’άσχημη’’, ‘’μπάζο’’.

-Αντί για λημματούθκι (που δεν υπάρχει καν τέτοια λέξη) θα έπρεπε να γράφει λημματού(δ)ιν

-Το λαλώ θα έπρεπε στη σημασία να γράφει: λαλώ (ανοίξτε ένα λεξικό και θα το βρείτε)

-Προς θεού ρε παιδιά. Τι είναι αυτό που γράψατε στο μαυρού; Οι φιλιππινέζες κατ’αρχήν δεν είναι καν μαύρες. Ο σεβασμός δεν βλάπτει. Και το ‘’μαυρού σημαίνει ‘’μαύρη’’!

-Αντί για μούτσος θα έπρεπε να γράφει: μούτσιος. Και δεν σημαίνει πούτσος. Σημαίνει μόνο μαλακία με την έννοια του να τραβάς μαλακία.

-Αντί για πασσίς θα έπρεπε να γράφει: παχύς (και προφέρεται πασσιύς)

-Αντί για ποθκιάντροπος θα έπρεπε να γράφει: (α)ποδιάντραπος [και προφέρεται (α)ποδκιάντραπος] = ξεδιάντραπος

-Στο ‘’πόμπα’’ αντί για μόνο τη λέξη βόμβα θα μπορούσε να έγραφε και το μπόμπα (και οι δυο περιλαμβάνονται στα λεξικά. από πού ως που κυπριακό αυτό, και άλλα πολλά;)

-Αντί για σκουλούθκια (που δεν υπάρχει τέτοια λέξη) θα έπρεπε να γράφει: σκουλουκού(δ)ιν. Και δεν είναι το σκουλήκι. Είναι το σκουληκάκι. (ο πληθυντικός της λέξης είναι σκουλουκούδκια ή σκουλουκούθκια συνηθέστερα)

-Αντί για τζείνη θα έπρεπε να γράφει: κείνη (προφέρεται τζιείνη) = εκείνη (όχι ‘’αυτή’’ όπως αναφέρεται)

-Αντί για τζιλώ θα έπρεπε να γράφει: κυλώ (και προφέρεται τζιοιλώ)=κυλάω, κυλώ

-Το ‘’τσαμέ’’ σβήστε το γιατί είναι λάθος. Ήδη υπάρχει το διορθωμένο ‘’τζειαμαί’’

-Το χαμαί δεν σημαίνει ‘’κάτω’’. Σημαίνει ότι ακριβώς και το χάμω. Δηλαδή στο πάτωμα, στη γή. Δεν μπορείς να πεις για παράδειγμα: ‘’Χαμαί(ή χάμω) ακριβώς από τον τέταρτο όροφο είναι ο τρίτος όροφος''

-Αντί για χτηνό θα έπρεπε να γράφει: κτηνό ή χτηνό = κτήνος (με όλες τις σημασίες που θα βρεί κανείς σε όποιοδήποτε λεξικό της ελληνικής γλώσσας) βλ. κτηνοτροφία, κτηνοτρόφος, κτηνίατρος

-Αντί για χτιτσιόν θα έπρεπε να γράφει: χτικιόν (και προφέρεται χτιτζιόν) = χτικιό (έτσι το γράφει στα ελληνικά λεξικά κι έχει τις ίδιες σημμασίες)

-Στη σημασία της λέξης φόκος θα έπρεπε να γράφει: φόκο (κι αυτό το γράφει στα ελληνικά λεξικά με την ίδια σημασία. Γνωστότερο στις φράσεις ‘’βάζω φόκο’’ και ‘’παίρνω φόκο’’.) <ιταλ. Fuoco < λατ. Focus ‘’εστία’’

-Στο ακκάννω θα έπρεπε να γράφει: δακάνω (με προφορά δακκάννω) = μεσν. ''δακώνω'' από τον αόριστο έ-δακ-ον του ρήματος ''δάκνω''. Στην νεοελληνική πήρε τη μορφή δαγκώνω.

-Το αντινάσσω δεν είναι το τινάζω. Αλλά το ανατινάσσω

Θα το εκτιμούσα αν οι διορθώσεις, που τυχόν γίνουν, να γραφούν όπως τα παρουσιάζω εδώ, για σωστή και σοβαρή ενημέρωση σε αυτό το λήμμα, αλλιώς θα είναι τσαπατσουλιές. p.s. Εννοείται πως οι φράσεις ’’αντί για …. θα έπρεπε να γράφει…:’’ δεν θα περιληφθούν....

