(Κύπρος) Ντυμένη προκλητικά προς άγρα αρσενικών. Αρνητικός χαρακτηρισμός, λέγεται συνήθως από γυναίκα για γυναίκα κοροϊδευτικά και με έναν τόνο ζήλιας. Συνεπώς, η αναφερόμενη πρέπει να είναι όχι απλά σενιαρισμένη στην τρίχα αλλά μάλλον να λατερνοφέρνει, όχι απλά παρφουμαρισμένη, αλλά μάλλον προς το παστωμένη, και τα λοιπά και τα λοιπά.

Για την προέλευση της έκφρασης, ενώ η εύλογη (για έναν καλαμαρά) ερμηνεία θα ήταν ίσως το ευπαρουσίαστο ενός περιποιημένου εδέσματος κότας, ο κύπριος που έχω εδώ πρόχειρο μου εξήγησε ότι κόττα είναι προστακτική του ρήματος κοττώ που σημαίνει «παίρνω», ενώ το ρεπανάκι αναφέρεται στο πέοςμε το συμπάθιο.

Η ετυμολόγηση φαίνεται ακόμη ευσταθέστερη αν έχουμε υπόψη, όπως μου λένε, πως στην Κύπρο ως ρεπανάκι δηλώνεται το ελλαδίτικο (λευκό) ρεπάνι, ή αλλιώς ρέβα, το οποίο σε σχέση με το κόκκινο είναι κάπως μεγαλύτερο, μακρουλότερο και λευκότερο –αν και όχι και τόσο πικάντικο, πράγμα που οδηγεί μοιραία την κουβέντα σε φιλοσοφικότερα ερωτήματα περί ποιότητα, ποσότητα, ευ, πολλώ και άλλα δε δαιμόνια...

Έν επρόλαβεν ν' αποσαραντώσει ο μακαρίτης, τζι' εβγήκεν 'πόξω, πού 'ν' η πλατεία, πού 'ν' ο καφενές, με τα κολιέρκα της, τα δαχτυλίθκια της, κόττα ρεπανάκι.
(από τον κύπριο που έχω πρόχειρο)

Η ρέβα - οπτικά, πιο πολύ γογγύλι παρά ρεπάνι (από poniroskylo, 01/08/09)Ένα αξιόλογο άσπρο ρεπάνι, της ποικιλίας Daikon (από poniroskylo, 01/08/09)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
Vrastaman

Ούλλα τα σελίνια!
Να σημειωθεί ότι στην καθομιλουμένη της μαρτυριάρικης πλην ρετρό μεγαλονήσου, τόσο η κότα όσο και το κοτόπουλο αποκαλούνται όρνιθα.

#2
vikar

Σωστός. Κότα λένε λέει μόνο τη μ α γ ε ι ρ ε μ έ ν η όρνιθα.

Όλ' αυτά απο τον πρόχειρό μου κύπριο. Άμποτε, μαζί με την ξαστεριά, να κάνει να μπούν και αρκετοί κουμπάροι στο σάιτ να μας πούν και κάτι οι ίδιοι επιτέλους... Να μας σνομπάρουν οι γλωσσολόγοι, είπαμε :-Ρ, να μας σνομπάρουν όμως και οι κυπραίοι ρε γαμωτ';... :-)

#3
Hank

Καταπληκτικό!

#4
poniroskylo

Σε παρακαλώ vikar - την ευλογία σου νάχουμε - ρώτα τον Κύπριο αν τον έχεις ακόμα πρόχειρο τι είδους ρεπάνι εννοούν. Επειδή η ρέβα είναι ένα μάλλον κοντόχοντρο είδος ρεπανιού που φέρνει πιο πολύ σε γογγύλι - δεν ξέρω, μπορεί και όντως να εννοούν αυτό οι Κυπραίες και νάχουν και τους λόγους τους. Από την άλλη, υπάρχουν και άσπρα ρεπάνια που δικαιολογημένα θα προκαλούσαν τον φθόνο. Ελπίζω οι φωτό να είναι διαφωτιστικές.

#5
patsis

Ο Vikar διάβασε το σχόλιο του Πονηρόσκυλου και χαμογέλασε αρρωστημένα. Σηκώθηκε από τον υπολογιστή και άνοιξε την καταπακτή. Ένα μουγκρητό με κυπριακή προφορά ακούστηκε. «Βγες έξω» είπε στεγνά και τράβηξε την αλυσίδα. Το χαμόγελο του έγινε φρικιαστικό, μα δεν ήταν κανείς εκεί γύρω για να φρίξει. «Άκου αν τον έχω ακόμα πρόχειρο...»

