σηκωγιακάς

πέρα από τον 19ο αιώνα, νομίζω ότι το σημερινό φαινόμενο είναι κατάλοιπο εϊτίλας

και να το αναλύσω λίγο ακόμα, πηγαίνοντας ανάποδα στον χρόνο: επί των κιτς ογδόνταζ έγινε ξαφνικά πολύ της μοδός να μοιάζεις χλιδέξ και ως εκ τούτου να μιμείσαι το στυλ των εφοπλιστών (πόλο μπλουζάκι με σηκωμένο γιακά και στην πλάτη το «κολλεγειακό» -τόχουμε; να το βάλω-, επίσης το πουκάμισο με σηκωμένο γιακά (για σπορ εμφάνιση μιλάμε πάντα) και ταλιμπάν. οι δε πραγματικοί ωνάσηδες που ντύνονταν έτσι, νομίζω ότι με τη σειρά τους ακολουθούσαν (αλλά δεν μιμούνταν) την παράδοση της ευρ. αριστοκρατίας που ποτέ δεν κατέβασε τον γιακά, μέχρι και τον «Μεγάλο Πόλεμο» (Α' ΠΠ). αυτή είναι η ταπεινή μου επί του θεμάτου.

Ορθότατη η Ίρον.

Κακώς έχει θεωρηθεί ο σηκωγιακάς ως τάση αποκλειστικά των καγκουραίων (αγγλιστί chavs).

Εν Αλβιόνι, οι ντιντήδες ιδίως των κολλεγιακών πανεπιστημίων (παραδοσιακά Oxford, Cambridge, Durham & St Andrew's), φορούν επιδεικτικά τις μπλούζες των κολλεγίων τους ή/και των σπόρτ στα οποία αγωνίζονται με την στάμπα του κολλεγίου τους, με ανασηκωμένο γιακά.
Τούτο αυτόματα σημαίνει κατά 80-90%:

1. Είναι απο τα Home Counties (εύπορες περιοχές της ΝΑ Αγγλίας).
2. Είναι (και έχει εμφάνιση, συμπεριφορά και προφορά) public school boy/girl (δηλ. ακριβού ιδιωτικού σχολείου).
3. Σπουδάζει και μάλιστα σε ακριβό και γκλαμουράτο πανεπιστήμιο.
4. Έχει λυμένο το θέμα του βιοπορισμού (και πριν και μετά τις σπουδές).
5. Είναι μέλος ενός κλειστού κολλεγίου (και καμπόσων clubs).
6. Ασχολείται με διάφορα ευγενή σπόρτ (π.χ. κωπηλασία, κρίκετ, ιππασία, τοξοβολία κλπ).
7. Είναι (ή νομίζει οτι είναι) περιχαρακωμένος/-η εντός των τειχών του campus ή του κολλεγίου του/-της.
8. Τα Σου-Κου και στα half-terms, δραπετεύει προς εξωτικούς προορισμούς.
9. Περιφρονεί και χλευάζει τους ντόπιους (oiks - ακόμα και τα ελληνάκια που ξεκωλιάζονταν να σπουδάσουν στο Γιουκέη τους αποκαλούσαν υποτιμητικά «λοκάλια») και τα τοπικά μαγαζιά και στέκια αλλά/****και
10. Παίζει σοβαρό ενδεχόμενο να φάει παρά μια τεσσαράκοντα απο δαύτους (ιδίως σε νυχτερινή έξοδο για pub crawl και ιδίως σε πανεπιστήμια της ΒΑ Αγγλίας, που μαστίζεται απ' την χρόνια ανεργία και φτώχεια ή της Σκωτίας, όπου και μόνο το γεγονός οτι είναι από την Αγγλία, αρκεί).

Town and Gown το λένε και είναι απλό...

έετς, εμπεριστατωμένο τώρα το χύμα επιχείρημά μου.

