έτσι; (το αριστερίστικον)
Η διαρκής εκφώνηση της ερώτησης "έτσι;" στο μέσον της εκτύλιξης ενός επιχειρήματος είναι μια πολύ στάνταρ προφορικίλα στο λόγο των αριστεριτζήδών, τόσο πολύ που νομίζω είναι άξια καταχώρησης ως τέτοια - αν και προφανώς γλωσσικά είναι γενικά κάτι δόκιμο και ευρείας χρήσεως. Ο αριστεριστής πατερούλης, όμως, που γραμμώνει στα αμφιθέατρα ή στις επιρροές του, του δίνει και καταλαβαίνει σε βαθμό που έχω αναρωτηθεί αν είναι ένα είδος συλλογικού ρητορικού τικ: κάθε τρεις λέξεις σταματά για να κάνει το ο-Αλτουσέρ-να-το-κάνει ρητορικό ερώτημα "έτσι;" προκειμένου και καλά να διασφαλίσει ότι οι άλλοι που τον ακούν τον ακούν και συμφωνούν/συναινούν και συμμερίζονται την ανάλυση συγκυρίας του ή ό,τι. Η συχνότητα του "έτσι;" αυξάνεται όσο το ακροατήριο απομακρύνεται από το κέντρο των γκρουπουσκουλιάρικων μηχανισμών προς τις επιρροές και τους εκτός, όσο δηλαδή η ανάγκη για πατερναλίστικη πειθώ αυξάνεται.
Τα πιο πολλά "έτσι;", πάντως, εμφανίζονται όσο πάμε προς το κομμάτι της ανάλυσης που αφορά στο "τι να κάνουμε;", δηλαδή, της τακτικής ή της στρατηγικής, αν τα λέω καλά. Σε καθαρά πραγματολογικό-ρητορικό επίπεδο το "έτσι;" (που δεν είναι το αθώο εγγλέζικο "isn't it?") χωρίζει στη μέση ένα επιχείρημα και προσπαθεί να μεταφέρει εγκυρότητα από το ένα κομμάτι, το πιο σίγουρο-δεδομένο, στο πιο έωλο, στο πιο τακτικο-στρατηγικό. Αν υπάρχει στο πλοίο ρήτορας ας βοηθήσει.
Επειδή είναι προφορικίλα, πήρα ένα κείμενο των ΕΑΑΚ και έβαλα "έτσι;" εκεί που νομίζω ότι θα τα έβαζε ένας τίμιος αριστεριστής βιρτουόζος του πατερναλισμού, σε προφορική ανακοίνωση - εντάξει, με μια δόση υπερβολής.
Τίθεται σε αυτή την φάση το ζήτημα της στρατηγικής και του πολιτικού σχεδιασμού, έτσι; και πρακτικών που θα πρέπει να ακολουθήσουν τα ΕΑΑΚ προκειμένου να ανταπεξέλθουν στην κρίσιμη συγκυρία που διανύουμε. Το πολιτικό σκηνικό χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη κινητοποιήσεων από τους εκπαιδευτικούς και μαθητές, έτσι; που σε μεγάλο βαθμό έχουν υιοθετήσει στοιχεία πολιτικής ανάλυσης και ριζοσπαστικών πρακτικών παρόμοια με αυτά που ανέδειξε το περσινό φοιτητικό κίνημα. Έτσι, είναι επιτακτική ανάγκη για τα ΕΑΑΚ να επαναδραστηριοποιήσουν τα κινηματικά μπλοκ που αναπτύχθηκαν στις περσινές κινητοποιήσεις, έτσι; και να προχωρήσουν σε συνελεύσεις και καταλήψεις σχολών. Οι καταλήψεις το προηγούμενο διάστημα επαναπροσδιόρισαν, έτσι; τις σχέσεις πολιτικής εμπιστοσύνης που είχαν τα σχήματα με ένα δυναμικό το οποίο χαρακτηριζόταν από συμφωνία στην πολιτική γραμμή των σχημάτων, έτσι; αλλά ταυτόχρονα με πιο χαλαρές σχέσεις με την πολιτική τους πρακτική.
