παίρνω / ζητάω το σκαλπ (κάποιου)

Πολλοί «πρωτόγονοι» πολιτισμοί στην Αφρική, την Ασία, την Αμερική, αλλά και την Ευρώπη, επιδόθηκαν στο «κυνήγι κεφαλών», το οποίο θεωρούνταν γκαγκάν τρόπος ταπείνωσης για τον νεκρό αντίπαλο (κάτι που επιζεί φυσικά ακόμα και σήμερα σε όλους τους πολιτισμούς, μήπως η σκύλευση των νεκρών έχει σταματήσει;), όσο και τρόπος απομύζησης της ψυχικής δύναμής του που κατοικοέδρευε εκεί. Τα κεφάλια αυτά, ως γνωστόν αποθηκεύονταν, ταριχεύονταν, σμικρύνονταν με διάφορους τρόπους και λειτουργούσαν ως τρόπαια.

Στη Β. Αμερική, η πρακτική πολλών φυλών ήταν να κρατούν μόνο το επάνω μέρος της κεφαλής, τριχωτό ή φαλακρό, καθώς θεωρούσαν ότι η ψυχή βρισκόταν στα μαλλιά. Με αυτά τα σουβενίρ διακοσμούσαν οι πολεμιστές και τα όπλα τους, με πιο κλασικό βέβαια το τόμαχωκ.

Απ' ό,τι διαβάζω, όμως, το scalp δεν είναι ινδιάνικη λέξη αλλά έλκει την προέλευσή της μάλλον από σκανδιναβική ρίζα που σήμαινε δερμάτινη πλάκα ή φολίδα σε ψάρι ή ερπετό.

Στην αγγλική σλανγκ, υπάρχει ως ρήμα «to scalp s'one» και σημαίνει «πουλάω στη μαύρη αγορά», - το ανάλογο ελληνικό -γδέρνω, πουλάω πιασοκωλέ.

Όλ' αυτά φυσικά χωρίς να είμαι ειδικός.

H φράση έχει περάσει και στην καθ' ημάς σλανγκ ως «παίρνω το σκαλπ κάποιου». Καμιά φορά - ακόμα σπάνια πάντως - χρησιμοποιείται και με την έννοια της αγγλικής σλανγκ - τη μαυραγορίτικη. Επειδή, όμως, η φράση στα ελληνικά πρέπει να πέρασε μέσα από τα καουμπόικα και κυρίως τα «Λούκυ Λουκ», όπου, στα τελευταία ειδικά, κάτι γραφικοί Ινδιάνοι ζητούσαν από τον κόσμο να του πάρουν λιγάκι το σκαλπ, κυριολεκτικά, η ελληνική σλανγκ χρησιμοποιεί τη φράση μάλλον για να δηλώσει ταπείνωση του αντιπάλου, ολοκληρωτική αναίρεση των επιχειρημάτων του, πλήρη συντριβή του.

Ως «ζητάω το σκαλπ», η φράση σημαίνει ζητάω / παραγγέλνω την «καρατόμηση» κάποιου, πχ την απομάκρυνσή του από αξίωμα. Το να ζητάει κανείς το κεφάλι κάποιου ως απόδειξη της εξόντωσής του από τον φέροντα την κεφαλή, υπήρξε πανανθρώπινη πρακτική. Στην Άγρια Β. Αμερική, σε κάποια φάση φαίνεται ότι όλες οι πλευρές παράγγελναν τα σκαλπ των άλλων πλευρών και πλήρωναν γι' αυτό, ξόφλαγαν μ' αυτό, εντέλλονταν πληρωμές μ' αυτό κλπ...