1. Παγετός. Όταν οι υδρατμοί της ατμόσφαιρας, ερχόμενοι σε επαφή με επιφάνειες με θερμοκρασία μικρότερη του μηδενός, περνούν κατευθείαν στην στερεή κατάσταση (δεν μεσολαβεί η υγρή κατάσταση), παγώνουν οι χυμοί των φυτών, καταστρέφονται οι σοδειές και κλείνουν τους δρόμους με τα τρακτέρ οι αγρότες. Στο πιο λάιτ το τσάφι αναφέρεται στην γνωστή πάχνη, που έχει εμπνεύσει και ποιητές. Λαμβάνοντας υπόψη τους προλαλήσαντες, αυτό που στην Αττική το 'χουμε ακούσει ως τσάφι, στην Βόνιτσα το λένε τσαφ.

Συντάσσεται συνήθως με τα ρήματα πέφτω και ρίχνω.
Παραδείγματα 1, 2, 3.

2. Δυνατή παγωνιά, κρύο που ξυρίζει, συνήθως με φορέα παγωμένο αέρα, ειδικά όταν στέκεσαι σε σημείο που «μπάζει» (ο βοριάς που τ' αρνάκια παγώνει).

Με αυτή την έννοια δεν πρόκειται για κείνο το κρύο που νοιώθεις να σε περονιάζει η υγρασία μέχρι τα κόκαλα – το τσάφι είναι εκείνο το κρύο που το νοιώθεις ξηρό, που μπορεί να μην σε διαπερνά, όμως σου παγώνει την επιδερμίδα σε σημείο πλήρους αναισθησίας. Τσάφι είναι το κρύο που παγώνει τις μύτες και τα αυτιά και τα ξεραίνει μέχρι της αίσθησης ότι θα ακολουθήσει αποκόλληση και πτώση, εντελώς ανώδυνη πάντως, γιατί ήδη αναμένεται να έχει προηγηθεί η νέκρωση των ιστών.

Συντάσσεται συνήθως με τα ρήματα κόβω, θερίζω, ξυρίζω, κουρεύω και συνώνυμα. Παράδειγμα 4.

3. Παραλία στην Λέσβο. Δήμος Γέρας, δημοτικό διαμέρισμα Σκοπέλου, παραλίτσα Τσάφι.

4. Κύριο όνομα κυρίως αμερικάνικης υπηκοότητας – έχουμε κάμποσους, σαν να λέμε σε γούγλε γούγλε (μη εξαντλητική αναφορά): Έχει σε γερουσιαστή Λ. Τσάφι, από το Ρόουντ Αϊλαντ (2006), έχει και σε αστροναύτη Ρ. Τσάφι του Απόλλων 1 που σκοτώθηκε τον Γενάρη του 1967, έχει και σε Τ. Τσάφι, μέλος της μυστικής οργάνωσης του Γέιλ Κρανίο και Οστά (λέει).

Πάσα: την πήρα μόνη μου από τον Ιησού στο τσαφωμένη, κατόπιν προτροπής του μπούμπη.

Παράδειγμα 1 - εδώ (η πρόγνωση του καιρού):
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ: 1-31 Ξερόχιονο (καθαρό χιόνι που στρώνεται άμεσα) όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, βαρυχειμωνιά και γιαλοπάγιο, δηλαδή δυνατή παγωνιά (τσάφι).

Παράδειγμα 2 - εδώ:
Δύο άστεγοι απλώνουν τα χαρτόνια τους. Οδός Αθηνάς κοντά στην Ομόνοια, είκοσι μέτρα πριν το δημαρχείο. Αίφνης, το τσάφι της νύχτας ραγίζει από μία κραυγή […] (σ.ς. έχουμε εδώ λοιπόν μια περίπτωση όπου ο πάγος έχει πέσει μονομπλόκ στο μυαλό του ποιητή, εξαιρετικό παράδειγμα για την έννοια τσάφι / πάγος).

Παράδειγμα 3 - εδώ:
Ενα τέτοιο πρωί γιορτινής αργίας, με το που βγήκα απ' την εξώπορτα τα 'χασα και είπα να κάνω πάλι πίσω στη γνώριμη θαλπωρή του σπιτιού. […] Είχε ρίξει τσάφι αποβραδίς, πάγωσαν τα νερά κι η πάχνη περιπλανιόταν χαμηλά• σαν να 'μουνα πάνω απ' τα σύννεφα εγώ, και να 'βλεπα έναν μικρούλη κόσμο κάτω.

