μπολμπολτζής

Τουρκομερίτικος χαρακτηρισμός για κάποιον που δεν έχει καμία απολύτως αίσθηση της ποσότητας και του μέτρου (συχνά στα φαγώσιμα, αλλά όχι μόνο) και πάντα υπολογίζει - και αγοράζει ή παραγγέλνει - πολύ παραπάνω απ' όσο χρειάζεται.

Ο μπολμπολτζής θέλει να υπάρχει αφθονία. Όταν πάει για ψώνια, γυρίζει φορτωμένος με δεκαεφτά οικογενειακές συσκευασίες για κάθε είδος, αγνοώντας παντελώς τον παράγοντα «πού θα τα βάλουμε». Όταν πάει στη λαϊκή, γυρίζει με δέκα κιλά απ' το κάθε ζαρζαβατικό, αγνοώντας παντελώς τον παράγοντα «πότε θα τα φάμε». Αν χρειάζεται ένα κιλό χρώμα κι ένα πινέλο για να βάψει τα κάγκελα του μπαλκονιού, θα αγοράσει χρώματα και εργαλεία που φτάνουν για να βαφτεί ολόκληρο το Ολυμπιακό Στάδιο. Κι αν του πεις τίποτα, θα σου πει «ε, να βρίσκονται» ή «ε, να 'χουμε».

Ωστόσο, δεν πρόκειται τόσο για αρνητικό χαρακτηρισμό, όσο για πειραχτικό: ο μπολμπολτζής αποκλείεται να είναι τσιγγούνης και σφιχτοχέρης. Συνηθέστερα, όλο αυτό πάει πακέτο με το χουβαρνταλίκι. Και με τι καρδιά θα πεις κακιά κουβέντα για χουβαρντά άνθρωπο;

Ετυμ. > τουρκ. bol: πολύς, άφθονος (απ' όπου και το μπόλικος, βέβαια). Εις διπλούν, bol bol, είναι έκφραση που σημαίνει ακριβώς «μεγάλη αφθονία».

- Ωραία τα σταφυλάκια, ε, γιαβρί μου; Πάρε, μπρε, μερικά μαζί σου, να 'χεις να τρατάρεις κανέναν άνθρωπο! Να σε γιομίσω μια σακουλίτσα, ε;
- Άσε με, ρε μάνα, που θα φορτώνομαι σταφύλια κυριακάτικο!
- Και τι να τα κάνω εγώ, πουλάκι μου; Είναι πολλά και θα χαλάσουνε, αμαρτία είναι! Αλλά ο πατέρας σου φταίει, που είναι μπολμπολτζής. Εγώ τον είπα να πάρει κάνα σταφυλάκι να βρίσκεται, που το τράβηξε η καρδιά μου, κι αυτός πήγε και μ' αγόρασε ολόκληρη κούφα! Να μη σε βάλω πεντέξι τσαμπιά;
- Λοιπόν, για ορεκτικά λέω να πάρουμε τυροκροκέτες, τσιροσαλάτα, κολοκυθάκια και μελιτζάνες τηγανητές, τζατζικάκι, κολοκυθοκεφτέδες, σαρδελίτσες, τυροκαυτερή, μελιτζανοσαλάτα, ρώσικη, κιοφτεδάκια, γαρίδες κοκτέιλ, σαγανάκι, φέτα, τηγανιά, μπεκρή-μεζέ, μύδια και τρεις-τέσσερις μερίδες πατάτες. Και ουζάκι, βέβαια. Τώρα, για κύριο πιάτο...
- Ώπα, ρε Ανανία! Τρία άτομα είμαστε, ποιος θα τα φάει όλα αυτά; Μα τι μπολμπολτζής που είσαι, βρε αδερφέ μου!

Pirate Jenny

2010-11-20 17:25:08+00:00

Για το 1ο παράδειγμα (αν χρειάζεται) :

τρατάρω = φιλεύω, κερνάω
αμαρτία = κρίμα (εντελώς συνώνυμα, αν το καλοσκεφτείς)
το τράβηξε η καρδιά μου = το λαχτάρησα
κούφα = μεγάλο κοφίνι, βλ. και τη γαμάτη έκφραση για κάποιον που, πάνω στην καυγά, τον πιάνει λογοδιάρροια: «εγώ σε είπα μια κουβέντα κι εσύ με είπες μια κούφα λόγια!»

