Σλανγκοφωνολογία. Το /j/ είναι το σύμβολο το οποίο χρησιμοποιούμε ενίοτε (και έχει σχεδόν καθιερωθεί) για να περιγράψουμε και να διακωμωδήσουμε ή να σατιρίσουμε την «χωριάτικη» προφορά, την μη «σωστή» δηλαδή, κυρίως την προφορά που έχουν οι κάτοικοι της ΒΔ Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδας κά. Μπαίνει μετά το νι και το λάμδα και «μαλακώνει», λιώνει θα λέγαμε, την προφορά τους. Λειτουργεί δηλαδή όπως το «μαλακό σημείο» (ь) των σλαβικών γλωσσών ή όπως το -gn των Γάλλων (πχ στη λέξη oignon, ονιόν = κρεμμύδι).
Έκφραση: «με το νj και το λj».
Κάθε καλοκαίρι που πάει το παιδί στους παππούδες στο Αίγιο, χαλάει την προφορά του και όταν επιστρέφει στο σχολείο όλα τα παιδάκια το κοροϊδεύουνε γιατί μιλάει με το νj και το λj... Τι θα κάνουμε ρε Σταμάτη;...
από μέσα από το σλανγκρ:
παράλjυτος
γκλjίτερ
θα μου τον(j)ιδείς
27 comments
Khan
Με το νjι μου και το λjι μου γλjυκαίνω την φωνjή μου.
Επίσης, να προσθέσω τα
γυαλjί μαλλjί και παντελόνjι Ljee,
γυαλjί μαλλjί και χαϊμαλjί
και το σε κατάλαβα απ' τη φωνjή
jesus
να σημειώσω ότι η επιλογή το j έχει να κάνει με την λειτουργία του γράμματος στις ανατολικοευρωπαϊκές γλώσσες, πχ τα σέρβικα όπως γράφονται με το λατινικό αλφάβητο, κ τις γερμανογενείς κ σκανδιναυικές, αν θυμάμαι καλά, όπου το j λειτουργεί ως ο φθόγγος γιοτ. κ ο λόγος για τον οποίο προφέρονται έτσι τα νι κ λι είναι ακριβώς ότι το γιώτα «γιωτίζει» το σύμφωνο που προηγείται. αντίστοιχη είναι η διαφορά στο κάππα όταν έπεται πχ άλφα, οπότε έχουμε τον ήχο κ «σκληρό» και όταν έπεται πχ γιώτα ή έψιλον, οπότε το κ' που ακούμε είναι γιωτισμένο, «μαλακωμένο», από το φωνήεν που ακολουθεί.
θα μπορούσαμε, δλδ να αποδώσουμε την διαφορά στην προφορά γράφοντας τις συλλαβές αυτές «κα» και «κjε».
iron
ναι, είναι φθόγγος της φωνολογίας γενικότερα. θξ!
jesus
σημείωση ότι σε γαλλικά σίγουρα κ ισπανικά (σχεδόν σίγουρα) ο φθόγγος αυτός προ φωνήεντος σημειώνεται με το y.
στα ισπανικά υπάρχει το γράμμα ñ που προφέρεται πάνω κάτω όπως το -gn- κ το -νj- όπως τα γράφει ο ορισμός. στα ιταλικά επίσης υπάρχει το -gl- πχ στη λέξη oglio, λάδι, όπου το γιώτισμα του l οφείλεται στο g κ όχι στο i που ακολουθεί. χωρίς το g η λέξη θα προφερόταν κάπως σαν όλιο, με το -λι- να διαβάζεται όπως στη λέξη άθλιος με την «καθαρή» προφορά.
η ιρονίκ με ευχαριστεί γιατί τα σπάω κ τα ξανακολλάω για να τα ξανασπάσω μετά.
patsis
Είσαι επιστημονικού επιπέδου Σήφη Μπιρδιμπίκουλα και βάλε.
jesus
τσάμπα το διδακτορικό στο παν/μιο της μπαμπαγιάμα;
vikar
Μείον ένα απ' το πρόχειρο, άτιμη γυναίκα...
vikar
Στα αρκετά διαδεδομένα που παίζουν με το j ανήκει και το λjοιπόν.
iron
βικ, τι να σου κάνω...
Khan
Καραλώλ, Βίκαρ!
vikar
Να το χέσω λίγο πάνω σ' αυτά που λέει ο τζίζας. Η διαφοροποίηση στην προφορά των λεγόμενων ραχιαίων συμφώνων γ, γκ, κ χ σε τυπικά ελληνικά, καθώς και του λ και ν (ή και άλλων) σε ιδιώματα, όντως εξαρτάται απ' το επόμενο φωνήεν: μαλακώνουν όταν ακολουθεί πρόσθιο φωνήεν (ι και ε) και σε κάθε άλλη περίπτωση ακούγονται σκληρά.