Ίσως είδα το Pulp Fiction μία φορά παραπάνω απ’ ό,τι έπρεπε...

#6
Khan

Παρομοίως και το γογγύλι.

#7
poniroskylo

@ khan Ε, βέβαια, αλλά το ξέχασα ότι υπήρχε ... και να σκεφτείς ότι είχα βάλει και το μήδι με το turnip ... πώς το είπες το τυρί;

@ patsis νάσαι καλά, ρε πστ ... ακόμα γελάω ... ακούς εκεί μουγκρητό με κυπριακή προφορά ...

#8
iron

το horse raddish (που κάνει νοστιμότατο το Bloody Mary -η άχρηστη πληροφορία της ημέρας για κάποιους), μην είναι αυτό; αν όχι πώς το λέμε στην ελληνική;

#9
poniroskylo

Horseradish στη bloody Mary;;; Ίου...

#10
iron

καλά που έβαλα να δω το λινκ γιατί στην αρχή νόμιζα ότι το έλεγες γουστάροντας τρελά! Λοιπόν δοκίμασέ το, θα βάλεις λίγο, ένα κουταλάκι γλυκού προς το κοφτό, επίσης λεμόνι, εννοείται, αλατοπίπερο, ταμπάσκο αν το προτιμάς καυτερό, και ελάχιστο ή καθόλου Γούστερ σως για να μην βαρύνει. Λέει, αμέ! Μοι το έμαθε ένας μουρλός άγγλος από το Μπέρμιγχαμ που ζει στην Αντίμπ και είναι παντρεμένος με μια Φιλίππα και έχει τέσσερα μούλικα και την πίνει καλά και τον γνώρισα μέσα σε ένα αεροπλάνο και μοιάζει στον Μάικλ Κέην, τα είπα όλα.

#11
poniroskylo

Ναι, αλλά αυτός δεν σου είπε ότι μετά από αυτή την πατέντα με το horseradish του απαγορεύθηκε η είσοδος στη Βρετανία ... πλάκα κάνω! Η αλήθεια είναι ότι είχα ακούσει για bloody Mary με wasabi, που κι αυτό ρεπάνι είναι βασικά τώρα που το σκέφτομαι, αλλά δε μπήκα σε πειρασμό ... τώρα που το λες, όμως ...

#12
Galadriel

Το χορσράντις καίει έχω να δηλώσω.

#13
iron

το άλλο καίει περισσότερο και δεν ξέρω αν είναι τόσο γευστικό, αλλά θα το δοκιμάσω και γω. Πάντως, το ένστικτό του σεφ μου λέει ότι ταιριάζει περισσότερο το χορς ράντις το οποίο ακόμα δεν μου είπατε πώς λέγεται στα ελληνικά και βαριέμαι να ψάξω.

#14
Galadriel

Αλογοραδίκι; χμμμ :-/

#15
vikar

Άσχετος απο μαγειρική, τί τό 'θελα ν' ανακατευτώ με τα πίτουρα;...

Ιρονίκ, απ' ότι είδα όταν έψαχνα για το συγκεκριμένο, το χόρς ράντις στα ελληνικά το λένε χρένο (το οποίο όμως χρησιμοποιούν πότε πότε και για το γουασάμπι, ή πώς σκατά το λέτε τέλος πάντων, δές εδώ).

Πάτσις, πολλά ξέρεις... Πρόσεχε γιατί συμβαίνουν και ατυχήματα.

Πονηρόσκυλο, ο κύπριος που έχω πρόχειρο είναι δυστυχώς ολίγον τί αναξιόπιστος ο παπάρας, γι' αυτό και κρατάω πισινές. Η ανάλυση επάνω είναι δική μου εκλογίκευση, υποστηριγμένη απο ευάριθμες και αντιπαραβεβλημένες διαδικτυακές πηγές βεβαίως βεβαίως [γκχ γκχ...], των δικών του μουγκρητών με κυπριακή προφορά, φέρω άρα και την ευθύνη.

Κρατούμενο λοιπόν, θα τον ξαναρωτήσω και θα σου πώ. Όταν τον καταφέρω. Τελευταία μου κάνει νερά γιατί. Αλλα θα του δείξω. Θα του δείξω ποιός ειν' ο καλαμαράς εδωπέρα...

#16
poniroskylo

@ vikar καλά, τι φοβερό σάιτ είναι αυτό το errata culinaria, πόσο καμένοι μπορεί να είναι οι άνθρωποι ... χειρότεροι κι από μας ...

