μαξούλι

μια παρατηρησουλίτσα κ μια ερώτηση:
1ον τα λήμματα με μικρό, εκτός κ είναι κύρια ονόματα (απλά για διευκόλυνση στο μοντάρισμα). ρεσπέκτ.
2ον η λέξη είναι υποκοριστικό απ' το αμάξι;

μαξούλι < τουρκική mahsul < αραβική محصول (mahsūl, "συγκομιδή") η σοδειά, η συγκομιδή (μεταφορικά) η καρποφορία σε όλους τους τομείς, τα γεννήματα

    Τσ' αγάπης το μαξούλι (κρητικό τραγούδι) 

Το αναφέρει ο deinosavros στο ρεφούζι / ροφούζι.

Κι εγώ θυμάμαι τη λέξη μαξούλια σε κλασικό καπνοπαραγωγικό χωριό της Δράμας να σημαίνει την καλύτερη ποιότητα καπνού.

Μαξούλι είναι η εσοδεία, η συγκομιδή, το γεωργικό προϊόν, η παραγωγή. Η λέξη είναι πανελλήνια (και στην Κύπρο) και υπάρχει σε όλα τα παλαιότερα λεξικά, καθώς και στο νεότερο Μείζον, ωστόσο έχει κάπως παλιώσει. Από το τουρκικό mahsul, αραβικής αρχής, που έχει τις ίδιες σημασίες.
Στα μέρη με σχεδόν μονοκαλλιέργεια ενός είδους, όπως στη Λέσβο με την ελιά, το κακό μαξούλι σήμαινε λιμό. Οι καλές χρονιές λεγόντουσαν μαξούλια ή μαξουλοχρονιές, ενώ οι κακές κισίρια. Και σε ευχή: «Καλό μαξούλι να μας δώσει ο Θεός!»

Η λέξη βρίσκεται σε πολλά λογοτεχνικά έργα, π.χ. στα Ματωμένα χώματα της Διδώς Σωτηρίου διαβάζουμε: «Τα πρόσωπα μικρών και μεγάλων λάμπανε από χαρά, μιας και τα μαξούλια μοσχοπουληθήκανε».

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, το μαξούλι ήταν λέξη θεσμική· έτσι τη βρίσκουμε και σε κείμενα με αρχαϊζουσα γλώσσα, όπως αυτό που διασώζει ο Καμπούρογλου, σε συμφωνητικό μοναστηριού: «καρπούσθαι δε και απολαμβάνειν και νέμεσθαι τας εξ αυτών προσόδους και γεννήματα και καρπούς και πάντα τα μαξούλια αυτού, μηδενός τολμήσαντος εναντιωθήναι αυτοίς ως κυριάρχαις του ιερού τούτου Μοναστηρίου». ΕΔΩ

ευχαριστώ! οπότε συνεκδοχή απ' τη συγκομιδή.

(κ μόλις διάβασα τι είχα γράψει στον ορισμό + τα σχόλια αποκάτω, όπου είχε απαντηθεί. θξ.)

Μαξούλι μετά το 16:20

Χτήνος πολλά ρησπεκτ για το εύρημα. Λόγω τεχνικού προβλήματος είδα μόνο το πρώτο μισό της ταινίας αλλά με καθήλωσε ο ρεαλισμός των διαλόγων της. Στις σκηνές στο δικαστήριο έγιναν κάποια λάθη αλλά νταξ, ποιητική άδεια. Για την εποχή της στην Ελλάδα υποθέτω ότι ήταν μάλλον ξεχωριστή. Ίσως λίγο στρατευμένη για τα γούστα μου αλλά και πάλι, γούσταρα.

Γειά σου Πάτσμαν :-)

Έτσι. Την ταινία την είχα δει αν θυμάμαι καλά το '85, την είχα ψάξει και στο γιουτούμπι αλλά γιόκ, και αναρτήθηκε προσφάτως στου Σαραντάκου. Ατμόσφαιρα αρχαίας τραγωδίας, εντελώς.

Δέκα λεπτά σεναρίου από αυτήν την ταινία έχουν περισσότερη επαφή με την πραγματικότητα από δέκα χρόνια ελληνικού κινηματογράφου της "χρυσής εποχής". Και δεν είναι και τόσο στρατευμένη όσο μου φάνηκε στην αρχή, τώρα που την είδα ολόκληρη. Μπράβο ρε πστ, μπράβο.