Σπέκια για την ιστορική αναδρομή! Να προσθέσω και την αθλητική πτυχή, τους παίκτες τέννις ή γκολφ που σηκώνουν τον γιακά για πρακτικό λόγο (να μην κάψει ο ήλιος τον σβέρκο τους).

Η ειδοποιός διαφορά του αγγλοσάξονα που σηκώνει τον γιακά και περιγράφει ο Χότζουλας με τον σύγχρονο έλληνα σηκωγιακά είναι ότι ο πρώτος υπερυφανεύεται με το έμβλημα του Cambridge ενώ ο δεύτερος με το σήμα Paul & Shark.

Για μα μην επικαλεστεί το πνεύμα του Μανδραβέλη, σπεύδω να επανορθώσω:

Η ειδοποιός διαφορά του αγγλοσάξονα που σηκώνει τον γιακά και περιγράφει ο Χότζουλας με τον σύγχρονο έλληνα σηκωγιακά είναι ότι ο πρώτος υπερυφανεύεται με το έμβλημα του Cambridge ενώ ο δεύτερος με το σήμα Paul & Shark.

Γιατί, όμως, να καθιερωθεί αυτό το στυλάκι στους κόλπους αυτής της τάξης νεανίσκων της παρασιτικής τάξης, που αχτινογραφεί πιο πάνω ο Χότζουλας, στο πρώτο μέρος; (η κοινωνικοταξική προς τα κάτω διάχυσή του είναι κοινότατο φαινόμενο και η ιστορική του τροχιά όπως την αποτυπώνει η Ιρονίκ).

α. Όπως γράφει και ο whistleblower από πάνω, πιθανόν να προέρχεται από το ότι ο κάθε φλώρος ήθελε να δείχνει ότι κάνει αυτά τα σπορ (γκολφ, πόλο με άλογα, τένις, ιστιοπλοΐα - τις μόνες σωματικά κοπιώδεις προσπάθειες που επέτρεπε στον εαυτό του) που θέλουν προστασία σβέρκου, και «ξεχνούσε» να κατεβάσει το γιακά για να το διαφημίσει.

β. Και αυτό με το κόμη δράκουλα, μιμήσεις με αναφορά αρχαίες ενδυματολογικές συνήθειες της αριστοκρατίας κ.λπ. παίζει πιθανόν...

γ. Αλλά ας μου επιτραπεί να θεωρώ ότι αυτό το στυλάκι απηχεί ίσως και κάτι άλλο, σε παρόμοιο μήκος. Αυτό που λένε όσοι κάνουν κάτι (κατά τo μέγα μέρος καταγέλαστες στον βιολογικό τους αναγωγισμό) evolutionary psychological ερμηνείες και συγκεκριμένα αυτό που λέγεται handicap principle, δηλαδή ότι: κάποια αρσενικά αναπτύσσουν σταδιακά χαρακτηριστικά ή συμπεριφορές που τα εκθέτουν σε κίνδυνο (μειονεξία) ή αποτελούν επειδεικτική βιολογική σπατάλη, προκειμένου να δείξουν στα θηλυκά ότι, παρά αυτόν τον κίνδυνο ή τη σπατάλη, εξακολουθούν να επιβιώνουν, καθώς και να γαμάνε και να δέρνουνε - ή ίσως πιο σωστά, να δέρνουνε και μετά να γαμάνε. Κλασικά παραδείγματα φαίνεται να είναι το γεμάτο αιμοφόρα αγγεία λειρί του γαμιά και περήφανου κόκκορα, τα άχρηστα μεγάλα κέρατα του αρσενικού ελαφιού, που διαρκώς το εκθέτει στον κίνδυνο να μπλέξει σε κλαδιά... και πολλά άλλα. Και ένα σωρό άλλα...

