Πρόκειται για παλαιά εξελληνισμένη λέξη για το γαλλικό τουφέκι Gras M80 1874 το οποίο είχε σε χρήση ο ΕΣ μέχρι και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Επίσης γνωστό και ως γκρας.

  1. Όταν μας γύρεψε ο Μεταξάς τα τουφέκια, δήθεν να τα στείλει στο Αλβανικό Μέτωπο για ενίσχυση, ο πατέρας μου είχε δυο γράδες και έδωσε μόνο την μια στην μάζωξη. Ετσιά εκάμανε και άλλοι που το σκεφτήκανε λίγο φυλαγμένα.

  2. Επέφτανε οι Γερμανοί, μιλιούνια, μαύρισε ο ουρανός.Εμείς τότε όπλα δεν είχαμε, είχανε φύγει και οι Άγγλοι, μόνο κάτι γράδες μείνανε και κάτι λιανοντούφεκα. Πολλές φορές και σφαίρες δεν ειχαμε. Όταν έπεφταν κάτω, τους χτυπάγαμε με ότι είχε ο καθένας, δεκράνια, πέτρες, με τα κοντάκια. Μετά αλλάζαμε τα δικά μας παλιά με τα αυτόματα.

(από Παπαντώνης, 18/03/12)(από Παπαντώνης, 18/03/12)

Χρησιμοποιείται και ο (λανθασμένος) τύπος η γκράδα.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
Vrastaman

Υπάρχει και η ωλ ταϊμ κλασσική καταγγελία προς την διοίκηση της Χωροφυλακής με θέμα: «Περί εξωπετάξεως όπλου τύπου γκρα και χέσεως του υποφαινομένου υπό της καραπουτανάρας Μαριγώς και δεν συμμαζεύεται..

#2
GATZMAN

Παρεμπιπτόντως είχαμε κάνει και στα σχόλια του λήμματος αυτού συζήτηση για τη γκράδα, που είναι γνωστή και ως γκρά.

#3
allivegp

Να σημειώσουμε ότι οι αραβίδες Γκρα ήταν το κατ'εξοχήν όπλο των Ελλήνων κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, προερχόμενες μάλιστα από το Γαλλικό στρατό, που τις είχε χρησιμοποιήσει στο Γαλλο-γερμανικό πόλεμο του 1870.
Οι Βούλγαροι χρησιμοποιούσαν τα πολύ ανώτερα γερμανικά Mahnlicher αλλά η Ελληνική καρδιά και η πίστηστον αγώνα για τα πάτρια εδάφη έκαναν το θαύμα τους.

#4
Nakas

Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους το κύριο όπλο του ΕΣ ήταν ήδη το Αυστριακό Mannlicher-Schönauer (Μάνλιχερ-Σενάουερ) και τα μονόβολα Gras (60.000 είχαν αγοραστεί) θεωρούνταν ήδη παρωχημένα και για μονάδες β' τάξεως. Ωστόσο το τυφέκιο παρέμενε σε χρήση από βοηθητικούς μέχρι τον Β' ΠΠ.

#5
Galadriel

Αναφορά στο στρατό κάπου στα μέσα του περασμένου αιώνα. Όλοι παραταγμένοι, προσχή, ο ξωτικοπαππούς μου επίσης, ο από πάνω κόβει βόλτες πέρα δώθε επιθεωρώντας και ταυτόχρονα κάνει μάθημα: - ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΚΡΑΤΑΤΕ... ΤΟ ΛΕΝΕ ΜΑΝΛΙΧΕΡ-ΣΕΝΑΟΥΕΡ... (απευθυνόμενος σε ένα αρβανιτόπαιδο αγράμματο που δεν σκάμπαζε ούτε ελληνικά) ΕΣΥ, ΛΕΓΕ, ΠΩΣ ΤΟ ΛΕΝΕ;
- ΜΑΝΙ ΜΑΝΙ ΨΕ ΟΥΕΡ («γρήγορα γρήγορα γιατί νύχτωσε» στην αρβανιτικήν) ΚΙΙΕΙΙΚΙΤΑ
- ΑΚΟΥΤΕ ΡΕ; ΜΑΝΛΙΧΕΡ-ΣΕΝΑΟΥΕΡ! Μπράβο παιδί μου.

Την ανωτέρω ιστορία την άκουγα μεταξύ άλλων, επί χρόνια κάθε Πάσχα από το σχωρεμένο αγαπημένο μου παππούκο, που στο τραπέζι του οβελία με όλο το σόι θυμόταν τα νιάτα του. Ποτέ το δεν κατάλαβα καλά το ανέκδοτο, γιατί ούτε εγώ έπιανα το μάνλιχερ σενάουερ, αλλά δεν ήθελα να ρωτήσω και να του κόψω τη φόρα. Νατο, έρχεται μια ώρα στη ζωή που ένας Νάκας φωτίζει την αλήθεια, θεγκζ Νάκα.

