Το γαλλικό μπιλιάρδο.

Το γαλλικό μπιλιάρδο είναι αυτό που παίζεται σε τραπέζι χωρίς τρύπες και με τρεις μπάλες. Συνήθως οι δύο μπάλες είναι άσπρες, η μία από αυτές (λέγεται και «πικέ», έχει ένα μικρό σημαδάκι σαν κύκλο για να ξεχωρίζει από την άλλη, και η τρίτη μπάλα είναι χρώματος μπορντό. Ο κάθε παίκτης διαλέγει μία από τις άσπρες και σκοπός του παιχνιδιού είναι, με το χτύπημα, να βρει τις άλλες δύο, δηλαδή να κάνει μια καραμπόλα, όπως λέγεται. Υπάρχουν και παραλλαγές του παιχνιδιού. Η πιο γνωστή κατηγορία, και σε αυτή που γίνονται επαγγελματικά τουρνουά είναι το τρίσποντο.

Σλανγκ ορολογία του γαλλικού:

- κορδόνι: ένα κορδόνι ισούται με 25 καραμπόλες. Το σκορ στο γαλλικό κρατιέται σε ένα πινακάκι, που θυμίζει άβακα και προσαρμόζεται στον τοίχο. Είναι ένα κάδρο ξύλινο με τρεις σειρές (κορδόνια) από στρογγυλές μάρκες (25 μάρκες σε κάθε κορδόνι, ανά πέντε μία μάρκα με άλλο χρώμα, για να βοηθάει στον υπολογισμό), περασμένες σε ένα σύρμα. Η πάνω και η κάτω σειρά, που αντιστοιχούν στους δύο παίκτες, είναι οι μονάδες (μία καραμπόλα) και η μεσαία μετράει κορδόνια.

- διαμάντι: τα τραπέζια του μπιλιάρδου έχουν στο ξύλινο γείσο τους, σημάδια που βοηθούν στη στόχευση. Επτά στη μεγάλη σπόντα και τρία στη μικρή. Αυτά τα σημάδια έχουν το σχήμα διαμαντιού, οπότε και λέγονται διαμάντια. Με αυτόν τον τρόπο χωρίζεται με το καρτεσιανό σύστημα όλη η επιφάνεια του τραπεζιού. Στο γαλλικό, αντίθετα με το αμερικάνικο, τα διαμάντια βοηθούν πολύ στους υπολογισμούς για τις στεκιές.

- σερί (γαλ. série): σειρά από πετυχημένα χτυπήματα. Στο γαλλικό, ο παίχτης που βγάζει καραμπόλα συνεχίζει μέχρι να αποτύχει, οπότε και παίρνει σειρά ο αντίπαλος. Μονάδα μέτρησης ικανότητας στο άθλημα. Ο καλός παίκτης είναι αυτός που έχει και το μεγαλύτερο σερί.

- τζόγος (ιταλ. giocco) : ο όρος αναφέρεται σε όλα τα είδη του μπιλιάρδου. Τζόγος σημαίνει ότι, αφού βάλεις μια μπάλα (αμερικάνικο), ή μετά από μια καραμπόλα (γαλλικό), οι μπάλες καταλήγουν σε πλεονεκτική θέση για το επόμενο χτύπημα, ώστε να συνεχιστεί το σερί.

- μακαρόνι: η άφαλτση δυνατή στεκιά κατά μήκος της μεγάλης σπόντας. Τα μακαρόνια, είναι κλασσικές βολές αρχάριων και ψιλοάσχετων, γιατί θεωρούνται άτεχνες στεκιές, και κυρίως γιατί δεν φέρνουν καλό τζόγο.

- (τα έφερα) ματάκια: η κατάσταση στην οποία οι δύο μπάλες που πρέπει να χτυπήσουμε απέχουν μεταξύ τους γύρω δυο πόντους το πολύ, και τις έχουμε απέναντι από την δικιά μας. Δηλαδή θυμίζουν μάτια (σαν του μίκι μάους ένα πράμα).