Τώρα, κοινωνιολογικά ας πούμε (εκτός κι αν υπάρχει σηκωγιακάδικο γονίδιο), και σε μήκος κύματος παρόμοιο με την επιδεικτική σπατάλη της αργόσχολης τάξης, εδώ στην εκδοχή της επιδεικτικής παραμέλησης παραμέτρων προσωπικής φροντίδας και ασφάλειας (και καλά, εννοείται....), το να έχεις σηκωμένο το γιακά νομίζω σε εκθέτει σε δυο κινδύνους:

1. αν δεν είσαι ως προς όλα τα άλλα της εμφάνισης στην πένα, και έχεις και το γιακά ατημέλητο, ε, τότε, είναι σαν να διαφημίζεις τον εαυτό ως λέτσουρα,τελειωμένο, μπεκρή, μη σας πω και σε τροχιά αστεγοποίησης. Μόνο αν είσαι απολύτως φροντισμένος κατά τα άλλα, και ειδικότερα, μόνο αν είναι ακριβό ή ακριβοφανές το μπλουζάκι, έχεις την πολυτέλεια, το προνόμιο, να έχεις το γιακά αντισυμβατικό, και να διεκδικείς και κοινωνική αποδοχή - δηλαδή, σε πρώτη φάση, να γαμήσεις. Και μόνο οι πλουσιέξ έχουν αυτό το περιθώριο... Άρα έχω κυρι«λέτσικο» γιακά = στην πραγματικότητα, είμαι πολύ/όσο μπορούσα καλοντύμενος, είμαι κοινωνικά ψηλά ή σε τροχιά ανόδου.

2. Αλλά βγάζει και μια ματσίλα (τέλος πάντων...) το να έχεις σηκωμένο το γιακά, ε; Είναι σαν να έχεις μόλις ξεμπλέξει από μανούρα που σε πιάσανε από το γιακά. Ή, πιο πολύ στο σημείο, είναι σαν να λες, είμαι πολύ χαλαρός και άνετος που ρισκάρω να αφήνω και το γιακά μου εκτεθειμένο για τον καθένα μανουριάρη που θα μου τύχει: ο γιακάς μου είναι εκεί σε όλο του το μεγαλείο for everyone to see, γιατί κανείς δεν πρόκειται να με ακουμπήσει εμένα και να μου πει «ρε αρχίδι, άμα σε πιάσω από το γιακά...», γιατί κανείς δε με ακουμπάει εμένα, παναπεί, αν με ακουμπήσει κανείς ίου! εμένα θα τον πλακώσω, δηλαδή , όχι εγώ, ο σωφέρ, η ορντινάτσα μου τέλος πάντων. Κάτι σαν το λυμένο ζωνάρι που είχαν οι μάγκες (ή οι κουτσαβάκηδες, δεν τα ξέρω καλά αυτα... ) και που προκαλούσε / τους εξέθετε στον κίνδυνο να τους το πατήσουν, και που σε συνδυασμο με το σακάκι στους ώμους τους υποχρέωνε να περπατούν κάπως μειονεκτικά (σαν καμπούρηδες, σαν ανάπηροι! handicapped)... κ.λπ. Γιατί, ακριβώς,οι μάγκες τόσο... μάγκες ήταν.

