Αυτός ο οποίος, ενώ έχει στρώσει μία κατάσταση όμορφη και περιποιημένη για τον ίδιο, π.χ. με μία γκόμενα (πολύ συχνή η χρήση της λέξης στις ανθρώπινες σχέσεις), με μία καλή δουλειά, με πολλά λεφτά κλπ., ξαφνικά τα γκρεμίζει όλα και καταστρέφει ό,τι έχει πετύχει μέχρι τότε, ευρισκόμενος εκουσίως από την αρχή, στο μηδέν. Σχετική η έκφραση «χύνει την καρδάρα με το γάλα».

Προσοχή: να μην συγχέεται με τις περιπτώσεις εκείνες που καίνε το καλύβι τους για να μεταπηδήσουν αμέσως σε άλλο που έχουν ήδη ετοιμάσει από πριν.

Πιθανές ερμηνείες του φαινομένου, υπενθυμίζοντας ότι κάθε είδους γενίκευση είναι εξ αρχής λανθασμένη (ειδικά στα χαοτικά θέματα των ανθρωπίνων σχέσεων) και χωρίς να βάζω κανένα αρνητικό ή θετικό πρόσημο στο λήμμα μου και σε ανάλογες συμπεριφορές:

α) Πρόκειται για κοινή αυτοκαταστροφή. Είναι εκείνος που δεν μπορεί να διατηρήσει μία όμορφη κατάσταση, τρώγεται με τα ρούχα του, ψάχνει να βρει πάντοτε κάτι το αρνητικό για να μανουριάσει και να χαλαστεί, τον τρώει το σαράκι μέσα του.

β) Η ίδια η κατάσταση που έχει στρώσει, όσο όμορφη και καλή να είναι, αρχίζει κάποια στιγμή να τον βαραίνει, να τον περιορίζει και θέλει να πάει για άλλα. Στην περίπτωση αυτή η μομφή καψοκαλύβας, αποδίδεται από το περιβάλλον, ο ίδιος όμως γνωρίζει το πώς και γιατί καίει την καλύβα του, ή τουλάχιστον έτσι νομίζει.

γ) Συνδυασμός των παραπάνω.

Πάντως θέλει κοχόνες για να το κάψεις το ρημάδι.

- Τα ΄μαθες ;;; Ο Χρήστος παραιτήθηκε από στέλεχος της εταιρείας, παράτησε την γυναίκα του με τρία παιδιά και έφυγε στις Ινδίες να γνωρίσει λέει την ανατολική φιλοσοφία.
- Αυτός τελικά αποδείχθηκε μεγάλος καψοκαλύβας.

Δώσε βάση στο νόημα! (από Khan, 21/09/09)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
Επισκέπτης

Προσωνύμιο του πρίγκιπα Ανδρέα, αποκτηθέν κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-22), όπου ο εν λόγω διέτασσε το κάψιμο τούρκικων χωριών. Οι περίφημες θηριωδίες του ελληνικού στρατού ανά τους αιώνες (μαζί π.χ. με άλωση Τροπολιτσάς από Κολοκοτρώνη, διωγμοί Τουρκοκρητικών, γεγονότα του 1964 στην Κύπρος κλπ) που και καλούα «κανένα βιβλίο ιστορίας δεν θα σου μάθει»...

Είναι δλδ αρκετά παλιά ως έκφραση. Δεν την έχω ακούσει ποτέ με την ειδικότερη έννοια που δίνεις, του αυτοκαταστροφικού. Αν και νομίζω πρόκειται - πολύ πιο απλά - για άλλο ένα πετυχημένο συνώνυμο για τον γνωστό καμένο / καΐλα / Κάιρο / καψούλι / καΐκι κλπ

#2
betatzis

Δεν το ήξερα αυτό για τον πρίγκηπα Ανδρέα και έχεις και πολύ δίκιο για τις θηριωδίες των άσπιλων και αιωνίως και καλά αδικημένων Ελλήνων.
Τσέκαρα (κατόπιν εορτής) το «καψούλι». Ο Χότζας, με την γνωστή γλαφυρότητά του, σε σχόλιό του δίνει την ερμηνεία : «αυτογκόλ» άτομο και αυτή την διάσταση ήθελα να δώσω εδώ.

#3
iron

τώρα μου θυμίσατε αυτό που πληροφορήθηκα τις προάλλες, ότι όχι μόνο η Γερμανία έχει ανοίξει τα αρχεία της και δημοσίως συζητά για τα εγκλήματα των Ναζί κλπκλπ, αλλά και στην Ελβετία, που δεν έχει και λογαριασμό να δώσει στην τελική (εννοώ ότι πάντα καλυμμένα έχει τα νώτα της και δεν εκτεθεί παγκοσμίως όπως η γερμανία) διδάσκεται στην ιστορία επισήμως το πόσο σκάρτα βοήθησε η χώρα αυτή τους Ναζί, ανοίγοντας το Σαν Γκοτάρ ώστε να σταλούν από Ιταλία μέσω Ελβετίας οι Εβραίοι στα κρεματόρια. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται ποτέ των ποτών να συμβεί στην Ελλάδα, η επίσημη ιστορία μας ποτέ δεν πρόκειται να παραδεχθεί τα σφάλματα που διέπραξαν οι Έλληνες εναντίον ... των Ελλήνων αν μη τι άλλο (και δεν μιλάμε καν για εγκλήματα τόσο βαριά όσο αυτά των κεντροευρωπαίων).