- σαλίγκαρος: κλασσική δίσποντη ή τρίσποντη στεκιά, που οι δύο μπάλες είναι σχεδόν κολλημένες στη μεγάλη σπόντα (απέναντι η μία από την άλλη κοντά σχετικά στη μικρή σπόντα) και η δικιά μας είναι περίπου στη μέση του τραπεζιού, στο ύψος των άλλων δύο. Παίζοντας απαλά, πρώτη μπάλα, μεγάλη σπόντα μικρή σπόντα, και μετά μεγάλη σπόντα και μπάλα, βγάζουμε τον σαλίγκαρο (η μπάλα μας κάνει έναν κύκλο θεωρητικά) και τζογάρουμε τις μπάλες ματάκια στη μέση του τραπεζιού.

- αμερικέν: η ικανότητα τιτανοτεράστιου παίχτη που άπαξ και τζογάρει τις τρεις μπάλες ματάκια στη γωνία, μετά τις πάει κωλοφεράντζα, γύρω γύρω το τραπέζι επί ώρες, καταφέρνοντας να μην απομακρυνθούν πάνω από ένα πόντο η μία από την άλλη. Αυτός που κάνει το αμερικαίν είναι έτοιμος να περάσει στο τρίσποντο, γιατί το απλό γαλλικό πια το έχει.

- μπρικόλα (ιταλ. bricolla): λέγεται η μονόσποντη (με την χρήση της μεγάλης σπόντας) καραμπόλα, όπου η μπάλα μας διαγράφει την τροχιά μιας γωνίας 90μοιρών, με όρτσα φάλτσα. Στο ιταλικό μπιλιάρδο, μπρικόλα είναι η στεκιά που βρίσκει πρώτα σπόντα.

- πικέ ή μασέ (γαλ. piqué(e), masser): το χτύπημα της μπάλας κρατώντας την στέκα κάθετα σχεδόν στο τραπέζι. Αυτό το χτύπημα δίνει στην μπάλα καμπύλη πορεία και ανάποδα φάλτσα. Αν δεν το ξέρετε, σκίζει και την τσόχα.

- ελευθερατζής: ο παίκτης του γαλλικού που παίζει το «ελεύθερο» γαλλικό, δλδ χωρίς περιορισμούς (π.χ. απαγορεύονται τα ματάκια στις γωνίες, ή το τρίσποντο, μονόσποντο ή δίσποντο κ.ο.κ.). Ο ελευθερατζής είναι ή πολύ καλός και κάνει φιγούρα (διότι ένας πολύ καλός παίκτης μπορεί να παίζει για ώρες), ή αρχάριος που μαθαίνει.

  1. - Πάμε για γαλλικό;
    - Τι σερί έχεις ρε μπάμια, που θέλεις να παίξουμε μαζί;
    - Δεκαπέντε, το καλύτερό μου.
    - Άντε ας παίξουμε. Αλλά πάρε και μια μπύρα να την απολαύσεις, γιατί θα σου ρίξω τουλάχιστον δύο κορδόνια, αν παίξουμε στα πέντε (κορδόνια, 125 καραμπόλες). Ή σκέφτομαι να παίζω χωρίς να φέρνω τζόγο, για να έχει ενδιαφέρον.
    - Ίσα ρε τιτανομέγιστε. Πολλά μας τα λες, και σε βλέπω να πηγαίνεις πάγκο.

  2. - Ρε, έχει σκάσει μύτη ένα παιδί στο μπιλιαρδάδικο που βγάζει μάτια!
    - Δηλαδή;
    - Μπήκε μέσα κι έπαιζε μόνος του κανά δίωρο. Ματάκια της έφερνε στην τρίτη στεκιά από σπάσιμο. Κοντά στην έκτη στεκιά ματάκια στη γωνία, και μετά αμερικέν. Κουφάθηκα! Και μου είπε να παίξουμε μαζί μετά γιατί βαριόταν.
    - Ανέβηκες κατηγορία δηλαδή;
    - Ναι, αυτός έπαιζε με μπρικόλες, εγώ κανονικά, και πάλι έφαγα δυο κορδόνια διαφορά!

