Ο συντάκτης / υπεύθυνος ύλης σε εφημερίδα, αυτός που «ζωγραφίζει τις σελίδες της εφημερίδας, στο πλαίσιο των εντολών και των κατευθύνσεων που αφορούν την ''οπτική'' γραμμή του εντύπου» (δες). Ο υλατζής πρέπει να συνεννοηθεί με τον αρχισυντάκτη και τους υπεύθυνους τμημάτων για το πώς θα μπουν και θα διαταχθούν τα άρθρα στις σελίδες. Στη συνέχεια επιμελείται τα άρθρα, τους βάζει τίτλους, υπότιτλους και υπέρτιτλους, γεγονός καθοριστικό για την αναγνωσιμότητα. Και φτιάχνει το κασέ, επιλέγοντας και φωτογραφίες και συντάσσοντας λεζάντες. Στην συνέχεια στέλνει το σύνολο στον φωτοστοιχειοθέτη ή σελιδοποιό (δες). Με λίγα λόγια φροντίζει το οπτικό αποτέλεσμα στις σελίδες, το οποίο, στην εποχή μας, που δεν θα κάτσει ο αναγνώστης να διαβάσει τα πάντα, αλλά θα πάρει περισσότερο μια γενική ιδέα για το περιεχόμενο της εφημερίδας, έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Για τις διαφορετικές αξιολογήσεις του όρου υλατζής, μεταξύ λάτζας, εκμετάλλευσης, καλλιτεχνικού αισθητηρίου, απογοητευτικής αφάνειας και ασημίας, αλλά και ανακούφισης από την άλλη που δεν φέρεις το εμφανές στίγμα του δημοσιοκάφρου, ευθύνης και δυνατοτήτων προαγωγής, βλ. τα παραδείγματα.
Πάσα (Δ.Π.): Δεινόσαυρος.
1. Εκτός από όλα τα άλλα εξωτικά όντα που παρεπιδημούν στον χώρο, υπάρχουν ανάμεσά τους και οι “υλατζήδες”. Aυθαίρετα υποθέτω πως ένας “υλατζής” είναι για το MME στο οποίο τον έχουν μαντρωμένο , κάτι μεταξύ λοστρόμου, θερμαστή και θαλαμηπόλου. Απλά όταν αλλάζει ρόλους πλένεται και ίσως προλαβαίνει να αλλάζει και βρακί. Δεν ξέρω τι άλλο να υποθέσω. Κι από τη στιγμή που διάβασα πως “υπάρχει υλατζής που κάνει 32 σελίδες” [...] Τι να είναι λοιπόν ο “υλατζής” ; Αντικείμενο εκμετάλλευσης ή μηχανή του κιμά ; [...] Δεν μπορεί να βγάζεις μόνος σου 32 σελίδες έστω κι αν γράφεις σε μηνιάτικο έντυπο. Ακόμη κι αν σου φορτώσαν στην καμπούρα να γράφεις τα ζώδια, τη σελίδα με τα περιεχόμενα και να επιμελείσαι τη σελίδα με τα ροζ τηλέφωνα, τριανταδυό σελίδες δεν βγαίνουν. Σ’ αυτό το σκληρό άθλημα, στα 31 καίγ.. (πάλι…γαμώτο…). Αντικείμενο εκμετάλλευσης ; Σαν τη Σβετλάνα του ορόφου δηλαδή. Ίσως. Αλλά έχω μια σκοτεινή υποψία πως της συγκεκριμένης Σβετλάνας τα θέλει ο κώλος της αφού ήθελε να δηλώσει δημοσιογράφος (με η χωρίς ταυτότητα της ΕΣΗΕΑ ή της ΕΣΗΕΜΘ ή της Daily Mirror) και όχι βιζιτού. Μερικές φορές είναι προτιμότερο να ακολουθείς τη φύση σου. [...] Από τη στιγμή, όμως, που υπάρχουν παιδιά ή λιγότερο παιδιά που για 400, 500 και 600 ευρώ παρακαλούν για αναθέσεις έργου κατά παραγγελία και με το μέτρο, για να ρουφάνε μελάνι και να φτύνουν λέξεις, το ζήτημα είναι λιγότερο αστείο από ότι δείχνει η εντελώς χυδαία περιγραφή εργασίας τους. Άλλο αν στα credits του έντυπου, περήφανα φαντάζει κεντημένο το όνομα τους κάτω από τη μαρκίζα “ειδικοί συνεργάτες” ή – μεγαλεία ! - “συντακτική ομάδα”. Πάντα οι γυάλινες χάντρες και τα καθρεφτάκια είχαν πέραση στους αποσβολωμένους ιθαγενείς που πρωταντίκριζαν τα μεγάλα καράβια…
2. Υλατζής, απαντώ πονηρά όταν με ρωτούν με τι ασχολούμαι. Ακούγεται κάπως σαν λαντζέρης, το ξέρω, αλλά καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή. Η λέξη με βολεύει απίστευτα, καθώς ελάχιστοι τη συνδέουν με τον Τύπο κι έτσι γλιτώνω την κατακραυγή που προκαλεί το «λειτούργημα» στην κοινωνία.
3. Το αρχαιότερο επάγγελμα στην αρχαιότερη δημοκρατία. Μετά από την περισυλλογή των διακοπών και τα άδεια περίπτερα των Χριστουγέννων, τα σημερινά πρωτοσέλιδα είναι κάπως ανέμπνευστα. Φαίνεται πως η μικρή διακοπή έκοψε τον οίστρο σε ρεπόρτερ, υλατζήδες και διευθυντάδες. Ούτε μια €ντολή Σαμαρά δεν υπάρχει να καταλάβουμε πως Χριστός γεννάται σήμερον (έστω προχθές).
4. Πολλές φορές έχω σκεφτεί πόσο άσχημο ήταν, για τον ίδιο, που έγινε συντάκτης ύλης. Δεν εννοώ με αυτό ότι το να είσαι συντάκτης ύλης σε μία εφημερίδα είναι μία άσχημη δουλειά. Αντιθέτως, οι περισσότεροι υλατζήδες που έχω γνωρίσει είναι πολύ ποιοτικοί δημοσιογράφοι, ενώ έχουν και καλλιτεχνική φύση. Αυτό που είναι άσχημο, είναι ότι ξεκίνησε να γράφει στα διεθνή, με παρακαταθήκη πολύ δυνατό χειρόγραφο, με τη δική μου ματιά να διαβλέπει πολλές προοπτικές, μέχρι να αποφασίσει η διεύθυνση να τον γυρίσει στην ύλη.]
5. Κάποτε για να γίνει κανείς διευθυντής εφημερίδας, έπρεπε να είχε ικανότητες περίπου …πρωθυπουργού. Γιατί μόνο έτσι θα μπορούσε να αντισταθεί στις διάφορες πιέσεις. Σήμερα, πρώην υπάλληλοι κομματικών γραφείων διευθύνουν εφημερίδες. Πρώην «υλατζήδες» και γραφίστες παριστάνουν τους «διευθυντές» εφημερίδων. Επειδή αυτό που έχει σημασία είναι η εικόνα και όχι το κείμενο, όπως ακριβώς στην τηλεόραση. Αλλά η εφημερίδα δεν είναι τηλεόραση.