Ο κανόνας υπάρχει σαφώς και σε άλλες γλώσσες, με κάποιες ενδιαφέρουσες τροποποιήσεις κάποιες φορές. Στα γερμανικά πιχί, η προφορά του χ συμπεριφέρεται ακριβώς ανάλογα με τα ελληνικά, με τη διαφορά οτι εξαρτάται όχι απ' το επόμενο αλλ' απ' το προηγούμενο φωνήεν: στο γνωστό Ich liebe dich (ιχ λίμπε ντιχ, σ' αγαπάω), τα χί ακούγονται μαλακά λόγο του προηγούμενου ι κάθε φορά, ενώ στο ελληνόφερνο Chirurgie (χιρουργκί, χειρουργική) ας πούμε, το χ προφέρεται σκληρό παρά το ι που ακολουθεί.
Φίλος που μεγάλωσε στη γερμανία, με γενικά άψογη ελλαδική προφορά, άφησε κάποια φορά σε φάση φορτώματος να του ξεφύγει ένα ήσυχjα! αντί για ήσυχα, κι' έφαγε καζούρα που ακόμη τη θυμόμαστε στην παρέα.
vikar
[ορίστε μας, εγώ στήνω εποικοδομητικά σχόλια να της εμπλουτίσω το λήμμα, κι' αυτή απο πίσω με κοροϊδεύει...]
vikar
[άσε που έκανα και βαρβάτο ορθογραφικό και ποιός θα με γλιτώνει απ' τον αλjήτη πάλι...]
Khan
Άλλη προσωπική φαβορίτα είναι το ηδονjή-οδύνjη.
Khan
ξευτιλjισμένjη
Vrastaman
Απ' τη δουλειά με διώξανε και έμεινα στον άσσο
είμαι ταπί και ψύχραιμος γι' αυτό και πάω πάσο.
Μα τώρα όμως έφτασε ο κόμπος εις το χτένjι
τράβα λοιπόν στη μάνα σου μωρή ξεφτιλjισμένjη.
(Ταπί και Ψύχραιμος, Έτσι Ντε)
GATZMAN
Σε αυτόν τον Ασσο έμεινες; Σε αστεράτο ξενοδοχείο βεβαίως βεβαίως!
iron
δική μου φαβορίτα: μήνjυμα.
iron
βίκα, εννοείς τα ατονάλ απο, οτι κλπ φαντάζομαι...
vikar
Πάψε σύ, παλιοϊρονjίκ.
iron
απ!!! κι άλλο λάθος! Τόνος στο σύ!!!! άσε δε την προφορά...
vikar
«Κι' άμα γελάς με το νjί και το λjί, εγώ γελάω πολjύ με το μικρό σου το πουλjί»...
jesus
τεράστια πατρινή ατάκα που δεν νοείται χωρίς το -j- είναι η «της έκανα μια νjύξη, και μου έκανε κι αυτή άλλjη μία», ίζολ ότι έγινε παιχνίδι μεταξύ αρσενικού κ θηλυκού σε επίπεδο διακριτικό.
iron
οι αρχοντόβλαχοι καθαρευουσιάνοι διανοούμενοι αθηναίοι κατά τα τέλη 19ου αι τον Schliemann τον έγραφαν (κ επισήμως, σε βιβλιογραφιά στοιχεία) Σχλίεμαν, πράγμα που μάλλον προδίδει την βλάχικη σκατοπροφορά τους για το όνομα αυτό, καθώς και γενικότερα την αντίληψή τους για το πώς προφέρεται το γερμανικό ες τσε χα (sch)
vikar
Άντε ρε!... Έχεις κάνα παράδειγμα πρόχειρο; (εννοώ, βιβλιογραφική αναφορά)
Ωραία πράματα, οι άθρωποι τότε δέ ντρέπονταν για την προφορά τους όσο σήμερα δηλαδή. Τέτοιες άγνοιες σήμερα αποκρύπτονται συστηματικά, με το να γράφεται πάντα το ξένο όνομα σε λατινικά στοιχεία (ακόμα κι άν το όνομα είναι ρώσικο ή κινέζικο ή ότι -μιλάω για κύκλους «διανοουμένων εκ πανεπιστημίων», τουλάχιστον). Που είναι κρίμα, γιατι έτσι αποκλείονται παρατηρήσεις ανάλογες αυτής της ιρονίκ.
iron
δες τα παρακάτω:
εδώ
εδώ
και παραλλαγή επί το λογιώτερον:
Εφημερίδα Εμπρός, 20/9/1906, σ. 2-3: Η χθεσινή δίκη εις το Πλημμελειοδικείον: Από της πρωίας μέχρι της μεσημβρίας της χθες, το δικαστήριον των πλημμελειοδικών απησχόλησεν η δίκη του κ. Αντύπα, κατηγορουμένου ως γνωστόν επί αδίκω επιθέσει και προκλήσει εις μονομαχίαν του βουλευτού κ. Σχλήμανν.
ΣτοΔγιαλοΧτηνος
Από μνήμης, στο Δραπέτευσα από την Λεγεώνα των Ξένων (Γ. Μανιάτης, έρλυ 60ζ) το γερμ. επώνυμο Schröder αποδίδεται από τον συγγραφέα ως Σχρόυντερ.