Στους αντίποδες, στην εργατική υποκουλτούρα των σκίνχεντ (δε δηλώνω ειδικός ούτ' εδώ) το μπλουζάκι ήταν κουμπωμένο μέχρις απάνω, και ο γιακάς κανονικά κάτω και κολαριστός, λες και θα φορούσες γραβάτα, και γενικά το όλο στυλ γενικά ήταν ας πούμε εργατικά ρούχα (π.χ. το καρό πουκάμισο των ξυλοκόπων) αλλά απολύτως ατσαλάκωτα και φροντισμένα (κατά το δυνατόν, βεβαίως). Το μήνυμα: είμαστε εργατόπαιδα και όχι φλώροι. Και μπορούμε και διατηρούμε μια ατσαλάκωτη εμφάνιση, παρά το ότι είναι δεδομένο ότι μπλέκουμε εμείς οι ίδιοι με τα χεράκια μας σε καβγάδες. Δηλαδή, κανείς δεν αγγίζει το γιακά μας, αλλά όχι επειδή πηγαίνουμε γυρεύοντας (που φυσικά και πηγαίνουμε ή μάλλον, είναι αδύνατο να τους αποφύγουμε where I 'm from) αλλά επειδή έχουμε τόσους κανονίσει με συνοπτικές διαδικασίες, ώστε δε μας κολλάνε πια ή δεν πρόλαβαν ούτε τώρα να μας αγγίξουν. Δηλαδή, σε αυτήν την περίπτωση το ατσαλάκωτος και φροντισμένος δεν είναι Handicap αλλά επίτευγμα, τίτλος τιμής, ένδειξη επισημότητας, είναι σαν να κυκλοφορείς διαρκώς λες και είσαι στην ορκωμοσία πτυχίου από το το πανεπιστήμιο της ζωής. Tο ξούρα μαλλί ένα παρόμοιο μήνυμα δίνει: δεν έχω μακρύ μαλλί, γιατί σε αντίθεση με τους αριστοκράτες και τους δης ιζ σπάρτα, εγώ μπλέκω σε καβγάδες διαρκώς και έτσι κι αλλιώς, και (δε μπορώ παρά να) το δηλώνω ανοιχτά (δηλαδή, δηλώνω ότι δεν έχω το μακρύ και φροντισμένο μαλλί - το επιδεικτικό handicap σύλληψης από τον αντίπαλο σε περίπτωση καβγά / σπατάλης χρόνου για την περιποίησή του) που έχουν την πολυτέλεια να διατηρούν οι πιο κυριλέ πολεμιστές. Βέβαια, από μιαν άποψη είναι και handicap, γιατί βεβαίως ασχημαίνω έτσι, αλλά παρ΄ολ' αυτά γαμάω. Γενικά θεωρώ το στυλ των σκινχεντ ένα είδος συμβιβασμού ανάμεσα σε αντικρουόμενες τάσεις στην εργατική τάξη. Δεν είμαι σίγουρος αν τα είχα διαβάσει και κάπου όλ΄αυτά, π.χ. στον Hebdidge.

Αλλά με το Lifestyle από τα ογδόνταζ κι ένθεν, οι σκινχεντ της εργατικής τάξης μας άφησαν χρόνους και φτωχοομπινέδες ή μικροαστομπινέδες, μαζί με και με τους αστομπινέδες, φοράνε καγκουρο-φλώρικα σηκωμένο το γιακά, κάτι που για τους μεν από τη μία ίσως εκ πρώτης μοιάζει ενθαρρυντικό από την άποψη ότι διατηρείται μια διάθεση να είναι street fighting man και όχι αποστειρωμένος τελειωμένος μετροσέξουαλ και safety φρίκουλας, αλλά, pheph, δεν υπάρχει καμιά συλλογικότητα μεταξύ σηκωγιακάδων, και το αλληθώρισμα προς την μπουρζουάδικη σαπίλα μέσω αδελφοκτόνου κοινωνικής αναρρίχησης δε θεραπεύεται ούτε με λέιζερ, ίσως ούτε με σφαίρες, και σίγουρα όχι με σηκωμένους γιακάδες.

Τέλος πάντων, πέραν των άλλων, ιδεολογία το λένε και είναι απλό.

Tour de force ο χαλικού.

Άσχετο (;) αλλά να αναφερθώ σε έτερο αγγλοσαξονικό ενδυματολογικό φαινόμουνο που ενέχει χαντικαπισμό / γενετήσια ορμή: ενώ η ενδυμασία του αρχέτυπου genteman of leisure είναι άσπιλη, η καπαρντίνα που οφείλει να έχει τουλάχιστον ένα συμβολικό λεκέ, παραπέμποντας στον «ιπποτισμό» του (πχ την έχει στρώσει πάνω από λασπόνερα για να περάσει η λαίδη).

ΥΓ η βικούλα πραγματεύεται την ιστορία των σηκωγιακάδωνε χωρίς να μπαίνει σε αχαρτογράφητες πτυχές.