Comments by novus (4)
Showing 1-4 from 4
Συμφωνώ και επαυξάνω πως στην αργκό το επίθημα -ατίας αρχίζει και λειτουργεί σαν ξεχωριστό μόρφημα-επίθημα (δηλ. αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία). Απλώς πρότεινα μια μέθοδο εντοπισμού και χαρακτηρισμού των μορφημάτων που χρησιμοποιούμε στη γλωσσολογία και βασίζεται στην αρχή της οικονομίας που διέπει τη γλώσσα.
Πιο συγκεκριμένα, για την αναγνώριση ενός μορφήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη δύο χαρακτηριστικά: α) η ύπαρξή του σε περισσότερες από μία λέξεις, β) η ίδια σημασιολογική συνεισφορά στο νόημα της λέξης όπου αυτό ανιχνεύεται. Ο εντοπισμός των μορφημάτων στηρίζεται σε διαδιακασίες σύγκρισης και αντικατάστασης. Αν συγκρίνουμε λοιπόν τις λέξεις: πεσιματίας, σκαλωματίας, στησιματίας, επιχειρηματίας με τις λέξεις αντιρρησίας, διαλαξίας, ηδονοβλεψίας, επιδειξίας κτλ. βλέπουμε πως όλες έχουν ως κοινό καταληκτικό (παραγωγικό) μόρφημα (ήτοι επίθημα) το -ίας. Επιπλέον παρατηρούμε ότι χρησιμοποιείται στη Νέα Ελληνική (όσο και στην Αρχαία) για να δηλωθεί ένα πρόσωπο βάσει μιας χαρακτηριστικής ιδιότητάς του. Άρα, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι το -ίας (έχοντας σε όλες τις λέξεις την ίδια μορφή, λειτουργία και σημασία) είναι το βασικό επίθημα και τα θέματα που προηγούνται αποτελούν αλλόμορφα του κυρίους θέματος των λέξεων από τις οποίες προέρχονται τα εις -ίας παράγωγα.
Και πάλι όμως πρόκειται για μία επιπλέον (κι όχι απόλυτη) γλωσσολογική προσέγγιση. :)
Βέβαια θα μπορούσαμε να πούμε ότι το επίθημα είναι ένα (δηλ. το -ίας) και το θέμα που προηγείται αποτελεί αλλόμορφο του θέματος της λέξης από την οποία προέρχεται. Στη μορφολογία (και δη στη συγχρονική) όλα μπορούν να ισχύουν... :P
Τη φράση «οι προσπάθειες του πεσιματία στέφονται σχεδόν πάντα με επιτυχία» την έγραψα ως ένα επιπλέον (θετικό) χαρακτηριστικό της κατηγορίας του πεσιματία εν αντιθέσει με τους άλλους τρεις όρους.
Αλλά και πάλι, όπως επισημαίνω και στο τέλος του νήματός, σε καμία περίπτωση οι συγκεκριμένες σημασίες (και ενδεχομένως τα χαρακτηριστικά και οι παρατηρήσεις) που παραθέτω άνωθεν δεν είναι απόλυτες. Κάλλιστα θα μπορούσαν να «ανακινηθούν» μεταξύ τους˙ έτσι ένας πέφτουλας (αποδίδοντάς του την παραπάνω σημασία) θα μπορούσε κάλλιστα να έχει πολύ περισσότερες κατακτήσεις απ' ότι ένας «κυριλλέ» πεσιματίας˙ ή μπορούμε να εκφέρουμε τον όρο πεφτρόνι, για παράδειγμα, και να εννοούμε τον έκφυλο και αναίσχυντο μπήχτη... κ.ο.κ.
Βρήκα στο λεξικό του Παπύρου το εξής λήμμα που ενισχύει πιστεύω αυτό που γράφει παραπάνω στο σχόλιο του ο tasakas˙ για την προέλευση της λέξης από ιταλική λέξη:
μινάρω
1. ανοίγω μίνες· 2. ετοιμάζω υπόνομο με γόμωση για έκρηξη· 3. επιδιώκω το κακό κάποιου με ύπουλα μέσα, υπονομεύω.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ιταλ. minare (πρβλ. γαλλ. miner)].