Το βιδάνιο είναι ένα συγκεκριμένο ποσοστό χρημάτων που παίρνει από κάθε κερδισμένο παίκτη αυτός που διοργανώνει ένα παιγνίδι χαρτιού, π.χ. ο καφετζής. Αυτή είναι η αμοιβή του για τον χώρο που προσφέρει, τα τραπέζια, τις τσόχες, τις τράπουλες και το σέρβις. Πολλές φορές, ανάλογα με την συμφωνία, περιλαμβάνεται και οτιδήποτε καταναλώσουν οι παίκτες.
Προέρχεται από το ρώσικο свидания (ζβιντάνια) = αποχαιρετισμός, το δικό μας «άντε γεια». Δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση η πληρωμή κατά το τέλος του παιχνιδιού.
Κι άρχιζε να πίνει με δίψα έπινε όσα λεφτά είχε, έπινε βερεσέ, έπινε και τα βιδάνια (από το «Τράτα Κουλουριώτικη», Καϋμοί στο Γρυπονήσι, του Γιάννη Σκαρίμπα)
11 comments
vikar
Ά, ρίχνεις τρίτη ετυμολογία στο τραπέζι.
Σύμφωνα με τον Τριαντά, ίσως να προέρχεται απο το βενετσιάνικο λέει vadagno (που να μας πεί ο Χότζας τί σημαίνει :-Ρ , γιατι με πρόχειρη αναζήτηση δέν το βρήκα). Δίνει και συνώνυμο γκανιότα και λέει επίσης οτι σημαίνει και «μάπα κρασί».
Ο Μπαμπινιώ (βήτα έκδοση) λέει επίσης οτι σημαίνει «απόπιομα» και όσο για την ετυμολογία, ρίχνει έν' αμφίβολο σολάκι (αντιγράφω): < ιταλ. guadagno «κέρδος» < ρ. guadagnare «κερδίζω» (πβ. γαλλ. gagner) < μεσν. λατ. guadaniare < φρανκον. *waidanjan «βόσκω, τρέφω». Δηλαδή μας βγάζει σε αμάρτυρο φραγκονικό... Χμ.
(Η γκανιότα που αναφέρει ο Τριανταφυλλίδης δέν έχει σχέση με το guadagno ή με το gagner, όπως ίσως θα περίμενε κανείς: προέρχεται απο το γαλλικό cagnotte, που ο Μπαμπινιώτης ανάγει στο λατινικό canis «σκύλος».)
vikar
Αλλα κάτσε, το vadagno είναι απλώς νότιο διαλεκτικό του guadagno, άρα Μπάμπης και Τριαντάφυλλος συμφωνούν;... Πού είστε ρε οι ιταλομαθείς; ξυπνήστε, μεσημέριασε να πούμε.
vikar
(νότιο -> βόρειο)
MXΣ
A, ρε Μπάμπη, ώστε γκανιότα = σκυλιέρα;
HODJAS
Άλλο πράγμα το βιδάνιο των χαρτοπαιγνίων, πορνείας, ναρκωτικών κλπ εκνόμων δραστηριοτήτων = πόντοι, ρέφες, που παίρνει ο τσιρίμπασης και άλλο πράγμα το κρυμμένο πίσω απ' τον πάγκο βαρέλι με τα βιδάνια = αποπιώματα όλων των ποτών (ρακί, ούζο, κρασί κλπ), απ' όπου ο κάπελας κερνούσε που-και-που κανα φουκαρά πελάτη του, για να του σχωρνάει τα ποθαμένα.
Τέτοιου είδους βαρέλια (με την επιγραφή All Sorts), υπήρχαν και εν Αλβιόνι προ αιώνος, μόνο που εκεί χρέωναν τον εξαθλιωμένο πότη κατιτίς λιγότερο απ' το κανονικό ποτήρι.
vikar
Λές οτι θά 'χουν και διαφορετική ετυμολόγηση;...
iron
ακούγεται πάντως σαν στοιχείο της χημείας.
nikolaosvlas
Ενδιαφέρουσα παράθεση πληροφοριών. Βλέπω πως είμαστε σε αδιέξοδο. Ας κάνουμε και μια έκκληση στον Μπαμπινιώτη να βοηθήσει, είμαι σίγουρος ότι ανοίγει το Slang. gr σε καθημερινή βάση. Ελπίζω να βοηθήσει έστω και μέσω παρένθετου προσώπου. Λοιπόν κύριε Μπαμπί, κάνε μια παρέμβαση ως ο κατ’ εξοχήν επαγγελματίας του είδους καθώς ελλοχεύει και τρίτη ετυμολογική εκδοχή, ότι το βιντάνιο έχει μια πιο άμεση σχέση με το γαλλικό vendange (=τρύγος).
HODJAS
Ίσως πάλι όντως να είναι στοιχείο της ηλεκτροχημικής σειράς των αμετάλλων (οι σημερινές μπόμπες κυκλοφορούν και σε βιδανόλη, βιδένιο, βιδίνιο κλπ-κλπ)
:-Ρ
iron
έχουμε χημικό αλλά δε μιλάει, τι να της πω...
donmhtsos
"Αχ ποιος σε φίλησε στο στόμα κι έννιωσα μπηχτές,
βιδάνιο ήταν τα φιλάκια σου που μου `δινες προχτές"
Ἀπὸ τὸ τραγοῦδι "Ἐγὼ τὸ πίνω καὶ τὸ λέω"
Στίχοι: Τίμος Μωραϊτίνης
Μουσική: Ἑρμής Πόγγης