Προς johnblack: Δωδεκανησιακή (ροδίτικη γνωστότερα) είναι πιο λάιτ; Ή ΚΑΙ πιο λάιτ; Η γνήσια διάλεκτος ομιλείται ακόμη σε αρκετές περιοχές εντός των δωδεκανήσων. Αν έχετε 3 λεπτά χρόνο διαβάστε αυτό το άρθρο. Όσον αφορά στη περιληπτική γλωσσική περιγραφή των ιδιωμάτων ισχύει και για την κυπριακή (με κάποιες διαφοροποιήσεις στη «συλλαβική αύξηση» που αναφέρεται στο άρθρο).

Επιμένω ακόμη πως η δωδεκανησιακή διάλεκτος διατηρεί τον λεξιλογικό της πλούτο που είναι ίσης εμβέλειας με της κυπριακής διαλέκτου. Το γεγονός ότι αρκετοί από τους νεώτερους (όχι όλοι) έχουν αποβάλει ως ένα βαθμό τη ροδίτικη διάλεκτο (ή απλά μπορούν να την παραμερίζουν τελείως όταν συνομιλούν με κάποιο που μιλά την κοινή ελληνική) δεν σημαίνει ότι η διάλεκτος έπαψε να υπάρχει με τη επίσημη μορφή της.

Τα δωδεκανήσια και τα κυπριακά ανήκουν στην ίδια διαλεκτική οικογένεια (και οι διαφορές τους μετρούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, ενώ οι ομοιότητες τους δυσκολότερα). Και τα δυο τους είναι κατά πολύ διαφορετικά από τα κρητικά.

Προς βράσταμαν: το «τς» όταν λές; Μιλάς για τon ήχο “ch” όπως στο “chair”; Επιμένω πως δεν έχεις ακούσει τη ροδίτικη διάλεκτο ακόμη από κάποιον που τη μιλάει χωρίς να προσπαθεί να μιλήσει τη νεοελληνική : )

#25
Giorgosl_cy

in ατού ο Γαβρίλης

Αδιαμφισβήτητα αυτό είναι. Μπράβο Βικαρ. Σήμερα με διαφώτισες πρωί-πρωί! : )

#26
Giorgosl_cy

in ατού ο Γαβρίλης

:)

#27
Giorgosl_cy

in ατού ο Γαβρίλης

Όχι και πολύ συνηθισμένο όμως :) Προσωπικά τρεις-τέσσερις Γαβρίληδες ίσως να γνώρισα μέχρι στιγμής στη ζωή μου.

#28
Giorgosl_cy

in ατού ο Γαβρίλης

προς το παρόν καμμιά ιδέα για την προέλευση. Θα μπορούσα όμως να το ψάξω εντός των επόμενων ημερών και να δω αν μπορώ να βρώ κάτι

Ήθελα επίσης να μοιραστώ κάτι μαζί σας που το βρίσκω επίσης ενδιαφέρον. Η λέξη ακανθόχοιρος, με το πέρασμα τον χρόνων έφτασε στη νεοελληνική ως σκαντζόχοιρος. Ενώ στην κυπριακή ως κατσόχοιρος. Αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να ξενίζει. Γιατι η γλώσσα (και κάθε γλώσσα) προχωρεί από ένα στάδιο σε ένα άλλο από τους εκάστοτε ομιλητές της. Έτσι και στην Κύπρο (όπως συνέβη και με την ποντιακή διάλεκτο), αποκομμένη διοικητικά από την υπόλοιπη Ελλάδα λόγω των αλλεπάλληλων κατακτητών, αρκετές λέξεις εξελίχθηκαν διαφορετικά απ'οτι στον Ελλαδικό χώρο. Όπως συνέβη και βέβαια και σε αρκετά νησιά της Ελλάδας.

Ενημερωτικά, έτυχε να συζητώ με ένα παιδί. Στα πέντε λεπτά άκουσα μια λέξη και τον ρώτησα αν ένας από τους γονείς του είναι Ελλαδίτης ή αν έζησε αυτός καθόλου στην Ελλάδα. Τελικά ήταν Ροδίτης. Και μιλούσαμε με τον ίδιο τρόπο (στον τονισμό, στις λέξεις που χρησιμοποιούσαμε, στην προφορά). Γιατί αν επισκεφθείτε τον Αρχάγγελο της Ρόδου θα παρατηρήσετε πως είτε λέμε «ροδίτικη διάλεκτος» είτε «κυπριακή», στην ουσία μιλάμε για την ίδια διάλεκτο.

Και κάτι ακόμα που παρολίγον να το ξεχάσω πάλι. το «άψε» (όπως και κάμποσες άλλες εδώ) δεν νομίζω να είναι κυπριακό απλά και μόνο επειδή το χρησιμοποιούμε στην Κύπρο μόνο.
.....
----> «στο άψε-σβήσε». Ποιός στην Ελλάδα δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ του αυτή τη φράση;