Βεβαίως, χρένο - το είχα ακούσει αλλά δεν μούρθε. Και ναι, είναι σλάβικο, хрен στα ρώσικα και στα σέρβικα, chren στα σλοβάκικα, hren στα σλοβένικα και ούτω καθεξής.

#17
vikar

Ευπειθώς αναφέρω: Απ' ότι κατάλαβα απ' τις επανειλημμένες μουγκρητές περιγραφές, στην μαρτυρική ευδοκιμούν μεγάλα, άσπρα και όχι πικάντικα ρεπάνια (έτσι τα λέν εκεί), όπως τα περιγράφω επάνω, και κυρίως όπως φαίνεται στη δεύτερη φωτό που ανέβασε το πονηρόσκυλο.

Απο 'κεί και πέρα, ίσως να μήν τα λέμε ρέβες στην ελλάδα, ή τουλάχιστον, όχι μόνον αυτά. Αυτό το στήριξα κάπου που δέν μπορώ να ξαναβρώ αυτήν τη στιγμή, αλλα τώρα βρίσκω πιχί αυτό. Υπόψιν και αυτό όμως (αρχείο πιντιέφ), οπου ως ρέβα δηλώνεται το γογγύλι...

Υπάρχει λοιπόν σχετική σύγχυση γύρω απο την ονοματολογία, το βλέπει κανείς εύκολα άν κάνει μία μικρή διαδικτυακή αναζήτηση και αφιερώσει και λίγο χρόνο σε ονλάιν συζητήσεις για μαγειρική. Μ' άλλα λόγια, μέχρι κι' οι εράτα κουλινάρια έχουν το ρεζόν ντέτρ τους.

Κάνας μάγερας στην παρέα;...

#18
vikar

Κάτσε να καλέσουμε και τον εκεί ιστολόγο πλάκα πλάκα...

#19
iron

αυτό ήθελα να σου πω, με πρόλαβες. θέλουμε και «επαγγελματική αργκό», νο;

#20
poniroskylo

@ vikar τα σπέκια μου για την έρευνα - και την διαδικτυακή και την εργαστηριακή. Μας άνοιξες νέους ορίζοντες για να χάνουμε την ώρα μας και σπάσαμε και πλάκα μεγάλη.

Τι κρατάμε, τώρα, απ' όλα αυτά;

  1. η ρέβα είναι γογγύλι μάλλον παρά ρεπάνι
  2. το πικάντικο ρεπάνι απ' το οποίο βγαίνει το horseradish στα Ελληνικά το λέμε χρένο - faute de mieux.
  3. Οι Κυπραίες κόττες ψάχνονται για άσπρα, μεγάλα (χοντρά μάλλον παρά μακριά) και σαφώς όχι πικάντικα. Ρεπάνια, εννοώ.

Κατάλαβες, και μετά μου λες εσύ γιατί δεν έρχονται οι Κυπραίοι στο σάιτ; Γιατί είναι σοβαροί άνθρωποι, γι' αυτό δεν έρχονται. Δεν είχα πολλά πάρε-δώσε μαζί τους - είχα κάποτε έναν στο μπαλκόνι αλλά κι αυτός μισός ήτανε και είχε μεγαλώσει κι αλλού - αλλά από το λίγο που τους ξέρω αυτού του είδους τα φτηνά σεξουαλικά υπονοούμενα δεν είναι του γούστου τους, ούτε τα σόκιν ανέκδοτα. Όταν αποφασίσουν να κάνουν πλάκα με τέτοια πράματα, το κόβουν χοντρό. Και επίσης δεν βρίζουν - ή, μάλλον, όταν βρίζουν το εννοούν. Οπότε, τι νάρθουν να κάνουν σ' αυτό το σάιτ; Και οι χειρότερες είναι οι γυναίκες εδώ πέρα, έτσι; Λίγο προχώ γι' αυτούς, θάλεγα. Εκτός κι αν είναι ΚΟΥΛ ΚΥΠΡΑΙΟΙ - (τόβαλα με κεφαλαία αυτό να πιάσει όλες τις περιπτώσεις στο google, ξέρω ότι το ψάχνουνε - είναι κάτι σαν το famous Belgians)

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ (κι αυτό το ψάχνουνε)

#21
Vrastaman

Πονηρόσκυλε καταθέτω σπέκια. Δυό πινελιές σου για το Κυπριακό έθος αξίζουν χίλιες εικόνες!

#22
Galadriel

Σπεκ πονηρό, αατα.

ΥΓ Οι χειρότερες είναι οι γυναίκες εδώ πέρα γενικώς. Μωρέ καλά και άγια...

