Κλασικότατη παροιμιώδης έκφραση. Ελπίζω να φανώ αντάξιος του εγχειρήματος. Πάμε:
Σημαίνει πως άλλος διαπράττει μια ανομία ή ανευθυνότητα και άλλος τιμωρείται γι’ αυτήν (παράδειγμα 1). Μπορεί, ωστόσο, σε μια νοηματική παραλλαγή, να δηλώνει ότι άλλος έχει επωφεληθεί από ή απολαύσει μία κατάσταση, χωρίς αυτή να είναι παράνομη ή ανήθικη κι άλλος καλείται να καταβάλει το κόστος, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα τιμωρία (παράδειγμα 2).
Σε κάθε περίπτωση, αυτός που εκστομίζει την ατάκα το κάνει με αγανάκτηση κατά του θράσους τού «γαμιά» και, νιώθωντας ο μαλάκας της υπόθεσης, προσπαθεί να δημιουργήσει το ρητορικό υπόβαθρο για να αποτινάξει από πάνω του συνέπειες και ευθύνες που δεν του αναλογούν (για την σχετική ψυχολογία βλ. και το λήμμα «πίσω γορίλα!»).
Όσο για την προέλευση, ας μου επιτραπεί να τολμήσω δύο πολύ λογικές υποθέσεις που εντοπίζονται στην κυριολεκτική σημασία: Αφενός, το ενδεχόμενο κάποιος επισκέπτης σε μπουρδέλο να κληθεί να πληρώσει το σεξ που έκανε άλλος, είτε εντελώς αυθαίρετα και άδικα, είτε γιατί αυτός που γάμησε είναι της παρέας του θύματος και αποδείχτηκε άφραγκος ή την κοπάνησε μες στη σούρα του ή και τα δύο. Αφεδύο, να μιλάμε για τον σύζυγο που, σύμφωνα με τα παλιά στερεότυπα, πληρώνει το κόστος διαβίωσης και καλοπέρασης της γυναίκας του, ενώ αυτή η άκαρδη τον απατά (το άτυπο ανδρικό αντίστοιχο του αλλού τρως, αλλού πίνεις, και αλλού πας και το δίνεις). Διαλέγετε και παίρνετε.
Πρβλ. και τα γαμησιάτικα, με ενδιαφέρουσα εκεί ανάπτυξη και σχολιασμό, τα οποία πιθανώς αποτελούν και την αυτονομημένη συνέχεια της έκφρασης (δηλαδή με την πλήρη μορφή να είναι: άλλος γαμεί κι άλλος πληρώνει τα γαμησιάτικα). Επίσης πρβλ. πληρώνω τη νύφη, εκεί που μας χρωστούσανε μας πήραν και το βόδι, και κερατάς και δαρμένος.
Για λόγους πληρότητας αλλά και για να εντοπίζεται ευκολότερα στην αναζήτηση, καταγράφω και τον ασυναίρετο τύπο: άλλος γαμάει κι άλλος πληρώνει.
- Ποιος ήτανε ρε σειρά και βαράς προσοχές στο τηλέφωνο;
- Ο υπόδικας... Μάγκες την κάτσαμε! Στάμπαρε με τα κυάλια από το διοικητήριο το σκοπό να έχει πετάξει εξαρτήσεις, κράνος, όπλο, τα πάντα όλα και να καπνίζει. Όλο το φυλάκιο έχουμε μια κατοστάρα φι να τις μοιραστούμε.
- Ποιος μαλάκας είναι τώρα έξω και μας έκαψε; Παιδιά δεν παίζει, εγώ έχω άδεια μεθαύριο, θα βγω παραπονούμενος. Άλλος γαμεί κι άλλος πληρώνει δηλαδή; Γκατάλαβα!- Αα - α - ΑΨΟΥ! (πλάτς!)
- Φύγε ρε πούστη μακριά! Θα μας κολλήσεις τίποτα κι είμαι κι εγχειρισμένος άνθρωπος!
- Ωχ φίλος, λες να είναι καμιά περίεργη ασθένεια από το ταξίδι;
- Εσύ τουλάχιστον γύρισες όλη την Αυστραλία, γάμησες και δυο μουνιά παραπάνω, είδες καγκουρώ, ντίγκο, μαλακίες, ευτυχισμένος θα πας. Εγώ τι φταίω ν’ αρρωστήσω; Άλλος γαμεί κι άλλος πληρώνει;Από εδώ:
«Αλλα νομιζω,οτι δεν πρεπει να κανουμε γενικευσεις,γιατι εγω πχ,ουτε μαιμου πτυχιο πηρα,ουτε εκαψα κανα δασος,ουτε καταπατησα κανα οικοπεδο,αρα,γιατι να πληρωσω και εγω ;
Και σαν κι εμενα,υπαρχουν χιλιαδες αλλοι.