#6
Nakas

Εκπληκτικό Galadriel! Στη βιογραφία του Μάρκου Βαμβακάρη αναφέρεται ως Σινάουερ, το οποίο και ο μεγάλος ρεμπέτης δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ όσο ήταν στο στρατό (πάντα υπό κράτηση γαρ) και γυάλιζε από το λάδι με το οποίο το αλείφαν όταν το αποθήκευαν.

#7
deinosavros

Και είχε φορτωθεί σε κάποιον συστρατιώτη του να του το καθαρίζει, με την εντολή το όπλο μου θα λάμπει / σαν τον άγιο Χαραλάμπη (δεν κάνω πλάκα, διαβάστε το βιβλίο).

#8
Nakas

Σωστός!

#9
sarant

Λυπάμαι, αλλά δεν υπάρχει λέξη «η γράδα», τα έχετε μπλέξει. Το λήμμα πρέπει να φύγει.

Όταν λέει «οι γράδες» είναι πληθυντικός του αρσενικού «ο γκρας», (ή γρας), που είναι το όπλο που εφεύρε ο μηχανικός Gras. Δείτε και στο ΛΚΝ.

Ο γκράς ή γρας, όχι η γράδα, προς Θεού!

#10
iron

απάντησα στον άλλο ορισμό.

#11
vikar

Ε όχι και να φύγει! Νά, διορθώθηκε.

Προσωπικά δέν την ήξερα τη λέξη, αλλα μήπως η παρανόηση του γένους είναι πιό διαδομένη απ' όσο επιτρέπει το γλωσσικό αισθητήριο του κυρ-Σαράντ; Πάντως και ο Γκάτζ επάνω αντέδρασε (άν και το παραέκανε κόσμια, και δέν το πήρε χαμπάρι κανένας).

#12
vikar

Απο το λίνκ που δίνει ο Γκάτζ (λίνκ μές στο λίνκ), το εξής ενδιαφέρον απ' τη Βικιπαίδεια:

Λόγω του ότι ήταν ένα όπλο αργό στη χρήση του, σχετικά με μεταγενέστερα όπλα του είδους του, επικράτησε να αποκαλούν, παλαιότερα, «γκράδες» τα άτομα που δεν αντιλαμβανόταν εύκολα τι τους έλεγαν, καθώς και τους κακούς μαθητές.

#13
σφυρίζων

Η Βίκη πάντως γράφει τα εξής:

The Greek Army adopted the Gras in 1877, and it was used in all conflicts up until the Second World War. It became the favourite weapon of guerrilla fighters, from the various revolts against the Ottoman Empire to the resistance against the Germans, acquiring legendary status. The name entered the language, and Grades (γκράδες) was a term colloquially applied to all rifles during the first half of the 20th century.

Το αναπαράγω με κάθε επιφύλαξη. Δεν γνωρίζω εάν το «γράδα» αποτελεί σλανγκιά της ονομασίας του τουφετσίου , αλλά σίγουρα το σωστό λήμμα είναι γκρα (όχι γκρας), καθώς το τελικό σίγμα στα γαλατικά δεν προφέρεται.

#14
σφυρίζων

Γίνεται και σχετική κουβέντα εδώ.

#15
σφυρίζων

Θα πάρεις γκράδες και σφαίρες Ηλίας Βενέζης Case closed.

#16
σφυρίζων

(αποτελεί πληθυντικό του γκρα)

#18
iron

εγώ τάχω χάσει πια με αυτό το λήμμα και παραδίδω τις γ(κ)ράδες μου.

#19
vikar

Απ' ότι καταλαβαίνω, τα λινκάκια που δίνει ο σφυρίχτρας είναι καινούργια, συνεπώς και παναπεί, όντως, το «λάθος» θηλυκό γένος είναι παρόλ' αυτά διαδομένο.

#20
deinosavros

Οπότε ας ξαναμπεί και ο τύπος γκράδα στον ορισμό. Να προσθέσω και το υποκοριστικό γκραδάκι που είχα πετύχει σε κάποιο κείμενο, κάπου, κάποτε (χε χε Αϊρον).

#21
σφυρίζων

Ακριβώς, γιαγιά Ευτυχία.

Αυτό που σίγουρα είναι καρφί στο μάτι είναι το γκρας, αντί του γκρα. Άλλο Γκύντερ Γκρας για τον Γερμαναρά, άλλο Βασιλάκης Γκρα για τον Γαλάτη. Φουαγκρά, όχι φουαγκράς.

#22
deinosavros

Του βασιλιά το φουαγκρά / ποτάμια αίμα με τον γκρα.

#23
σφυρίζων

Αφουγκρά;

#24
σφυρίζων

Ή να σερβίρω και χορς ντεβρ;

#25
vikar

Χωρίς ντέβρ παρακαλώ.

Το ενδιαφέρον είναι οτι προφανώς μπήκε η λέξη σε κύκλους και σε εποχή που τα γαλλικά και πιάνο δέν ειχαν προφτάσει ακόμα να διαδοθούν στη χώρα --πόσο μάλλον να εισχωρήσουν και στην αργκό.