Ήτοι είναι στοιχειωμένο, έχει στοιχειώσει, υπάρχει στοιχειό. Η πελοποννησιακή δοξασία ολοκληρώνεται με το αρχαίο έθιμο της θυσίας τινός (άμοιρου κοκόρου) στα θεμέλια ενός κτίσματος, προκειμένου ο θυσιασθείς να γίνει στοιχειό που θα το προστατεύει. Εξού και το «φυλάει».

Δέον να συγχωρεθεί το παρακάτω μπουρδολογείν, καθότι σκέτη η λέξη, χωρίς τα συμπαρομαρτούντα αυτής δεν επαρκεί για να καλύψει το εύρος του πολιτιστικού στοιχειού.

Κάτω από το αυλάκι βρίθει ο τόπος από σημεία όπου διάφορα στοιχειά (δαιμόνια) παραφυλάνε τον καλό καγαθό Πελοποννήσιο, πότε θα τον βρούνε μπόσικο για να του την κάνουν. Είτε πρόκειται για αρχαία χαλάσματα, εγκαταλελειμμένους συνοικισμούς, γκρεμισμένους στάβλους, αδέσποτα αντικείμενα εγκαταλελειμμένα σε ιερούς ή απλώς ύποπτους χώρους, η ζωή που κάποτε υπήρχε σ’ αυτά στοιχειώνει κυρίως τη φαντασία των Πελοποννησίων που απολαμβάνουν να ακούνε μα κυρίως να αφηγούνται τέτοιες ιστορίες κατά το βραδάκι ρουφηχθέντων των μπυρών.

Η ανατριχίλα είναι βασικό συστατικό της αληθοφάνειας της διήγησης τ. «να, παιδιά, σας το λέω κι ανατριχιάζω», όπως επίσης η άφθονη υπερβολή που κορυφώνεται όταν το συναίσθημα του φόβου -που ούτως ή άλλως συνοδεύει τις προσωπικές περιηγήσεις στα ως άνω μέρη- μετουσιώνεται στη μορφή παράδοξων πλασμάτων, ανεξήγητων ήχων ή φωνών, εμφανίσεων νεκρών, παράξενων συμπεριφορών των ζώων* κ.ο.κ.

Κι όπως συνηθίζεται στους αστικούς μύθους, κάπου θα ξεπηδήσει και το ηθικό δίδαγμα που συνήθως μπασταρδεύεται μεταξύ χριστιανικών αρχών («έκανα το σταυρό μου και εξαφανίστηκε το δαιμόνιο»), παγανιστικών παραδόσεων («πού πήγα ο μαλάκας με ολόγιομο φεγγάρι») και τοπικών δοξασιών («ήταν όμορφο το κουφάρι του συγχωρεμένου, το ήξερα ότι θα πάρει κι άλλον μαζί του»).

Πλάτων: Πως έχει γίνει έτσι η Ναταλία.. Είχα καιρό να καταθέσω στη Φωκαίας.
Γιώργος: Μην περνάς από κει ρε, φυλάει.


* Το άλογο θεωρείται αγνότατο ον (ά-λογο = του λείπει ο λόγος, κατά τα άλλα είναι τέλειο κατά την πελοποννησιακή αντίληψη) και οι αντιδράσεις του, όταν απαντά ύποπτα ως στοιχειωμένα μέρη, αντικείμενα ή και ζωντανά, εκλαμβάνονται από τους Πελοποννησίους ως μέγιστη απόδειξη του στοιχειώματος αυτών.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
σφυρίζων

Στος! Πελοποννήσια γιαγιούμπα στο χουριό μου έλεγε ότι δεν πρέπει να κυκλοφορώ τις "κακές ώρες" (μετά το μεσημέρι) λόγω νεραϊδώνε.

#2
vanias

...τις οποίες τις βρίσκεις κοντά σε νερά (πηγές, ποτάμια, κττ)

#3
σφυρίζων

Ακριβώς αυτό.

#4
soulto

Έχει και πιο κοντά, στο Αγγίστρι, πχ

#5
vanias

Έχει το Αγγίστρι Καλαμάτα; Είναι άλλη η χάρη των στοιχειών από κα'.

#6
soulto

Συμφωνώ κάπως (μάλλον δεν πολυπιάνω το νόημα).
Περί νεραϊδώνε, νερώνε, κλπ, στο Αγγίστρι προ ιντερνετίου γραφόταν (γινόταν;) το έλα να δεις. Θυμάμαι οτι διάβασα περί τούτων συνέντευξη του θεατρ. συγγραφέα Γιώργου Διαλεγμένου που την βρήκα τώρα εδώ.

#7
vanias

οι αφηγήσεις των πελοποννησίων υποδηλούν οικειότητα με τα εν λόγω φαινόμενα, είναι -πως να το πω- κομμάτι της ζωής τους κι όπως ζυμώνονται οι ιστορίες με διάφορα βουκολικά ήθη, αποκτούν μια ελληνικότητα που έχουν από καιρό χάσει οι αντίστοιχες διηγήσεις από άλλα μέρη. Θες επειδή μας έχουν αλλοιώσει τα ξενόφερτα πρότυπα όσον αφορά στις τρομαχτικές ιστορίες, θες επειδή αντιδρούμε στο να μπει το πρόβατο μέσα στην αφήγηση, πάντως μια φορά συμβαίνει. Περί αυτής της χάρης ομιλώ.