#4
Khan

Πιθανότατα ανάγεται στο καυσοκαλυβίτης παλαιότατη βυζαντινή έκφραση για τον μοναχό που καίει το σπίτι του για να πάει να μονάσει (περνώντας από τα Βράσταμα). Βλ. και «Θυσία» του Ταρκόφσκι. Υπάρχουν πολυάριθμοι άγιοι με αυτό το προσωνύμιο.

#5
GATZMAN

Khan, ξέρω τον ΑΓ. Ιωάννη τον καλυβίτη. Υπάρχουν κι άλλλοι, ε; Πάντως στο Αγιο όρος (στη νότια μεριά) υπάρχουν και τα λεγόμενα καψοκαλύβια

#6
Khan

Ναι, μόλις το γουγλάρισα και υπάρχουν πάρα πολλοί, και παλιά και στον 20ο αιώνα με αυτό το προσωνύμιο. Τα καψοκαλύβια είναι στην λεγόμενη «έρημο» του Αγίου Όρους που δεν υπάρχει τόσο κοινοβιακή ζωή όσο μικρές σκήτες. Τώρα που το σκέφτομαι, οι νεώτεροι άγιοι μάλλον έχουν πάρει το προσωνύμιο από το ότι μόνασαν στα καψοκαλύβια του Αγίου Όρους.

#7
Επισκέπτης

Khan, καρασπέκ. Ούτε καν υποψιαζόμουνα τέτοιο ιστορικό μπακγκράουντ στην έκφραση. Αξίζει να συμπληρωθεί στον ορισμό και οι μισοί πόντοι να πάνε στον Κhan.

#8
Khan

#9
HODJAS

Καλημέρ-χαμπάρ!
Ορθότατος ο μπέτα. Η ψυχοσύνθεση του καψοκαλύβα, ασφαλώς χρήζει σινδόνης, το οποίον υποψιάζομαι οτι απέφυγε ο πολύπειρος συγγραφεύς, ένεκα διακριτικότη.

Τα παλιά τα χρόνια (στα χωριά μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα), το οικιακό παράσιτο έβραζε (ψείρα, σκώρος, κατσαρίδα, κορέοι κλπ).
Οι άνθρωποι, αφού δεν υπήρχαν παρασιτοκτόνα (ούτε καν την τρόμπα με το DDD), είτε καλούσαν το ζούδιαρη να πεί κανα ξόρκι είτε τον παπά να κάνει ευχέλαιο, προκειμένου να απαλλαγούν απ' τα ζούμπερα.

Οι δεισιδαίμονες και αμόρφωτοι γκαγκαρέοι, βούλωσαν μια τρούπα (μάλον απο σεισμό), με μια κολώνα αρχαία, προκειμένου (λέει) να μη βγαίνουνε τα δεινά κι οι διαόλοι απο 'κει μέσα. Η πλατεία σήμερα λέγεται «Φιλικής Εταιρίας»...

Οι κάτοικοι του Βατραχονησίου (νυν Παγκράτι), παραπονούνταν προ αιώνος για τη μπόχα του Ιλισσού, απ' όπου ξεπηδούσαν μιλιούνια τα ποντίκια κι οι κατσαρίδες, αφού ήταν γεμάτος ψόφιες γάτες και σκουπίδια (που οι ίδιοι σαβούρντιζαν).
Όταν μπαζώθηκε και έγινε Λεωφόρος Βασιλέως Κωνσταντίνου (!) όλοι ησύχασαν.

Δεν ήταν δα σπάνιο το φαινόμενο, να κάψει κάποιος τα ρούχα του στη δημοσιά ή και να βάλει εκουσίως φόκο στο λασποκάλυβό του, τρελαμένος απ' τα παράσιτα και την αρρώστια που τον κατέτρυχε, προκειμένου να γλιτώσει απο δαύτα.

Συγγενής αυτοκαταστροφική έκφραση «καψοκαλύβας», αυτός που «αναφλέγεται» μεταφορικώς, προκειμένου να προσφέρει φιλοξενία με τη μέγιστη θερμότητα.
Πρόκειται για άλλη μια νεοελληνική υπερβολή, όπου ο αμφιτρύων υπερβαίνει βυζαντινιστικά κι αυτοακυρωτικά τα όρια μιας υποχρεωτικής φιλοξενίας, αποσκοπώντας σε ηθική εξύψωση, αφού ο ταπεινός είναι κρυπτοαλαζών.