#23
Επισκέπτης

Η ρέβα (turnip στα αγγλικά) είναι γογγύλι. Λευκόσαρκο και σφαιρικό.
Το δικό μας (καλαμαρίστικο) ραπανάκι (radish στα αγγλικά) είναι το ελαφρά πικάντικο και καυτερό (ραπανάκια για την όρεξη, κλπ.). Λευκόσαρκο (μέσα από την κοκκινο -φούξια φλούδα) και στρογγυλό, αλλά υπάρχουν και ορισμένες επιμήκεις ποικιλίες.
Το αγγλικό horseradish είναι το δικό μας χρένο - είναι περισσότερο πικάντικο από το ραπανάκι (με τις ανάλογες επιφυλάξεις, καθώς υπάρχουν πολλές ποικιλίες). Μακρουλό και λευκόσαρκο.
Ουκ ολίγα από τα παλαιότερα (ή, αν θέλετε, «παραδοσιακά») αγγλοελληνικά λεξικά συγχέουν το radish με το horseradish.
Το wasabi, τώρα, είναι άλλο είδος, μακρουλό και με σάρκα χρώματος πράσινου. Προσωπικά, το χαρακτηρίζω ως το πιο πικάντικο και από τα δύο προαναφερθέντα είδη, και επισημαίνω ότι πολλά από τα σκευάσματα wasabi που βρίσκουμε εδώ σε Δυτικές αγορές περιέχουν ουκ ολίγα χημικά ώστε να μοιάζουν με το πραγματικό wasabi. Κάτι ανάλογο με τη διαφορά μεταξύ της συνθετικής σκόνης «βανίλια» και τη φυσική βανίλια από λοβό. Για να περιπλέξουμε τα πράγματα λίγο παραπάνω, υπάρχει και το μακρουλό με σχήμα καρότου και λευκόσαρκο (αλλά όχι πικάντικο) ελαφόβοσκο ή δαυκί (parsnip στα αγγλικά), αλλά πλέον το παρατραβάμε το σκοινί με τα φαλλόσχημα λαχανικά, οπότε κάποιος Κύπριος αναγνώστης θα μας απέπεμπε με τη φράση «άμε σκυλοΰρεφκε!».

Για ανάλογες απορίες, προτείνω το «Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Τροφίμων και Ποτών» του Αλ. Καρδούλη (έκδοση 2003).
Errata Culinaria

#24
Galadriel

Ε, να, αυτά είναι...

#25
iron

αν κατάλαβα καλά γίναμε φίλοι με τους μάγειρες δηλαδή; γουστάρω! στην επόμενη συνάντα επιτέλους θα φάμε, όχι που με έχετε στην πείνα κάθε φορά, πάλι καλά που υπάρχουν και τα ξίδια, τεσπα, μην τα λέμε τώρα, μην τα λέμε...

#26
Galadriel

Σώπα εσύ, μπεκρού, που πίνεις μέχρι και μια ολόκληρη Corona που λέει ο λόγος σε τρεις μέρες, άντε... Την άλλη φορά θα σου παραγγείλω έναν ανάμικτο χυμό με πολλές ομπρελίτσες.

#27
poniroskylo

Αγαπητέ κύριε/α errata culinaria σας ευχαριστούμε για τις διευκρινίσεις και να μας επισκέπτεσθε.

Προσωπικά, κι εγώ θα έρχομαι από το δικό σας το μαγαζί.

#28
deinosavros

@ Iron : Κάπου διάβαζα ότι στα ρώσικα χρεν εκτός από το φυτό σημαίνει και μαλάκας. Για ψάχτο, αληθεύει; Μη βαριέσαι, λεξικό της ρώσικης αργκό φτιάχνουμε εδωχάμω :-P

#29
iron

[I]Хрен αρσ. [Χριεν]: Πέος.

Κυριολεκτικά «αρμοκαρία (φυτό)».

Хрен μπορεί να αντικαθιστά τη λέξη хер (χερ = πέος) ή хуй (χούι = πέος) σε ποσοστό 90% των εκφράσεων.

Η λέξη Хрен είναι σχετικά ουδέτερη, η λέξη хер είναι μάλλον χυδαία και η λέξη хуй είναι καθαρά πρόστυχη. Με αυτόν τον τρόπο, παρέχεται η δυνατότητα σ’ έναν ομιλητή να μιλάει λίγο ή πολύ χυδαία.[/I]

από δώ.

#30
deinosavros

Σπασίμπα. Οπότε αυτό που διάβασα είχε μάλλον την έννοια του παπάρα.

#31
iron

ο γιέα.