Αρχικά, τα χύμα τσιγάρα που κυκλοφορούσαν στην περίοδο της Κατοχής. Ήταν πολύ βαριά, σέρτικα. Είχαν καπνό κακής ποιότητας - συχνά έβρισκες μέσα τσαλιά και κοτσάνια - και γι' αυτό ήταν και πολύ φτηνά.
Λόγω ελλείψεων και φτώχειας, στην Κατοχή τα περίπτερα άρχισαν για πρώτη φορά να πουλάνε τσιγάρα χύμα. Έπαιρναν συσκευασίες των 100 τσιγάρων (κυλινδρικές), τις έσπαγαν και πουλούσαν τα τσιγάρα δέκα-δέκα ή και πέντε-πέντε. Ο χαρακτηρισμός στούκας παραπέμπει στα Γερμανικά βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως (Sturzkampfflugzeug) Junker-87 και, σύμφωνα με μια εκδοχή, οι καπνιστές έκαναν τον συσχετισμό γιατί τα τσιγάρα αυτά, από άποψη ποιότητας και μυρωδιάς, θύμιζαν μπαρούτι.
Αν και χύμα, τα στούκας δεν ήταν ανώνυμα. Λέγεται ότι η πρώτη μάρκα που κυκλοφόρησε στην Κατοχή στη συσκευασία των 100 με σκοπό την χύμα διανομή ήταν το 3αρι του Παπαστράτου. Στούκας συνέχισαν να κυκλοφορούν και μεταπολεμικά, μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του '60, και δημοφιλέστερο ήταν το ΕΘΝΟΣ Εξαιρετικά του Κεράνη. Και το 3αρι και το ΕΘΝΟΣ υπήρχαν και σε πακέτο, αλλά χύμα ήταν πιο φτηνά και τα προτιμούσαν άφραγκοι παππούδες και μαθητές. Για τους μαθητές ειδικά, τα χύμα τσιγάρα τους έλυναν και το πρόβλημα πού να κρύψουν το πακέτο όταν γυρνούσαν σπίτι.
Ο όρος έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα. Χρησιμοποιείται, κυρίως ειρωνικά, ασχέτως της τιμής τους, για τσιγάρα βαριά και με κακής ποιότητας καπνά, από κείνα που ξύνουν το λαιμό. Ενίοτε, ένα τσιγάρο χαρακτηρίζεται στούκας και για να υπογραμμίσει πόσο θεριακλής είναι αυτός που το καπνίζει.
Ο «φύλακας» είχε στην τσέπη της χλαίνης του μια κούτα τσιγάρα «Έθνος». Ήταν τα πιο φτηνά τσιγάρα... Πουλιόντουσαν και χύμα. Τα λέγαμε και «στούκας». Κάθε κούτα περιείχε 100 τσιγάρα. (από επιφυλλίδα του Λευτέρη Παπαδόπουλου, το βρήκα εδώ)
... εχω ενα φιλο μεταλλα που ειναι πωρωμενος με τα PRINCE και λεει οτι οι μεταλλαδες θα πρεπει να καπνιζουν μονο PRINCE επειδη ειναι βαρυ τσιγαρο. Εγω οταν το πρωτοδοκιμασα δεν μου φανηκε για τσιγαρο ΣΤΟΥΚΑΣ, απλα νομιζω οι περισσοτεροι εβλεπαν τις αναλογιες (12-1.0-10) και αυτοματος το θεωρουσαν βαρυ τσιγαρο. (από το blog 'Τσιγάρων Κριτικές', εδώ)
25 comments
Jonas
Ορισμός - μάθημα ιστορίας! Ωραίος.
Vrastaman
Ορισμός υπόδειγμα!
iron
δεν ξέρω πότε καταργήθηκαν τα Έθνος εξαιρετικά, αλλά τουλάχιστον μέχρι το 1997 τα κάπνιζε ακόμα ένας γέρος, ο καπταν Πιπίνος (σχωρμένος τώρα).
patsis
Κλασικό λήμμα, ωραίος ορισμός!
HODJAS
Πολύ καλό!
xalikoutis
Πονροσκλο σπεκ... ρε παιδιά γιατί λεγότανε 3αρια, άσος κλπ βλ. και σχόλια Άλλου και ερώτηξη στο οικοδομικό,; Σαν τα windows, με τη σειρά εμφανίσεως της μάρκας;
poniroskylo
Γιατί τα νούμερα, εν κσιέρω κουμπάρε... Ίσως γιατί ο Άσσος (νταξ, προφανές αυτό, το πρώτο και καλύτερο και καλά) έπιασε, είπαν στον Παπαστράτο να συνεχίσουν με νούμερα. Δεν ξέρω επίσης αν έβγαλαν όλα τα νούμερα μέχρι το 11, που λέει ο Άλλος. Να σου πω, όμως, γι' αυτά που ξέρω σε 60s-70s:
11 Εντεκάρι: Κάτι μου λέει αλλά βασικά δεν το θυμάμαι.