Να μη συγχέεται με την έκφραση «θα το κάψουμε», διότι εννοείται το πελεκούδι (κούτσουρο τζακιού).

#10
Khan

Την πιο παλιά χρήση της έκφρασης που βρήκα στο γογγύλι είναι 13ος αιώνας για έναν άγιο που έδωσε το όνομά του στα Καψοκαλύβια του Αγίου Όρους, αλλά μπορεί να είναι και παλαιότερη.

#11
HODJAS

Χαν: Συχνότατα οι καλόγεροι έδιναν στους φιλοξενουμένους τους σκεπάσματα, γεμάτα ψείρα και λίγδα, για να μην κάνουνε αρμένικη τη βίζιτα.
Άλλωστε και σήμερα το διαμονητήριο δεν έχει ισχύ για παραπάνω απο 3-5 μέρες, για να ξεκουμπίζονται οι φιλοπερίεργοι...

#12
Vrastaman

Slang.edu

#13
Galadriel

Και με αυτό τον τρόπο λύνεται το προαιώνιο πρόβλημα ορισμός - σεντόνι: γράφουμε τον ορισμό κανονικά και όλα τα διευκρινιστικά, εγκυκλοπαιδικά κλπ γνώσεις που δεν είναι άμεσα αλλά μόνο έμμεσα συσχετιζόμενα, τα βάζουμε σε σχόλιο. Χότζα αγόρι μου είσαι θεός, αατα.

#14
xalikoutis

@hodja

Οι άνθρωποι, αφού δεν υπήρχαν παρασιτοκτόνα (ούτε καν την τρόμπα με το DDD), είτε καλούσαν το ζούδιαρη να πεί κανα ξόρκι είτε τον παπά να κάνει ευχέλαιο, προκειμένου να απαλλαγούν απ' τα ζούμπερα.

αυτά τα ζούμπερα ρε χοτζα που τά χεις ακούσει; στην Κρήτη ζούμπερα τα δεν είναι τα ζωύφια αλλά τα οικόσιτα παραγωγικά, αλλιώς και έχνη... στην Κρήτη τα ζωύφια λέγονται μιαρά...

#15
electron

DDT-->dichlorodiphenyltrichloroethane

#16
iron

στο Βατραχονήσι ακόμα υπάρχουν βατράχια. Όταν βρέχει πολύ και πλημμυρίζει το ποτάμι, από τις σχάρες βγαίνουν τα βατραχάκια. Είναι μαύρα με κίτρινα στίγματα (νομίζω, γιατί ομολογώ πως μόνο βράδυ τα έχω δει). Μια φορά κάποιοι φίλοι μου που περνούσαν από κει προσπαθούσαν να τα ξαναχώσουν μέσα στη σχάρα ώστε να μην πάνε προς τη λεωφόρο και πατηθούν από τα αυτοκίνητα.

#17
HODJAS

Χαλικούτης: Ορθότατο, για τα ζούμπερα και τα «μιαρά» εν Κρήτη. Το τελευταίο το έλεγαν κι αλλού. Ζούμπερα λέγονται στην Πελοπόννησο, όλα τα ενοχλητικά ζωύφια (όχι μόνον έντομα) π.χ. και το «μολυντήρι» (=σαμιαμίδι), αν και η παράδοση το θεωρεί καθαγιαστικό του σπιτιού τελώνιο (άσε που είναι και χρήσιμο αφού τρώει τα έντομα).

#18
smoke

Ο ορισμός του καψοκαλύβα,τα σχόλια και οι ορισμοί [w=jypnios-]ξύπνιος[/w] και [w=koroido] κορόϊδο[/w],μου θύμισαν τον τύπο του Σόλωνα από το Εκείνος κι Εκείνος.
Ζούσε κανας άλλος τότε;

#19
smoke

Ομελέτα τα'κανα,σόρυ.

#20
HODJAS

Δεν έχεις κι άδικο σμόκε!

#21
HODJAS

Κατά το παλιό πρωτομαγιάτικο έθιμο του Πηλίου την ημέρα του Αη-Γιαννιού (του Βροχάρη ή Χαλαζάρη), τα παιδάκια έκαιγαν το λουλουδένιο στεφάνι, έφτιαχναν μια πυρρά στα σταυροδρόμια και χόρευαν τριγύρω, λέγοντας το τραγουδάκι «Όξω ψύλλοι και κοριοί και στα όρη ποντικοί, μέσα ήλιος και χαρά”.

#22
dryhammer

Αυτό το τραγουδάκι το ξέρω για την 1η Μάρτη που χτυπούσαν κάτι μπρούτζινα γδάκια στην εξώπορτα του σπιτιού και τραγουδούσαν «Όξω ψύλλοι και κοριοί, μεσα Μάρτης και Λαμπρή». Τό έθιμο εξαφανίστηκε στα '80ς