τσιχλομαγκιά

Το «τσιχλόμαγκας» του - ομολογουμένως ζόρικου και ωραίου - παραδείγματος, παρόλο που δεν το έχω ακούσει, τείνω να το θεωρήσω αυθεντικό. Αντίθετα, το παράγωγο αφηρημένο ουσιαστικό («τσιχλομαγκιά») μου φαίνεται κάπως artificial. Παρακαλώ να με διαψεύσεις αν κάνω λάθος.

Το λήμμα λοιπόν κττμγ θα έπρεπε να είναι «τσιχλόμαγκας» (δλδ το συγκεκριμένο επίθετο) και όχι «τσιχλομαγκιά» (δλδ το αφηρημένο ουσιαστικό). Το συγκεκριμένο κατά κανόνα προηγείται του αφηρημένου. Ένα κλασικό παράδειγμα αυτής της χρονολογικής προτεραιότητας είναι η περίπτωση του civilisée (πολιτισμένος, επίθετο) και του civilisation (πολιτισμός, αφηρημένο ουσιαστικό), όπου το τελευταίο είναι κατά τον Norbert Elias δυο-τρεις αιώνες νεότερο.

Πέρα όμως απ' αυτά, τσιχλόμαγκας δεν είναι βέβαια αυτός που μασάει τσίχλα και πουλάει μαγκιά, αλλά ο ψευτόμαγκας, ο γιαλαντζί μάγκας. Αυτός που εξωτερικά φαίνεται βαρύς κι ασήκωτος, αλλά η ψυχούλα του είναι λαφριά σαν του πουλιού, σαν μιας τσίχλας. Τα πουλιά είναι άλλωστε σύμβολα δειλίας (εξ ου και φλώρος, κότα), «ελαφρότητας», ερωτισμού κλπ. Το πουλί μπορεί πάντα να πετάξει και τιγκανά, δεν μένει στη γη για να δώσει μάχη.

Υφίσταται άλλωστε τσεκαρισμένα και ο χαρακτηρισμός φλωροκάναρο (< φλώρος + καναρίνι, θα το ανεβάσω εν καιρώ) για τον φλωράκο τον λεπτεπίλεπτο, τον μή μου άπτου, τον μυγιάγγιχτο, την κλασομπανιέρα.

Όσο για τις γκόμενες που μασάνε τσίχλα και μιλάνε μάγκικα στραβώνοντας το στοματάκι τους, αναφέρεσαι σε ένα υπαρκτότατο κοινωνικό φαινόμενο και έναν εξίσου υπαρκτότατο - πλην δύσκολα περιγράψιμο - ανθρωπότυπο, ατελή σκιαγράφηση του οποίου επιχειρώ εδώ.