Με μια μικρή επιφύλαξη για το Εφτάρι, ήταν όλα άφιλτρα. Τέλος, βρήκα και μια αναφορά σε ένα Παπαστράτος 15 αλλά ήταν στη δεκαετία του '50.
Επισκέπτης
το επτα ηταν με φιλτρο οντος
xalikoutis
Είσαι άσσος, κυριλέ, λημματογράφος αναφοράς.
HODJAS
Παρεμπιπτόντως, τα πακέτα τσιγάρα μέχρι και τον ΒΒ ΙΙ, είχαν μέσα 22 τσιγαράκια.
Κάποιο ίδρυμα της Φρειδερίκης επινόησε τότε την υποχρεωτική αφαίρεση 2 απο κάθε πακέτο (για τα τσαμένα τα φανταράκια στο μέτωπο του Γράμμου-δεν έφταναν ποτέ).
Απ' ό,τι φαίνεται δεν έχει εισέτι τελειώσει ο Εμφύλιος...
jesus
βορλντ βωρ...
HODJAS
Ή Μπαγκόσμιος Μπόλεμος (όπως ΜΠΑΟΚ) :Π
aias.ath
Ἡ δική μου κατάθεσι στὴ συλλογικὴ τσιγαρομνήμη:
Κιρέτσιλερ τοπικῆς Ξανθιώτικης ἑταιρείας: Ἄφιλτρο σὲ κρὲμ κασσετίνα. Καπνὸς χοντοκομμένος, μὲ κλάρες ποῦ καὶ ποῦ. Βαρὺ τσιγάρο, ἀλλ' ἀπολαυστικό. Συστηματικὴ διάθεσις μέχρι Θεσσαλονίκη. Στὴν Ἀθῆνα, μόνο ἀπὸ τὸ περίπτερο Μητροπόλεως καὶ Σύνταγμα.
Hellas Special, Παπαστράτος. Ἄφιλτρο σὲ σκούρα σοκολατὶ κασσετίνα μὲ Δωρικοὺς κίονες. Ἡ «ναυ-αρχίδα» τοῦ Παπαστράτου. Καπνὸς ψιλοκομμένος, ξανθός, ἀρωματικὸς (ὄχι ἀδελφιζὲ ἀρωματισμένος). Βαρὺ τσιγάρο, σοῦπερ ἀπολαυστικό. Ἐφημολογεῖτο ὅτι φτιαχνόταν ἀπὸ τὸν ἴδιο καπνὸ μὲ τὸ Κιρέτσιλερ. Μετὰ τὸ ντουμάνιασμα, ὁ κλειστὸς χῶρος μύριζε λίγο σὰν καβαλίνα. Διάθεσις σὲ περιωρισμένα σημεῖα πωλήσεως (γειτονιὲς κττ ἀπεκλείοντο). Ἀκριβὸ τσιγάρο.
Σέρτικα Λαμίας: Ἄφιλτρο σὲ κόκκινη κασσετίνα καὶ καλλιγραφικὴ ἐπιγραφὴ «Σέρτικα». Πολὺ βαρύ, ἐργατικό, ἀλλὰ κυρίως ἀγροτικὸ τσιγάρο, ἀπὸ συμβατικὰ καπνὰ περιοχῆς. Περιωρισμένη διάθεσι τοπικά, καὶ στὴν Ἀθῆνα ὅπου δὲν εἶχε Hellas Sp (καλά, μὴν εἶμαι καὶ ὑπερβολικός).
Γλυκοσέρτικα Καλαμῶν: Φίλτρο σὲ πακέττο ἀπὸ τὰ ἄλλα, χρώματος λαχανί, ναί, λαχανί· σκέτη ἀηδία. Λοξά, ἡ ἐπιγραφὴ Γλυκοσέρτικα Καλαμῶν. Πολὺ βαρὺ τσιγάρο μὲ πολὺ γλυκίζουσα γεῦσι καὶ καθόλου ἄρωμα. Διάθεσι ἀποκλειστικὰ στὴ Μεσσηνία (καὶ πολὺ πήγαινε). Ἐγὼ δὲ θυμᾶμαι ποῦ τὰ βρῆκα μιὰ φορά.
Σαντέ (βλ καὶ λῆμμα γκόμενα Σαντέ: Ἄφιλτρο τοῦ Κωνσταντινίδη. Καπνὰ βασικῶς συμβατικά, σὲ μεῖξι μὲ λίγο Ξάνθης ἀρωματικὰ καὶ πολὺ νίτρο, γιὰ νὰ συντηρῇ τὴν καῦσι. Ὄχι ἰδιαιτέρως βαρύ, ἀστικὸ τσιγάρο, καπνιζόμενο καὶ ἀπὸ γκόμινες, πάντα μὲ μακρυὰ λεπτὴ πίπα.
