Στα βυζαντινά σχολειά, ο δάσκαλος που μάθαινε γραφή στους μαθητές έπαιρνε την πλάκα του μαθητή κι έγραφε με όλη του την καλλιγραφική τέχνη, στην αρχή τα γράμματα κι αργότερα τις λέξεις και τις φράσεις. Αυτό ήταν το υπόδειγμα, ο τύπος. Στη συνέχεια τραβούσε μια γραμμή κάτω από τον τύπο, για να συνεχίσει κατόπιν ο μαθητής. Γι' αυτό, το όλο δημιούργημα του δασκάλου ονομαζόταν τύπος και υπογραμμός. Επειδή λοιπόν το δημιούργημα του δασκάλου θεωρείτο τέλειο κι άξιο για μίμηση, η φράση τύπος κι υπογραμμός κατέληξε να δηλώνει τον άνθρωπο που ζει και φέρεται άψογα.
Με μια μικρή παράφραση προκύπτει η φράση τύπος και υπογαμός. Η λέξη υπογαμός παραπέμπει στη λέξη γάμα τα. Η φράση δηλαδή τύπος και υπογαμός παραπέμπει στον τύπο που είναι για κλάματα και αποτελεί την ακριβώς αντίθετη ερμηνεία της φράσης «τύπος και υπογραμμός». Ο τύπος και υπογαμός δεν είναι ο τύπος προς μίμηση, αλλά ο τύπος προς αποφυγή. Είναι ο άνθρωπος που ζει και φέρεται ανόητα.
Σημείωση 1: O τύπος και υπογραμμός μεταβάλλεται συναρτήσει των κοινωνικοπολιτισμικών συνθηκών.
Σημείωση 2: Πολλές φορές υπεισέρχονται υποκειμενικές θεωρήσεις τόσο στον ομιλητή όσο και στον ακροατή, αναφορικά με τον τύπο και υπογραμμό.
Σημείωση 3: Σε άτομα σαν το Ράλλη που είχαν πρόβλημα να πουν το «ρ», η εκφορά του όρου μπορεί να σημαίνει αυτό μπορεί να σημαίνει το αντίθετό του. Εκεί χρειάζεται εμπειρία ή χαϊφιντελιτιάρικο αυτί ώστε να πιάσει αυτές τις λεπτές ηχητικές διαφορές στο χρόνο dt που εκφέρεται ένα γράμμα.
Σημείωση 4: Η λέξη υπογαμός συνηθίζεται να λέγεται αργά και με στόμφο, ώστε αφενός να μη νομίσει κάποιος ότι είπαμε υπογραμμός, αφετέρου να δίνεται έμφαση στον μπαχαλώδη τρόπο ζωής κάποιου και στη μεγάλη απόκλιση του από τον τύπο και υπογραμμό.
- Τελικά, ο Δημήτρης, είναι τύπος και υπογαμός, ε;
- Τύπος και υπογραμμός, αυτός μαλάκας;
- Οκ. Τα ίδια λέμε. Υπογα...αμός είπα ρε κουφάλογο, δεν είπα υπογραμμός!
