Definitions by Pirate Jenny (36)
Showing 1-10 from 36

1) Κανονικά (και λεξικογραφημένα), αύρα λέγεται ένα ελαφρά θωρακισμένο αστυνομικό όχημα, που στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε για την καταστολή πλήθους. Αναφέρεται συχνά ως «της χούντας» (τότε τις είχαν για περιπολίες -για να μη γαμάνε το οδόστρωμα με τα τανκς κάθε τρεις και λίγο), αλλά ήταν σαφώς και της «δημοκρατίας».

Τα πρώτα μοντέλα (βρετανικής κατασκευής και προελεύσεως, αρχικά για στρατιωτική χρήση γύρω στον Α' Παγκόσμιο) δρούσαν και πριν την επταετία, ενώ το 1975 αντικαταστάθηκαν από κάτι καινούργια βελγικά, που γνώρισαν μεγάλες δόξες στις διαδηλώσεις της Μεταπολίτευσης. Αποσύρθηκαν οριστικά το 1981, τουλάχιστον απ' τους δρόμους. Τελευταία χρήση τους ήταν στη φύλαξη του αεροδρομίου.

Ο Τριαντάφυλλος εικάζει ότι «ίσως [λέγεται έτσι] επειδή είναι ελαφρύτερο από τα θωρακισμένα με ερπύστριες». Ο δε Μπάμπης δίνει την περιγραφή «οχήματα για την ταχεία μεταφορά αστυνομικής δύναμης». Μπορεί να λέει έτσι το προσπέκτους, αλλά οι αύρες δεν ήταν ταξί. Το ατού τους ήταν, πρώτον, ότι μπορούσαν να γκαζώσουν ατρόμητα μέσα από πλήθος και οδοφράγματα. Και δεύτερον, ότι δυο-τρεις μπάτσοι μπορούσαν άνετα να κατσικωθούν εκεί πάνω και να εκτοξεύουν δακρυγόνα, εν κινήσει άμα λάχει. Αυτά για τις παλιές αύρες.

2) Σήμερα όμως, αύρα λέμε ένα εντελώς διαφορετικό αστυνομικό όχημα: το κανόνι νερού (ή υδροβόλο, ή «Αίαντας» κατά την αστυνομική επιχειρησιακή ορολογία). Πάλι ελαφρά θωρακισμένο, αλλά πολύ μεγαλύτερο, ρίχνει νερό υπό πίεση -ακούγεται ακίνδυνο, αλλά να μη σου τύχει. Καινούργιο φρούτο στην Ελλάδα, έχει γράψει ιστορία σε άλλες χώρες (π.χ. στην Αμερική ενάντια σε μαύρους διαδηλωτές, στα ηρωικά σίξτιζ).

Εδώ σε μας πρωτοεμφανίστηκε στην Κερατέα, τώρα συχνάζει και στο Σύνταγμα ή όπου έχουμε ντράβαλα τέλος πάντων. Το μοντελάκι είναι ισραηλινό, και οι δυνατότητές του πολλές: διασκορπίζει πλήθος, καθηλώνει τους ευκίνητους, ενώ θεωρητικά επιτρέπει τη μίξη νερού με χημικά ή δακρυγόνο (κοινή πρακτική στη Γαλλία), ή με μπογιά («δεν ήμουν στη διαδήλωση, κυρ-αστυνόμε!» «αφού είσαι ροζ, ρε!»). Και φυσικά, τρομοκρατεί.

3) Τέλος, να σημειώσουμε ότι η λέξη αύρα δεν εξαφανίστηκε απότομα το '81 (που αποσύρθηκαν οι αύρες της μεταπολίτευσης), για να επανέλθει ως δια μαγείας το 2010. Ενδιαμέσως, χρησιμοποιήθηκε στον λαϊκό λόγο για να περιγράψει κάθε μυστήριο αστυνομικό όχημα (τζιπάκια, βανάκια, κλούβες, ό,τι), άλλοτε λόγω άγνοιας και άλλοτε μεταφορικά. Με αποτέλεσμα ένα τεράστιο μπέρδεμα αφενός, και να μείνει ζωντανή η λέξη αφεδύο -ώστε να πάρει καινούργιο σημαινόμενο 30 χρόνια μετά, που χρειάστηκε.

Πηγές: Ιός, Ελευθεροτυπία, Θεοδοσίου, βικούλα, Χότζας, deinosavros, jesus.

Από μπλε και χακί αποτελούνται τα κοινώς λεγόμενα ΜΑΤ, δηλαδή οι αστυνομικοί που είναι επιφορτισμένοι με τη διατήρηση της τάξης μέσω της καταστολής πλήθους (ή, για να το κάνουμε πιο λιανά, ματατζήδες είναι οι μπάτσοι που σπάνε διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις. Δια ροπάλου.). Ο διαχωρισμός παραπέμπει προφανώς στο χρώμα της στολής.

Τα μπλε ανήκουν στην ΥΜΕΤ (Υποδιεύθυνση Μέτρων Τάξης) και είναι βοηθητικό σώμα. Σε φουλ εξοπλισμό, φέρουν όπλο, γκλομπ, ασπίδα και κράνος. Συνήθως τούς κατεβάζουν όπου δεν προβλέπεται πολύ ξύλο, ή για ελιγμούς (περικυκλώσεις, αποκλεισμούς εισόδων / εξόδων και άλλα στρατηγικά), ή απλώς για καβάντζα. Πληθυντικός: τα μπλε, οι μπλε ή οι μπλέδες.

Τα χακί, οι κατεξοχήν ματατζήδες, ανήκουν στην ΥΑΤ (Υποδιεύθυνση Αποκατάστασης Τάξης). Ο εξοπλισμός τους περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω, αλλά και αλεξίσφαιρα γιλέκα, αντιασφυξιογόνες μάσκες, περικνημίδες και λοιπά προστατευτικά, δακρυγόνα και κρότου-λάμψης. Αυτωνών η εκπαίδευση είναι για πιο χάρντκορ καταστάσεις. Γι' αυτό και αν ψάξεις για φωτογραφίες με «ΜΑΤ», «καταστολή» κλπ, εννιά στις δέκα θα σου βγάλει χακί στολές. Πληθυντικός: τα χακί, οι χακί ή οι χακήδες. Σπανιότερα, λέγονται και πράσινοι.

Να μη συγχέονται με τους εκαμίτες, οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με την καταστολή πλήθους -αυτοί είναι καθαρά κομάντα. Παλιότερα, οι πρωτάρηδες τους μπέρδευαν (έβλεπαν τα χακί σε πλήρη εξάρτυση, ένα ομολογουμένως σχιακτικό θέαμα, και λέγανε αμάν! μας την πέσαν τα ΕΚΑΜ!) -αλλά έκαναν λάθος, διότι τα ΕΚΑΜ δεν είχαν κανένα λόγο να βρίσκονται σε συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις. Απ' τα δεκεμβριανά και μετά, τίποτα πλέον δεν αποκλείεται. Άντε με το καλό, να κατεβάσετε και στρατά στους δρόμους, να μην κοροϊδευόμαστε τέλος πάντων.

Δες και: καπελάκιας.

Ο δημοσιοκάφρος του αισχίστου είδους. Ειδικότητά του να αμπαλάρει και να πουλάει ανθρώπινο πόνο. Κάπου έχει ακούσει τη λέξη «δεοντολογία», αλλά του φάνηκε ύποπτη και δε θέλει πολλά πολλά μαζί της. Αυτό που θέλει είναι αίμα, σπέρμα, δάκρυα και αποκαλυπτικές φωτογραφίες.

Όσο πιο δράμα η ιστορία, τόσο χαίρεται το κοράκι. Όσο πιο ευαίσθητο το θέμα, τόσο ξεσκίζεται να το κάνει πρωτοσέλιδο και πρώτο θέμα. Δεν ξέρει τι παναπεί τεκμήριο αθωότητας, προσωπικά δεδομένα, ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Κι άμα ξέρει, τα γράφει στ' αρχίδια του. Το κοράκι είναι:

• Ο θεατρικός τύπος που χώνει το ματσούκι στη μούρη του θύματος και φωνάζει «Μόλις απανθρακώθηκαν η γυναίκα σας και τα τρία παιδιά σας! Δεδομένου ότι πέθαναν με φρικτούς πόνους ενώ εσείς δεν μπορούσατε να κάνετε τίποτα για να τα σώσετε, πείτε μας: πώς νιώθετε;»
• Ο ανεύθυνος τύπος που δημοσιεύει όνομα, διεύθυνση, τηλέφωνο και Αριθμό Μητρώου ΙΚΑ κάθε ταλαίπωρου που κατηγορείται για οτιδήποτε ζουμερό. Αθώος, ένοχος, ζμπούτσατ.
• Ο φορτικός τύπος που πιέζει επιθετικά για δηλώσεις, όχι κάναν αιρετό λειτουργό που τα 'χει κάνει ρόιδο (ποιος τους χέζει αυτούς, άμα δε μπλέξουν σε ροζ ιστορίες, δεν απασχολούν), αλλά τον χαροκαμένο, τον τραυματία, το θύμα, τον κατηγορούμενο. Εκεί συνήθως μαζεύονται πολλοί με τα ματσούκια τους, ακριβώς σαν τα κοράκια που γυροφέρνουν το πτώμα. Ή σαν τα Πουλιά του Χίτσκοκ.
• Και κυρίως, ο επικεφαλής τύπος που αμολάει τους υφισταμένους να κυνηγήσουν αυτές ακριβώς τις «ειδήσεις» πάση θυσία, που βγάζει το θέμα στο πρωτοσέλιδο, που το κάνει μόνη και μόνιμη είδηση στο δελτίο, που το κρατάει εκεί μέρες και βδομάδες μέχρι να το ξεζουμίσει, που δεν έχει ιερό και όσιο.

Σε ιδιαίτερα πλανημένες περιπτώσεις, το κοράκι έχει πείσει τον εαυτό του ότι κάνει τη δουλειά του ως δημοσιογράφος. Συνηθέστερα, ξέρει πολύ καλά τι ακριβώς κάνει, και κάπως καταφέρνει να μην κόβει τις φλέβες του από ντροπή και σιχαμάρα. Τελεί είτε σε άρνηση, είτε σε αποδοχή, είτε σε κάποιο άλλο ψυχολογικό στάδιο του πένθους.

Υ.Γ. Αυτός ο ορισμός πιάνεται για υποκατηγορία του ορισμού του Χάνκοντα: «[Το κοράκι] γενικότερα μπορεί να λεχθεί για οποιονδήποτε εξ ορισμού και εκ θέσεως έχει συμφέρον να πάνε τα πράγματα άσχημα.»

(κινηματογραφική αργκό)

Η διαδικασία εύρεσης κατάλληλων τοποθεσιών για γύρισμα, είτε εξωτερικό (χωράφια, βουνά, λαγκάδια, αστικά τοπία), είτε εσωτερικό (σπίτια, λοιπά κτίρια). Ιδανικά, η τοποθεσία πρέπει:

• να ανταποκρίνεται σε ό,τι ζητάει το σενάριο
• να ταιριάζει αισθητικά με ό,τι ζητάει ο σκηνοθέτης, ο σκηνογράφος, ο διευθυντής φωτογραφίας
• να βολεύει από πρακτική άποψη (παροχή ρεύματος, φυσικός και τεχνητός φωτισμός, να μπορούν να περαστούν καλώδια, να χωράει ο μπούμαν με το ματσούκι του κλπ)
• να είναι εφικτό το πηγαινέλα και το κουβάλημα μέχρι εκεί, και να μπορεί να νοικιαστεί ο χώρος (ή απλώς να καβατζωθεί χωρίς να μας πάρουν χαμπάρι)

Θεωρητικά, το ρεπεράζ είναι ξέχωρη αρμοδιότητα, και το κλείσιμο του χώρου (συνεννόηση με τους ιδιοκτήτες ή/και τις αρχές) το αναλαμβάνει ο location manager (άλλο φρούτο αυτός). Στην πράξη, και τα δύο γίνονται συχνά απ' το ίδιο άτομο, ενώ άλλοτε το ρεπεράζ το κάνει κατευθείαν ο σκηνοθέτης ή ο σκηνογράφος.

Εκ του γαλλικού repérage, που σημαίνει εντοπισμός. Στα εγγλέζικα, ο αντίστοιχος όρος είναι location scouting. Δείτε και εδώ.

Κοροϊδεύω, εμπαίζω, ειρωνεύομαι, χλευάζω, εξαπατώ, παίρνω στο ψιλό, δουλεύω ψιλό γαζί, βγάζω - μεταφορικώς - γλώσσα. Ακούγεται πολύ στα Επτάνησα, λέγεται στην Κρήτη, πέρασε και στο ρεμπέτικο. Βλέπε και τη λεξη κογιόνι.

Ετυμ. < βενετ. cogionar (ιταλ. coglionare) < cogion «(κυριολ.) όρχις - (μτφ.) ανόητος, ηλίθιος» < μτγν. λατ. coleo < λατ. culeus.

Το σωτήριον έτος 1955, ένα παρακλάδι μιας μουσικής που τη λέγανε blues ή rhythm'n'blues ή race music και απευθυνόταν αποκλειστικά σε μαύρους Αμερικάνους -ενώ κατά τα άλλα θεωρούνταν πρόστυχη, φτηνή, παράφωνη, ή απλώς μουσική του διαβόλου- έφτασε στα αυτιά λευκών πιτσιρικάδων. Άλλαξε όνομα (rock'n'roll την είπανε), έκανε γκραν σουξέ και ακόμα μεγαλύτερο σκάνδαλο. Οι γονείς τραβάγανε τα μαλλιά τους, και το χάσμα γενεών απέκτησε το δικό του soundtrack.

Έκτοτε, οι καυλοπιτσιρικάδες άρχισαν να κλείνονται στα γκαράζ τους, να γρατζουνάνε κιθάρες, να κοπανάνε ντραμς, και γενικά να κάνουν θόρυβο. Ως επί το πλείστον, οι εν λόγω πιτσιρικάδες ήταν εντελώς άμουσοι. Μετρούσαν τις συγχορδίες που ξέρανε στα μισά δάχτυλα του ενός χεριού, από μέτρο γάμα τα, από μελωδία ό,τι να 'ναι, από στίχους δε βαριέσαι, από ενισχυμένο ήχο μη με ρωτάτε να σας πω. Κατά μία σατανική σύμπτωση όμως, αυτό ακριβώς λαχταρούσαν οι συνομήλικοί τους: κάτι πρωτόγονο, ζωώδες και άμουσο. Και ιδού, απ' τα γκαράζ στις δισκογραφικές και στα πικάπ και στα charts, μια «καινούργια» μουσική, που αργότερα την είπανε garage. Εμείς εδώ τη γράφουμε και γκάρατζ, τη λέμε και γκαράζ. Γκαραζιά, λοιπόν, είναι το garage τραγούδι ή γενικά ο ήχος ενός garage συγκροτήματος.

Από τα 60's έχει κυλήσει πολύ νερό στ' αυλάκι, και ένα σωρό ετερόκλητα πράγματα πιάνονται πλέον για γκαραζιές. Το πανκ και το ροκαμπίλυ έχουν γκάρατζ στοιχεία περίπου υποχρεωτικά, και συνήθως δε βγάζεις εύκολα άκρη τι είναι τι. Καμιά φορά, ο ερασιτεχνισμός (στη σύνθεση, στο παίξιμο, στην ηχογράφηση) σημαίνει γκαραζιά κατευθείαν. Από την άλλη, κυκλοφορούν άψογες παραγωγές με σούπερ ήχο από όντως ταλαντούχους μουσικούς που είναι σαφώς γκαραζιές -λόγω είδους. Η φαρφίσα είναι συνήθως κάρφωμα. Η βρωμιά και ο θόρυβος είναι σοβαρές ενδείξεις. Ενίοτε, όλα τα λεφτά είναι στο στιλάκι.

...Και επειδή είναι πολύ άχαρο πράγμα να περιγράφεις μουσική με λέξεις, αμέτε στα μήδια ν' ακούσετε και να πάθετε μόρφωση.

Παράρτημα: Σύνθετα ονόματα

Το γκάρατζ κολλάει εκ φύσεως με ένα σκασμό συγγενικά (και μη) μουσικά είδη, και η μουσική έχει σταματήσει προ πολλού να μπαίνει σε κουτάκια. Συνεπώς, ο ταλαίπωρος που προσπαθεί να βρει το «σωστό» (ΤΜ) χαρακτηρισμό για κάθε τραγούδι / συγκρότημα, αναγκάζεται συχνά να καταφύγει στην αυθόρμητη λεξιπλασία. Έτσι προκύπτουν ένα κάρο σύνθετα, που συνήθως δεν καθιερώνονται σε ευρεία χρήση (πόσο ευρείας χρήσης είναι αυτή η μουσική στο Σκυλαδιστάν, τέλος πάντων;), ωσεκτουτού δεν πολυπροσφέρονται για ξεχωριστά λήμματα στο σλανγκρ. Είναι όμως ευφάνταστα, εύχρηστα, άμεσα κατανοητά, εντελώς σλανγκ, και αξίζει να μαζευτούν κάπου. (Λέω εγώ τώρα.)

Έχουμε λοιπόν:

• γκαραζορόκ
• γκαραζοροκιά
• γκαραζοροκάκι
• γκαραζοροκενρόλ
• γκαραζοροκενρολάκι
• γκαραζοπάνκ
• γκαραζοπανκιά
• γκαραζοσέρφ
• γκαραζοσερφάκι
• γκαραζομπλούζ
• γκαραζομπλουζιά
• γκαραζοπόπ
• γκαραζοποπάκι
• γκαραζοφόλκ
• γκαραζομέταλ
• γκαραζομεταλιά
• γκαραζοψυχεδέλεια
• ψυχεδελογκαράζ
• γκαραζοκελτιά
• κελτογκαραζιά
• κελτογκαραζοπανκιά
• γκαραζοειδές
• γκαραζοπανκοειδές
• γκαραζοραμονοπανκοειδές
• πανκογκαραζοντρήμ-ποπ
• ...και πολλά πολλά ακόμα

Πολίτικη έκφραση που αντιστοιχεί στο «η καρδιά μου καίγεται για αυτόν» και σημαίνει «τον λυπάμαι». Λυπάμαι όχι επιφανειακά ή με περιφρόνηση, αλλά πραγματικά, απ' τα βάθη της καρδιάς μου, και μου ματώνει η ψυχή. Συχνά συνοδεύεται από επιφωνήματα (αχ-βαχ) ή/και θρηνητικές χειρονομίες (με τα χέρια να πλέκονται σα σε προσευχή/ικεσία ή να ενώνονται στο στήθος πάνω απ' την καρδιά).

Συντάσσεται μυστήρια, πάντα με την αντωνυμία μπροστά και μετά το ρήμα (π.χ., αν ματώνει η ψυχή σου για τον Τζαννή, δε θα πεις «η καρδιά μου καίγεται τον Τζαννή», θα πεις «αχ τον Τζαννή, τον καίγετ' η καρδιά μου» ή «αχχ, τον καίγετ' η καρδιά μου τον Τζαννή»).

Παρ' όλο που η έκφραση (και τα θεατρικά που πάνε πακέτο με δαύτη) παραπέμπουν σε προσωπικές τραγωδίες, ανομολόγητο πόνο, τραγικούς θανάτους, αίμα, δάκρυα και λοιπά, μπορεί εξίσου να αναφέρεται σε μικρές ενοχλήσεις του τύπου «τον καημένο, έκατσε πολλή ώρα στον ήλιο και ίδρωσε». Όχι ότι λέγεται σαρκαστικά, απαραίτητα. Απλώς, οι Πολίτες είναι εντυπωσιακά θεατρικοί τύποι.

Ποπ* τραγουδάκι. Ανάλαφρο, ακίνδυνο, εύπεπτο, πιασάρικο, χαρούμενο, ανεβαστικό, χωρίς φόβο και χωρίς πάθος, και πιθανότατα με ημερομηνία λήξης.

Δεν είναι εξ ορισμού αρνητικός χαρακτηρισμός (περί ορέξεως κολοκυθοκεφτέδες), αλλά πολύ συχνά λέγεται υποτιμητικά, ως συνώνυμο της φλωριάς. