τώρα που γυρίζει

Όσο διαρκεί η ευκαιρία, τώρα που υφίσταται μια επιλογή, γιατί μετά θα χαθεί και θα είναι πολύ αργά. Στην βράση κολλάει το σίδερο.

Έκφραση παρμένη από τη ρουλέτα, ίσως και άλλα τυχερά παιχνίδια με περιστρεφόμενο δίσκο (π.χ. το «πάρτα όλα», ή ένα άλλο με βελάκια και κυκλικό στόχο, χωρισμένο σε τετραγωνάκια, που περιστρεφόταν γύρω από άξονα). Στην ρουλέτα ο κάθε παίκτης μπορεί να ποντάρει είτε πριν ξεκινήσει η περιστροφή του πλαισίου από τον γκρουπιέρη, είτε εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα που γυρίζει η μπίλια, πριν όμως αυτή αρχίσει να επιβραδύνει. Γιατί τότε ο γκρουπιέρης ανακοινώνει «no more bets», «rien ne va plus», «όχι άλλα στοιχήματα» και ό,τι πόνταρες, πόνταρες. Την ίδια την έκφραση (που πληρέστερα είναι «βάλτε τώρα που γυρίζει») ο γκρουπιέρης δεν την λέει, τουλάχιστον στα κυριλέ καζίνο. Λέγεται πού και πού σαν αστεϊσμός ανάμεσα στους παίκτες ή από τον «γκρουπιέρη» στα πιο πανηγυρτζήδικα/αυτοσχέδια παρεκκλήσια του τζόγου.

Στην προέλευσή της αυτή, βέβαια, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι όποιος ποντάρει κερδίζει κι όλας. Η μπίλια κάθεται όπου γουστάρει και οι πιθανότητες είναι πάντα εναντίον του παίκτη. Αν είναι και σικέ το μαγαζί άσ’ τα να πάνε. Στην καθημερινότητα, ωστόσο, η έννοια του ρίσκου έχει υποχωρήσει υπέρ της έννοιας της χρονικά περιορισμένης ευκαιρίας, αυτό που οι Αμερικανοί λένε «παράθυρο ευκαιρίας», που πρέπει να εκμεταλλευτείς χωρίς δισταγμό πριν κλείσει.

Με μια πιο χαλαρή νοηματική ακολουθία, το «τώρα που γυρίζει» σημαίνει απλώς «τώρα που τα λέμε», όσο διαρκεί η κουβέντα που μπαίνει σαν παρένθεση σε κάτι άλλο, όσο μιλάμε για κάτι συγκεκριμένο, χωρίς να σημαίνει ότι σώνει και καλά δεν μπορούμε να επανέλθουμε στο ζήτημα αργότερα.

Μπορεί να προέρχεται από τον τζόγο, η έκφραση ωστόσο λέγεται από πολλούς και σε πολλές περιστάσεις, ακόμα και στον γραπτό λόγο, ακόμα και για σοβαρά ζητήματα, με μια δόση βέβαια ειρωνείας. Στην πολιτογράφησή της αυτή ως «μάλλον ακίνδυνης» βοηθά, όπως σε πάμπολλες άλλες, η έλλειψη χυδαίων ή δύσληπτων λέξεων και, φυσικά, η ίδια η αποτελεσματικότητά της. Μόνο σε κρατικά ή ανάλογα έγγραφα θα πρέπει να θεωρηθεί ανύπαρκτη.