Και οι Κουκουέδες; Νομίζω ότι οι Κνίτες δεν το λένε και τόσο πολύ γιατί απαξιούν να (συ-)ζητήσουν τη γνώμη των άλλων, απλά λένε τη γράμμη, αν και προφ σε αυτούς θα πρέπει να ψάξουμε για την προέλευση αυτού του τρόπου ρητορικής απεύθυνσης, όπως για τα πιο πολλά στο χώρο του αριστερισμού.
Και οι αναρχικοί; Οι αναρχικοί λένε συνέχεια "ας πούμε..."!
6 comments
Khan
Σωστότατον. Εξηγείται έτσι και το χαρακτηριστικό έτσι του Στέλιου Ράμφου, μάλλον θα είναι κατάλοιπο από τα αριστεριστικά νιάτα του.
σφυρίζων
Παραπέμπει και όχι τυχαία σε άλλο είδος προφορικίλας: το έεετσι! του πιπώματος.
Khan
Πάντως το πατερναλιστικό έτσι είναι κοφτό, δεν πρέπει να εμποδίζει τη ροή της επιχειρηματολογίας, νομίζω ότι ο Ράμφος το έχει με το έτσι.
xalikoutis
Του ράμφου είναι ξέπνοο, υπολειμματικό, αλλά και βιρτουόζικο, αλλά και αναμενόμενα χωρίς το φοιτητικό πάθος.
soulto
Και γω συμφωνώ οτι το λέει ξέπνοα, εξ άλλου το λέει άπαξ και μάλιστα μιλώντας για τα ... κακά αποτελέσματα της χώνεψης: "οι ιδεες ειναι σαν το φαϊ, θέλουν χώνεψη, διότι αν αν δεν χωνευτούν, έχουμε τα χειρότερα αποτελέσματα, ... ετσι".
Πάντως έχω ακούσει να το λένε σε ρυθμό και πυκνότητα λεκτικού τικ, τόσο που το κείμενο των ΕΑΑΚ να μοιάζει με ΦΕΚ.
vanias
ΠΑρατηρητικότατος ο χαλικού. εύγε για λήμμαν και ορισμό.
με το "έτσι;"* απομονώνεται κι αναδεικνύεται μία και μοναδική χρήσιμη όψη του εκάστοτε ζητήματος κι αποκρύπτωνται οι υπόλοιπες που δεν βολεύουν.
Δεν είναι απαραίτητο (χωρίς να αποκλείεται)ότι μεταφέρεται εγκυρότητα από το θεωρητικό στο εκτελεστικό κομμάτι της πρότασης, για δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Τέτοια πρακτική θα είχε βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα εντυπώσεων. Μόλις κρύωνε το πράμα θα έχανε την όποια δυναμική κέρδισε. **
Το ζητούμενο είναι να κάτσει η μπίλια σε ένα νούμερο και να παύσουν τα στοιχήματα για τα υπόλοιπα, ήτοι ο ρήτωρ τακτικώς εμβαθύνει επί της συγκεκριμένης οπτικής και τη ζμπρώχνει φορτικά, με λογικές και ρητορικές ερωτήσεις που δεν επιδέχονται αρνητικής απάντησης και βεβαίως με επαναλήψεις στον συνομιλητή δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ενός και μοναδικού διακυβεύματος που αντιμέτωπίζεται με έναν και μοναδικό τρόπο (τον τρόπο που προτείνει ο ρήτωρ).
Σκοπός σαφώς είναι να αποπροσανατολίστει ο συνομιλών/ακροατής από τη σφαιρικοτέρα άποψη που κατά πάσα πιθανότητα θα έθετε σε χαμηλότερη (από την επιθυμητή εκ του ρήτορος) προτεραιότητα την ζμπρωχθείσα οπτική.
* πάντα κτγμ **Όλα τα ως άνω σε συνθήκες που πρέπει να πειστεί κάνας σκεπτόμενος/γραμματιζούμενος/ειδικός γιατί άμα μιλάμε για ψυχολογία μαζών κττ, το εκ λαϊκισμού "έτσι;" γίνεται σαφώς πιο χαρντκορ και λιγότερο σοφιστηκέητιντ.