Δηλαδή, άλλος γαμεί, κι άλλος πληρώνει;»
Σ.ς.: Αν, σύμφωνα με τα συμφραζόμενα, τιμωρείται μεν δικαίως και ο φταίχτης αλλά αδίκως και ο αθώος, η χρήση της έκφρασης γίνεται καταχρηστικά, αντί της πιο ταιριαστής «μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά». Αν ο ομιλητής πιστεύει ότι η τιμωρία των πρώτων είναι αμελητέα γι’ αυτούς, η έκφραση χρησιμοποιείται με την επικρατούσα σημασία της.
Κυνικός αστεϊσμός με την κυριολεκτική σημασία της έκφρασης από εδώ:
«Το παιδί έρχεται να ολοκληρώσει τη γυναίκα και να πλουτίσει τον ψυχικό της κόσμο –εις βάρος του αφεντικού της: άλλος γαμάει κι άλλος πληρώνει.»Πιο συμπαθητικός προβληματισμός άντρα από εδώ:
«[...] και της άλλης της βγαίνουν τα μάτια έξω στον τοκετό. Μπαϊλντίζει 9 μήνες, της φεύγει η μαγκιά, την τρώει η κλεισούρα και εμείς [σ.σ. εννοεί οι άντρες] μιλάμε κι όλα!
Με λίγα λόγια άλλος γαμάει, και άλλος πληρώνει...»
13 comments
HODJAS
Πολύ καλό, εύγε!
Βλ. «κερατάς και ζημιωμένος», «γάτος γαμεί και γάτος σκούζει», «τα' λεγα της πεθεράς για να τ' ακούσει η νύφη», cornutto e macchiato (ιταλ.) κ.α.
Επειδή είσαι και τζουρίστας, βλ. και άρθρο 341 Ποινικού Κώδικα «Απατηλή επίτευξη συνουσίας» και θα γελάσεις πολύ (έχω εκπονήσει σχετική μονογραφία)...
jesus
το αντίθετο του πούτσα και πρόστιμο δλδ.
Επισκέπτης
Tους δέοντες γαλαξίες και από μένα. Το πληρώνω τη νύφη το έχει κεντήσει ο Γκατσμαν.
Khan
Πιο μαρξιστικά και με μεγαλύτερη ταξική συνείδηση: άλλοι αγκομαχάνε κι άλλοι καυλομαχάνε...
jesus
μην κάνεις ανάλυση σπέρματος-υπερξίας. να χαρείς.
:ΡΡ
patsis
Σας ευχαριστώ. Jesus στο λήμμα που παραπέμπεις δεν υπάρχει αυτό το νόημα της αδικίας, της θρασείας μετάθεσης ευθυνών που υπάρχει εδώ.
BuBis
To έχω ακούσει και ως «Άλλος γαμάς και άλλος πληρώνω»...
jesus
μα ακριβώς γι αυτό είναι αντίθετες καταστάσεις ρε συ πάτση. όχι;
patsis
Χμμ... Ήθελα να πω το εξής: στο γαμήσι και πρόστιμο δεν μας ενδιαφέρει η ορθότητα της τιμωρίας και ποιος την υφίσταται, παρά μόνο σε δεύτερο επίπεδο. Εκεί εστιάζουμε στην αυστηρότητα της τιμωρίας. Επειδή όμως το γαμήσι και πρόστιμο δεν το έχω ακούσει με τ’ αυτιά μου, μέσα σε συμφραζόμενα, δεν μπορώ να μιλήσω με σιγουριά.
Επισκέπτης
ο αστικός μύθος θέλει επίσης παραγωγό τσόντας να έχει εκστομίσει το παραπάνω ρητό ελαφρώς παραλλαγμένο (εσείς γαμιέστε κι εγώ πληρώνω) κατά την διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας του απευθυνόμενος στους πρωταγωνιστές του. ο ίδιος μύθος λέει ότι η ατάκα ακούστηκε στο πλατώ κατά την διάρκεια της ταινίας και κρατήθηκε στο μοντάζ κανονικά.
Επισκέπτης
Τύφλα νά 'χει ο Μπρεχτ κι η αποστασιοποίηση!
vikar
Για λόγους πληρότητας αλλά και για να εντοπίζεται ευκολότερα στην αναζήτηση, άς καταγράψουμε και τον άλλο συνηρημένο τύπο: άλλος γαμά κι άλλος πληρώνει. :-Ρ
Ταμτάκος
Κατά το κοινώς λεγόμενο "Άλλος ψαρεύει κι άλλος τρώει"