(από electron, 25/09/09)αμερικέν, και δεν είμαι εγώ!!! (από electron, 07/12/10)

Δες και φάβα/φάφα.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
iron

κατατοπιστικότατος, μπράβο.
ερώτηξη: είναι masser, ή μήπως macher (μασάω), maché (μασημένος); ή κάτι άλλο; αν δεν ξέρεις, υπάρχει κανείς άλλος που να ξέρει; τι μέρα είναι; τι ώρα; ποια είμαι; πού πάω;

#2
ο αυτοκτονημενος

ΥΠΑΡΧΕΙ και το γαλικο κλιδι (πασπαρτου κλιδι για βιδες)
οποσ και το γαλικο φιλι (γλοσα και ετσι)

4 5

#3
johnblack

Τα λήμματα «γαλλικό» ή «τρίσποντες» απλά δεν είναι ούτε κατά διάνοια σλανγκ. Αν θέλει κανείς να μάθει για το μπιλιάρδο και τους κανόνες του, υπάρχουν εκατοντάδες σάιτ όπου μπορεί να το πράξει με πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια. Δεν χρειάζεται να το ψάξει εδώ και δεν θα το κάνει.

Εννοείται βέβαια πως στα μπιλιαρδάδικα εκκολάπτεται άριστης ποιότητας σλανγκ, π.χ. μανάβης. Όμως οι τίτλοι των παιχνιδιών και οι παραλλαγές τους ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΣΛΑΝΓΚ. Είναι πλήρως καθιερωμένοι και καθ' όλα δόκιμοι όροι.

Το μόνο λοιπόν που βλέπω εδώ είναι ένα εγκυκλοπαιδικού τύπου σεντόνι με επίδειξη γνώσεων. Η μπρικόλα, το πικέ, το φάλτσο κλπ θα μπορούσαν να σταθούν θαυμάσια ως αυτοτελή λήμματα.

Αν ήμουν έλεκτρον λοιπόν, θα βαθμολογούσα με 0 το λήμμα - ως μη σλανγκ - και με 2 το πολύ τον ορισμό - διότι αυτή η συσσώρευση παίρνει εντέλει επιδεικτικό και αυτοθαυμαστικό χαρακτήρα. Επειδή όμως Αν η Γιαγιά μου Είχε Καρούλια θα Ήταν Πατίνι, κι επειδή εγώ είμαι Μαύρος κι όχι ελεκτρον, απλά δεν βαθμολογώ καθόλου.

#4
ο αυτοκτονημενος

TAKT

#5
Khan

Είναι λίγο άκομψο να βάζεις ως παράδειγμα άριστης σλανγκ δικό σου λήμμα, Τζόνι.

#6
electron

Κάθε σχόλιο επί του ορισμού είναι καλοδεχούμενο. Επιχειρήθηκε από μέρους μου πιο πολύ μια καταγραφή των πιο σλανγκ όρων ενός παίγνιου, που σε λίγα χρόνια, τουλάχιστον στην επαρχία, θα σβήσει, αν δεν έχει σβήσει. Για να μη σας πρήξω με δέκα διαφορετικούς (και για κάποιον που δεν το γουστάρει, βαρετούς) λήμματα ορισμούς, είπα να βάλω σε ομπρέλα την ορολογία σχετικά με το γαλλικο, που φλερτάρει με τη σλάνγκ.

Από τα επί μέρους λήμματα που έβαλα , το πικέ/μασσέ, σερί και διαμάντι είναι λήμματα που μπορείς να τα βρεις κάπου. Τα υπόλοιπα δεν υπάρχουν πουθενά στο νετ, και υπάρχουν μόνο σαν ανάμνηση στους άνω των 45 που έπαιζαν παλιά.

Όλα είναι από μνήμης, τίποτα δεν είναι από βιβλιογραφία ή από σάϊτ, ή αναπαραγωγή. Όλοι αυτοί οι όροι λέγονταν πριν 25 χρόνια μέσα στα μπιλιαρδάδικα, για αυτό και μπήκα στον πειρασμό να τους γράψω.

Για πολλοστή φορά θα πω, ότι δεν με απασχολούν οι βαθμοί (πέραν καφενειακού και χαβαλέ επιπέδου), και επίσης ούτε έχω διαμαρτυρηθεί ποτέ και ούτε θα διαμαρτυρηθώ για βαθμούς (γιατί σέβομαι τον κάθε έναν και το δικαίωμα του να ψηφίαει με ότι κριτήρια θέκει αυτός. Έτσι είναι ο παλιοχαρακτήρ μου. Με ενοχλούν άλλα πράγματα, τα οποία έχω αναλύσει πολλάκις, όπως και για τους βαθμούς, αλλά φαίνεται τσάμπα τα γράφω γιατί πρέπει αραιά και που να τα επαναλαμβάνω. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά.