2010-11-20 17:31:12+00:00

Α, και να ενημερώσω (προλάβω; ) ότι η λέξη δεν είναι σλανγκ. Ομολογώ. Ωστόσο, στα ψαχτήρια δεν υπάρχει, Κριαράς και Μπαμπινιώτης δεν την έχουν (το Φυτράκη τον έχασα όταν το γύρισα σε Windows 7), και σε κάποια κιτάπια αξίζει να μείνει τέλος πάντων...

Καλώς σας ξαναβρήκα. :)

poniroskylo

2010-11-20 17:38:51+00:00

Γουέλκαμ μπακ!

betatzis

2010-11-20 17:39:43+00:00

Κηρύσσω ανένδοτο υπέρ των λημμάτων από διάφορες ντοπιολαλιές. Στο κάτω κάτω την κατηγορία τοπικούς ιδιωματισμούς γιατί την έχουμε ;;;

Το λήμμα και ο ορισμός μου άρεσε πολύ. Και κττμγ είναι σλανγκ.

Άσε που το σύμπλεγμα μπ λ μπ λ τζ τα σπάει.

Τουρκομερίτικος θα πει από την Κωνσταντινούπολη ;;;

johnblack

2010-11-20 18:04:07+00:00

Slang.turk

Δε λέω, περιποιημένο ως ορισμός, αλλά... αλλά.

Ο γούγλης δεν επιστρέφει τίποτα - όχι οτι αυτό σημαίνει ντε και σώνει κάτι, είναι όμως μια ένδειξη.

Λέγεται ετούτο πράμα και σήμερα;

Ή το άκουσες π.χ. απο καμιά γιαγιά τουρκομερίτισσα;

Αποτελεί το παρόν κάτι παραπάνω απο λαογραφικό απολίθωμα;

Καλόπιστα ρωτώ.

2010-11-20 18:05:56+00:00

Τουρκομερίτικος θα πει από μέρη που μιλάνε τούρκικα. :Ρ

Ό,τι τουρκομερίτικο έχω να συνεισφέρω εγώ είναι όντως απ' την Πόλη (τζιέρι μου). Αλλά, λογικά, δεν τα λέει μόνο κόσμος από Ισταμπούλ, τα λέει και κόσμος από παράλια της Μικράς Ασίας, ίσως και παραμέσα Καππαδοκίες και δε συμμαζεύεται.

Δεν μπορώ να ξέρω πού λέγεται και πού όχι η κάθε λέξη, γι' αυτό βάζω «τουρκομερίτικο» και όχι «πολίτικο». Είναι πιο διπλωματικό. :)

Από την άλλη, στην Αθήνα έχει ακόμα Πολίτες που μεγάλωσαν εκεί. Μιλάνε μεταξύ τους και λένε τα δικά τους, και ενίοτε περνάνε στα παιδιά τους καμιά έκφραση ή καμιά λέξη. Αλλά Σμυρνιούς και Αϊβαλιώτες κι όλους αυτούς που ήρθαν το 22, δεν έχει πια. Οι Πόντιοι πάλι, από γλωσσικής άποψης, είναι μάλλον μια άλλη, πολύ ιδιαίτερη ιστορία. Χμ. Μήπως να λέω «πολίτικη έκφραση» από δω και πέρα;

Δεν ξέρω, να πει κάνας μοντ....

iron

2010-11-20 18:12:46+00:00

εμένα μου αρέ και αγοράζω.

2010-11-20 18:14:26+00:00

@johnblack:
Το άκουσα απ' τη μάνα μου σήμερα (αναφερόταν στον πατέρα μου, προφανώς :Ρ). Ξέρω ότι το λένε οι Πολίτες γενικότερα κι ότι δεν είναι, ας πούμε, οικογενειακή έκφραση.

Το ότι το γκουγκλ δεν το βρίσκει είναι ακριβώς ο λόγος που αποφάσισα να το γράψω.

Απολίθωμα δεν είναι ακόμα, με την έννοια ότι υπάρχουν άνθρωποι που το λένε (και τους βγαίνει φυσικά να το πούνε), έστω λίγοι, και οι εν λόγω άνθρωποι δεν είναι αποκλειστικά γιαγιάδες και παπούδες. Απολίθωμα θα γίνει σίγουρα μέσα σε μια γενιά.

Πιτσιρικάδες, πάντως δεν το λένε, αν είναι αυτή η ερώτησή σου. :)