νεοκλασικό

Το επίθετο νεοκλασικό χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη για κτίρια που έχουν από μικρή ως καμία σχέση με το αρχιτεκτονικό πρότυπο ή τα περίοπτα διατηρητέα κτίρια των αστικών κέντρων.

Η ίδια η Πολιτεία με την αλλοπρόσαλλη και ανακόλουθη πολιτική της ως προς τα κτίσματα ειδικά της Αθήνας, προκάλεσε σύγχυση, απαξίωση και εκλαΐκευση στη συνείδηση του μέσου μη αρχιτέκτονα Νεοέλληνα. Τα αποκαλούμενα διατηρητέα σύγχρονα μνημεία νεοκλασικής ή και μοντέρνας αρχιτεκτονικής που διασώθηκαν από την λαίλαπα της αντιπαροχής είναι ό,τι απέμεινε. Από αυτά λίγα πραγματικά συντηρούνται από τον Δήμο Αθηναίων, όσα είναι πολύ γνωστά και σε πολύ κεντρικά σημεία. Τα περισσότερα είναι στα χαρτιά διατηρητέα και στην πραγματικότητα ερείπια.

Μέσα στην υπερβολή, έχουν χαρακτηριστεί δείγματα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής και διατηρητέα οικοδομές χωρίς καμιά αισθητική αξία, που είχαν χτιστεί από άγνωστους αρχιτέκτονες με φτηνά δομικά υλικά, όπως ορισμένα ευτελέστατα σπίτια στην περιοχή της Πλάκας ή στον Πόρο, περιοχές στις οποίες ΤΑ ΠΑΝΤΑ έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα κτίρια ή προσφυγικές πολυκατοικίες, που μόνο ασχημαίνουν το κέντρο της πόλης και στις οποίες δεν έχει γίνει καμιά αναπαλαίωση.

Κάποιοι κατασκευαστές πολυκατοικιών ήδη την δεκαετία του 1950 έφτιαχναν σπίτια με στοιχεία νεοκλασικής αρχιτεκτονικής σε ακριβά προάστια, ενίοτε συνεργαζόμενοι με επιφανείς ή με καλές σπουδές στο εξωτερικό αρχιτέκτονες. Μέχρι και σήμερα, στην Ελλάδα συνεχίσθηκε αυτή η παράδοση. Στις καλές περιοχές και αργότερα σε όλες τις νέες οικοδομές, αν και άλλαζαν οι τάσεις στην κατασκευή και εμφάνιση της πολυκατοικίας, οι κατασκευαστές στόλιζαν τις πολυκατοικίες τους με κίονες, κεραμίδια, τριγωνικές εισόδους και τις βάφτιζαν «νεοκλασικά». Πολλά από τα κανονικά νεοκλασικά αλλά και τα «νεοκλασικά» διώροφα και τριώροφα των δεκαετιών 1950-70 δέχτηκαν πολλές τροποποιήσεις λόγω αλλαγών χρήσης (σπίτια, φροντιστήρια, μαγαζιά, ωδεία, ταβέρνες, φούρνοι, videoclub, bar, οτιδήποτε…), ακόμα και αφαίρεση και αντικατάσταση όλων των «νεοκλασικών» εξωτερικών στοιχείων, πχ αλλαγή παντζουριών και κουφωμάτων, διάφορα βαψίματα, αφαίρεση διακοσμητικών κεραμιδιών ή ακόμα και ολική αλλοίωση της πρόσοψης με αφαίρεση του τοίχου κι αντικατάσταση με μοντέρνα ενιαία τζαμαρία, αλλά κράτησαν την ονομασία, αν εξακολουθούσαν να είναι στοιχειωδώς καλαίσθητα, σε ακριβά προάστια και εφόσον δεν ήταν πολυώροφα κτίρια.

Tελικά όλο αυτό το μπάχαλο οδήγησε στο να λέμε νεοκλασικό συχνά οποιοδήποτε κτίριο δεν είναι πολυκατοικία στο κέντρο της πόλης με αλλοδαπούς -όπως η ιστορική αλλά για τον πούτσο περίφημη μπλε πολυκατοικία των Εξαρχείων που ήταν το πρώτο μικρό βήμα προς την κατεύθυνση της πλήρους καταστροφής του σύγχρονου αστικού τοπίου.

Πρόσφατα, το σκανδαλώδες νεοκλασικό του Τσοχατζόπουλου στην Αρεοπαγίτου ξανάφερε την λέξη στην μόδα με μια καινούργια χροιά, εκείνη του σπιτιού μεγάλης αξίας που μάλλον ανήκει σε κάποιον «κλέφτη» -είτε διεφθαρμένο πολιτικό ή επιχειρηματία είτε λιγότερο κοινωνικά διακεκριμένο, αλλά εξίσου εύπορο κακοποιό.