Παράδειγμα 4 – (πραγματικό περιστατικό, το οποίον ενέπνευσε τον ορισμό):
Γενάρης, μπαλκόνι, μπάζει, φωνή:
-Πωωω κορίτσια, πα να μπούμε μέσα ρε, κόβει το τσάφι εδώ έξω, θα μας θερίσει! -Άντε μωρή βλαμένη, αμ μας έσκασες μύτη με το τιραντέ πρωτοχρονιάτικο, αμ δε μας αφήνεις να κάνουμε τσιγάρο με την ησυχία μας, πού να μπούμε ηλίθια, είναι τα μωρά μέσα...
-Εχμ.
-Έμπα μόνη σου, εγώ θα το κάνω μέχρι τελευταία τζούρα.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
iron

ωραίο! είναι άραγε το ίδιο με αυτό που λένε «κάνει κρύο κάνει τσίφι για το δόλιο το κοτσύφι»; αν ναι, υπάρχει και ως τσίφι, ή έγινε έτσι για την χάρη της ρίμας;

άλλο: να λινκάρεις και με τσόκρυο, πουτσόκρυο και ένα άλλο που ήταν για το κρύο που μπάζουν τα σοκάκια και δεν το θυμάμαι;;; ή τα θεωρείς άσχετα;

τ' αφήνω σε σένα όλ' αυτά γιατί είμαι βιαστική!

#2
Desperado

@iron μαζί με το κοτσύφι πάει και το: «δυό πουλιά και ένα τσώνι, ο αέρας τα πετσώνει»;; ;-)

#3
Galadriel

Το τσίφι πρέπει να είναι άλλη λέξη με το ίδιο νόημα ενδεχομένως, θέλει ρισέρτς ξεχωριστό, στο πεταχτό με γούγλιν δεν βρήκα τίποτα σπουδαίο, πονηρό ακούει; Τα λίνκια (δεν το πιστεύω ότι έπεσα εγώ σε τέτοια αμαρτία, αυτά παθαίνει κανείς αν δεν έχει το μυαλό του στον ορισμό που γράφει αλλά αφήνει να τον διακόπτουν εκνευριστικά επαγγελματικά τηλεφωνήματα, αίσχος), έβαλα την στολή και τα πέρασα (όπως και παντού αλλού). Ουφ, ελπίζω αυτό να με εξιλέωσε.

#4
iron

για να μην έχεις τύψεις, εγώ σου είπα για 3 λίνκια και συ ξηγήθηκες 103 τα οποία ούτε καν θυμόμουν...

#5
Galadriel

Καλέ με την Αναζήτα τα βρίσκω και εγώ, τί λέμε τώρα κύριε διευθυντά, σιγά μην τα θυμάμαι απέξω εγώ το χρυσόψαρο!

#6
jesus

αχά.

#7
Galadriel

αχά λάικ;

#8
BuBis

παίζει να είναι αρβανίτικο ή αρουμάνικο; Θα το ψάξω...

#9
Galadriel

Για αρβανίτικο φέρνει αλλά δεν έχω τρόπο να τσεκάρω, θα με υποχρεώσεις μπούμπη.

#10
jesus

αχά λάικ μπλαζέ τύπος, το παίζω κάποιος κ δε λέω πολλά.

#11
BuBis

@ mes, OK θα το βάλω στα υπόψη μαζί με το τζιμάνι, που επίσης μου κάνει ως αρβανίτικο...

#12
Galadriel

Μπα. Τα αρβανίτικα είναι συνήθως δισύλλαβα. Τζιμάνι παίζει και στον δικό μας τον ορισμό, παίζει όμως και να χει δίκιο η βικούλα και να είναι από το g-man το αγγλικό, όπου g βλ. government που πα να πει, ο άνθρωπος της κυβέρνησης, που πα να πει στην δικιά τους σλανγκ, ο πράκτορας του FBI.

#13
BuBis

και όπως θυμάσαι mes στα σχόλια του τζιμάνι προσπάθησα να τον καταρίψω με κάποιες σοφιστείες... Τζίμας είναι ένα καθαρά αρβανίτικο όνομα και επίσης υπάρχουν στο Κόσοβο πολλές σε -i καταλήξεις, γι αυτό σταμάτα να μιλάς και φίλα με, εχμ, sorry, άσε με να νομίζω...

Κάτι για ερευνητικά επιδόματα του Ινστιτούτοu Kavli άκουσα, αλλά ακόμα τίποτις...

#14
GATZMAN

Νομίζω πως πρέπει να βγαίνει από το genious man. Κολλάει και σημασιολογικά.

#15
Galadriel

Δεν είναι αρβανίτικο, τσεκαρίστηκε.

#16
BuBis

Βλάχικο μήπως;

#17
poniroskylo

Η Παρδαλή Λέξη δίνει το τσίφι ως λευκαδίτικο (=ελαφρό και διαπεραστικό κρύο). JC, perkins ακούνε;

#18
jesus

πολλά απ' όσα λέει η παρδαλή λέξη κ τα έχεις μεταφέρει δεν τα ξέρω. κ απ' ό,τι θυμάμαι, όταν ανέφερε ο πατέρας μου (μη λευκαδίτης, δουλεύει απέναντι) τη λέξη στη μάνα μου (λευκαδίτισσα) δεν είχε αναφέρει ποτέ τίποτα.