Τον ορισμό τον άφησα ανοικτό (χωρίς τελευταία παράγραφο, με την ελπίδα ότι κάποιος στο μέλλον μπορεί να συμπληρώσει και άλλους όρους

#7
electron

@iron, είναι από το masser, με την έννοια του συνθλίβω, πλάθω, ζυμώνω. Το χτύπημα στην μπάλα, γίνεται στο 1/3 της μπάλας, και μοιάζει με την κίνηση ζυμώματος, όταν σπας μια μπάλα ζύμη με το κάτω της παλάμης.

Φαντάσου το παιχνίδι με το μπαλάκι του πινγκ πονγκ, όταν το πιέζεις από ψηλα και το ελευθερώνεις, πάει λίγο και μετά γυρίζει. Αυτό είναι το μασε, αλλά με την στέκκα. Επειδή με την στέκκα (είναι λεπτή), χτυπάς μικρότερη επιφάνεια και πιο πλαινά, για αυτό και η μπάλα παίρνει καμπύλλη πορεία.

#8
electron

και συμφωνώ απόλυτα ότι το «γαλλικό» σαν όρος δεν είναι σλανγκ, για το τρίσποντο παίζεται, γιατί είναι παραλλαγη, και δεν υπάρχει σαν όρος καν στα λεξικά (νομίζω)

#9
johnblack

Να πω κάτι για τη μπρικόλα, που την είχα στο πρόχειρό μου:

Bricolage είναι όρος που χρησιμοποιεί ο Claude Levi-Strauss στην Άγρια Σκέψη, περιγράφοντας τον τρόπο δουλειάς του μυθικού καλλιτέχνη, που είναι ένας bricoleur. Έχει αποδοθεί στα ελληνικός με τις περιφράσεις «η επιστήμη του συγκεκριμένου» ή «η λογική των τοτεμικών ταξινομήσεων»...

Νταξ, άχρηστη πληροφορία αλλά θα έσκαγα αν δε το 'λεγα :)

#10
electron

Σε βοηθάει που δεν υπάρχει ο όρος, οπότε κάλλιστα μπορείς να βάλεις τον ορισμό. Οπότε καλά έκανα και τα έβαλα σαν υπο-ορισμούς. Έτσι δεν θα στερήσω από το διψασμένο κοινό, έναν ακόμα ορισμό σου.
Για σένα δουλεύω μπαγασάκο, κι ούτε ένα ευχαριστώ!

#11
johnblack

Έτσι όπως πάμε εμείς οι δύο στο τέλος θα τα φτιάξουμε

#12
Khan

Κι ο Στράβων κουμπάρος!

#13
Vrastaman

[I]Ο electron είναι πλοίον
Και οι πόδες του ιστίον
Και ο Τζόνυ εις το κέντρον
Ισχυρώς κωπηλατών
Και ο Στράβων παραπλεύρως
Να κρατάει τον φανόν[/I]

#14
GATZMAN

Βράστα, τι μου θύμισες; (βλ. σχόλια, εδώ)

#15
electron

είχαμε δεν είχαμε (πληθυντικός ευγενείας), μας τη βγάλανε τη ρίμα, εδωνά μέσα....

#16
ο αυτοκτονημενος

και πουστε ακομα δεν ειδε τιπτις

#17
electron

Η δεύτερη στεκκιά στο μύδι είναι ο σαλίγκαρος. Έτσι για ξεκάρφωμα!

#18
jesus

θξ για την παραγγελιά.

#19
electron

σορυ για την αργοπορία, θα βάλλω και τα άλλα σιγά σιγά...
αλλά κάθε φορά που το θυμάμαι μελαγχολώ που δεν έχω πάρει το διαολεμένο το τραπέζι (έχω βάλλει εδώ και μια δεκαετία ένα chevilliotte στο μάτι) του γαλλικού