HODJAS
Κιρέτσιλερ=μπασμάς
Θυμάσαι τα Άστορ και το Άρωμα;
allivegp
Μερσώ (και σπέκια) τω αίαντι για το citation της γκόμενας Σαντέ.
HODJAS
Κιρέτσιλερ επίσης έβρισκες στο Ν. Ηράκλειο (δίπλα στο κερατάδικο).
Ιστορική μάρκα του Καρέλια της δεκαετίας 1990 (μόνο) ήταν τα ασύγκριτης κομψότητας Earl of Weldon (πράσινο/βαρύ & καφέ/ελαφρύ).
Νοσταλγικά τσιγάρα εν Αλβιόνι: Woodbines (χύμα) και Senior Service (του ναυτικού).
Σημερινές εγγλέζικες βρωμόσκουπες είναι τα Sovereign, Mayfair, Winchester, Vantage, Skye κ.α.
poniroskylo
Άντε, πάλι retromaniax.gr γίναμε δω μέσα. Ανέβασα φωτό από ΕΘΝΟΣ που τόψαχνα και δεν τόβρισκα χτες και επίσης φωτό από Σαντέ και Hellas Special για να σαπορτάρω τον φίλο Αίαντα. Σέρτικα, γλυκοσέρτικα και Κιρέτσιλερ - φωτό ονλάιν γιοκ βαρ. Αν έχει κανείς κάνα λεύκωμα ας σκανάρει και ανεβάσει. Btw, η καπνοβιομηχανία που έβγαζε το Κιρέτσιλερ έβγαζε και ένα άλλο, το «Ξάνθη». 10 δρχ, νομίζω, το Κιρέτσιλερ (10 τότε και ο Άσσος), 4 δρχ το «Ξάνθη» το οποίο αν το κάπνιζες πρώτη φορά και ΔΕΝ έφτυνες αίμα έπρεπε να σε δει γιατρός.
HODJAS
Το χειρότερο μακράν τσιγάρο που έχω φουμάρει, είναι το MG (τριαντάρι!)
Ήταν σα να ρουφούσες τσιμέντο απο σακκούλα, το σάλιο σου γινόταν κίτρινο για μέρες και με την πρώτη τζούρα παθαίνεις πνευμονοκονίαση.
Βάρδια στο ΠΝ 3 μέρες μέσα, ατσίγαρος, θεριακλής και μόνος μου (ΚΨΜ κλειστό & ΑΦ αντινικοτ) μ' ενα τέτοιο πακέτο και ούτε που το άγγιξα!
Πολύ αργότερα με πληροφόρησαν οτι MG σήμαινε Μη Γκαπνίζεις...
Galadriel
Σώπα μωρέ χότζα με τέτοιες συνθήκες καπνίζεις δάφνες στριμμένες με εφημερίδα και λες κι ένα χρησμό που λέει κι ο λόγος. :P
Πονηρό, γιατί, γιατί δεν γράφεις πιο συχνά ορισμούς;
Επισκέπτης
...ΔΕΛΦΟΙ...τρε σικ συσκευασια - κασετίνα με ανάγλυφο το κεφάλι του ηνίοχου...παρόλα αυτά τα κοτσάνια δεν τα γλύτωνες....20 δρχ το 1985....
...οσο για τα σαντε η κούκλα στην κασετίνα είναι πραγματικό πρόσωπο...αρτίστα στην παλία θεσσαλονίκη για την οποία λένε ότι ο κεμάλ είχε πιει σαμπάνια από το γοβάκι της (και δεν έπαθε τίποτα ο πστς)....
HODJAS
Μεσούλα, μιλάμε ΔΕΝ καπνίζονται με τίποτα! (Σκέψου εκείνη την εποχή έκανα 3 πακέτα minimum κι έμεινα ατσίγαρος 3 μέρες)...
aias.ath
@ΡΤΠ
Ἂν ὑποψιαστῶ ὅτι τὸ πακέττο Hellas SP εἶναι πραγματικό, θὰ πεθάνω...
poniroskylo
@ aias.ath
Πρώτον, ούτε να το σκέφτεσαι να πεθάνεις. Έχεις πολλή δουλειά ακόμα.
Δεύτερον, ρε πστ μου, τι να είναι το πακέτο; Virtual ...κι έτσι;
HODJAS
Μου' ρθαν τώρα κι άλλες ελληνικές μάρκες:
Έξτρα, Δελφοί (ωραίο κουτάκι), Άριστα (θνησιγενές) και Παλλάς (ακόμα έχει διαφήμισή τους στην ακτή Τζελέπη)...
joe909
ΤΕΛΕΙΟΝ, ίσως το χειρότερο του Καρέλια...