Το γράδο (grado) ως δάνειο από την ιταλικήν χρησιμοποιείται στην ναυτική αργκό με την ακριβή μετάφρασή του (βαθμός, μοίρα). Ως τεχνική ορολογία, δε, αναφέρεται στο όργανο του πυκνόμετρου, σε πιο οινολογικές και κρασοκατανυκτικές καταστάσεις. Εξ ου και η χρήση του στους βαθμούς της απόσταξης και της περιεκτικότητας σε αλκοόλ.
Επειδή όμως και ο ναυτικός και ο πότης την έχουν τη μαγκιά ατελείωτη, τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να σταματήσουν εκεί.
Τα γράδα, και μόνο ως πληθυντικός, εμφανίζονται ως:
- απώλεια προσανατολισμού
- Θα σου γαμήσω / κάνω / ράνω κ.α., (opt.) μάνα / μανάρα μου, να σου φύγουν τα γράδα.
- επαναφορά σε συγκεκριμένα στάνταρ
- Θα συμμορφωθείς / ηρεμήσεις κλπ. ή θες να φας / αρπάξεις, κανα μπουκέτο / σφαλιάρα, να βρεις τα γράδα σου;
- συγχρονισμός
- Πρέπει να μείνουμε και λίγο στο ίδιο σπίτι με τη Μαρία, να βρούμε τα γράδα μας.
Υπάρχουν και συνδυασμοί των ανωτέρω (βλ. παράδειγμα).
- Πω πω κούνημα η τύπισσα!! Κόλαση!!
- Παιδί μου!! Έλα 'δω να σου ρίξω μια ζυγοστάθμιση να βρεις τα γράδα σου!
18 comments
allivegp
«Σ' έστειλ' ο πρώτος στα νερά
να πάς για να γραδάρεις
μα εσύ θυμάσαι τη Σμαρώ
και την Καλαμαριά»
Ν. Καββαδία, Θεσσαλονίκη
Pirate Jenny
Όμορφα!
Επίσης, υπόσχομαι κέρασμα σε όποιον εξηγήσει, απλά και κατανοητά, πώς ακριβώς συνδέονται τα γράδα με τους αλκοολικούς βαθμούς.
Abas
grado alcolico in peso, ovvero la quantità di alcool espressa in grammi/litro
si può calcolare con la seguente conversione
Grado alcolico in peso (g/L) = 8 × Titolo alcolometrico volumico (V/V, %)
[I]γράδο αλκοόλ σε βάρος, δηλαδή η ποσότητα αλκοόλ σε γραμ./λίτρο
μπορεί να υπολογιστεί με τον κάτωθι μετασχηματισμο
Γράδο (g/L) = 8 x περιεκτικότητα σε αλκοόλ όγκον κατ' ογκον %[/I]
δηλαδή μετράμε συγκεντρωση, κατα παράφραση το γραδο γενικεύεται και στο όργανο μετρησης (πυκνομετρο/αραιομετρο)
σ.ς. περιοδόμετρο (μαστοριλιστικη σλανγκ)
ο αυτοκτονημενος
τοπιασες ντζενουλα ;;
Pirate Jenny
Το 'πιασα, μωρέ κουμπάρε, αλλά ακόμα προβληματίζομαι. Άμα είναι έτσι, ένα μπουκάλι ρακή ξερωγώ που έχει 40 αλκοολικούς βαθμούς, θα είναι στα 320 γράδα; Μα 320; Εγώ γιατί θυμάμαι να παίζουν πολύ μικρότερα νούμερα, γύρω στο εικοσάρικο συγκεκριμένα;
(Πιθανότατα επειδή η μνήμη μου έχει καεί, και μάλιστα από τις εν λόγω ρακές. Χμ.... Μήπως το λένε συνθηματικά, πχ πετάνε ένα «είκοσι», και το «τριακόσια» παραλείπεται ως ευκόλως εννοούμενο; Παίζει τέτοιο πράγμα; )
ο αυτοκτονημενος
να χαρο σε κοπελιά δε γρικάω ;;;
τον πάσπαρο μου τον μάυρο
iron
Όταν ο Βάρναλης γράφει «Γέροι και γράδες και μωρά και σκύλοι ουρλιάζουν» έχουμε ενικό «γράδα» ή «γρα»; εγώ νόμζα γράδα, ο δεινός λέει γρα. Αν είναι γράδα, τότε πάμε για γ ορισμό, αλλιώς μένουμε εδώ. Ας πει κάποιος αν το ξέρει 100%.
deinosavros
Αϊρον, γούγλισα τη φράση «γέρος με τη γρα του», και δίνει όντως «γρα» ως ενικό, σε διάφορα σάιτ. Βαριέμαι να λινκάρω όμως...
iron
καλά, οκ, καμιά φορά έχετε και σεις τα αγοράκια δίκιο, ΤΙ να κάνουμε...
έστειλα και τα σήματα καπνού στον Σάραντ να επιβεβαιώσει του λόγου σου το αληθές.
sarant
Παιδιά, με όλο το θαρρος, τα έχετε μπλέξει. Οι γράδες του Βάρναλη είναι η γρα (= γριά).
Οι γράδες που λέτε πιο πάνω, στο 1., είναι ο γκρας (ή γρας), που είναι το όπλο που εφεύρε ο μηχανικός Gras. Δείτε και στο ΛΚΝ: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%B3%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%82&dq=
Ο γκράς ή γρας, όχι η γράδα, προς Θεού!
iron
όχι ρε σάραντ μη μας το κάνεις αυτό!!!!! πω χαμαλίκι τώρα... καλά, θα πω στον βίκαρ :Ρ
τεσπα, η ουσία είναι πρώτον ότι το σλανγκεπώνυμο πλήθος σε ευχαριστεί, δεύτεροννν ότι ο δεινός είχε δίκιο και με γλίτωσε από ανεπανόρθωτη έκθεση! και επίσης ότι πιάσαμε λαυράκι και πρέπει να το σενιάρουμε. ουφφφφφφφ
deinosavros
Αλλη φορά να πηγαίνεις εκδρομή :-P
iron
χεχεχχχ...
vikar
Αυτό που σε κάθε περίπτωση είναι φανερό, είν' οτι τα γράδα αυτού του ορισμού καμία σχέση δεν έχουν με γριές ή με ντουφέκια (πέρ' απ' τα ευνόητα λογοπαίγνια...).
σφυρίζων
Εκ του λατινικού gradus: βηματισμός, βαθμός. Αγγλογαλλικά: grade, πχ of alcohol. Παράγωγα: degré, degree / degrader, degrade.
Καμιά σχέση με τουφέκια και γιαγιούμπες.
dryhammer
Το γράδο (grade) στη ναυτιλία, δεν χρησιμοποιείται για τις μοίρες ως προς την κατεύθυνση. Σαν όρο τον βρήκα μόνο στον Καββαδία και δεν τον άκουσα ποτέ στο βαπόρι. Γραδάρω τα νερά το εξηγώ ως εξής: Τον έστειλε ο πρώτος (μηχανικός) είτε να μετρήσει τη στάθμη του νερού στις διάφορες δεξαμενές έρματος (ballast tanks), γλυκού νερού ( fresh water tanks, drink water tanks, cook water tanks) είτε να μετρήσει την πυκνότητα του νερού όπου πλέει το βαπόρι με μια μορφή γράδου όπως τα πυκνόμετρα - η οποία εξαρτάται κυρίως από το πόσο αλμυρό είναι τό νερό και γι αυτό την ονομάζουν salinity = αλατότητα (!!) και το όργανο σαλινόμετρο. Έχουν και τα δύο νά κανουν με τον υπολογισμό του φορτίου που κουβαλάει το βαπόρι, με την ποσότητα καυσίμου που παρέλαβε κλπ σε συνάρτηση με το βύθισμα του πλοίου.
Οι αλκοολικοί βαθμοί ενός ποτού προσδιορίζονται με τον ίδιο τρόπο και δίνονται ως vol που σημαινει απευθείας τη περιεκτικότητα επι τοις εκατό κατ' όγκο (% v/v) σε οινόπνευμα, ή επί 2 το proof των αμερικάνων. Πρβλ vol 40 (=) proof 80. Tα γρμ/λιτρο είναι σωστά αλλά δεν είναι η τιμή των γράδων γιατι αυτά είναι απευθείας βαθμολογημένα σε οινοπνευματικούς βαθμούς ή σε γ/λ. πχ 40 vol = 40% alcohol = 40 ml alc. / 100 ml ποτού = 400 ml / 1000 ml = (400 X 0,8 -->) 320 g / l όπου 0,8 ειδ. βάρος οινοπνεύματος. Άρα 40 Χ 8 = 320 g / l
RaspK
Παρανοήσατε το ιταλικό λεγόμενο (δεν το έχουν πολυγράψει και σωστά στο πρωτότυπο, δυστυχώς).
Οι αλκοολικοί βαθμοί είναι αποτέλεσμα της επί τοις εκατόν τιτλοδότησης του όγκου αιθανόλης στον όγκο του διαλύματος, δηλαδή 40% vol. (βαθμοί) = 40 ml αιθανόλης ανά 100 ml ποτού.
Για να προκύψει η βάρος κατ' όγκον τιτλοδότηση, λοιπόν, μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε με την πυκνότητα της αλκοόλης, που προσεγγιστικά ισούται με 0,8 g/ml (!), οπότε αντίστοιχα ο τίτλος ενός ποτού 40 βαθμώνα σε γράδα ισούται με 40% vol. × 0,8 g/ml. = 32 gradi alcoolici (πληθυντικός της ιταλικής αρσενικής έκφρασης).
Η αιθανόλη έχει πυκνότητα 0,78924 g/l στους 20°C, για την ακρίβεια, και από αυτό προκύπτει ότι 400 ml σε ένα λίτρο αντιστοιχούν σε 315,696 g αλκοόλ (περίπου 320g), οπότε σε εκατοστιαία περιεκτικότητα το 320/1000 = 32% = 32 gradi ή 32 γράδα. (Η λέξη έγινε ουδέτερη ελληνιστί.)
Υ.Γ.: Η λέξη «γρα» είναι παραλλαγή του «γραία» (το δικό μας γνωστότερο «γριά») και απαντάται και ο τύπος «γραι» σε άλλες περιοχές.
RaspK
Υ.Υ.Υ.Γ.: Μια περίπτωση ακόμη για τα γράδα είναι ότι ίσως ο άνθρωπος που κάνει τη μέτρηση χρησιμοποιεί αλκοολόμετρο Cartier, το οποίο χρησιμοποιεί λογαριθμική εμπειρική κλίμακα και δεν έχει καμία σχέση με τους αλκοολικούς βαθμούς. Παραθέτω σχετικό ανάγνωσμα:
http://2ekfe.ira.sch.gr/downloads/labs/org_erg/pyknometra.pdf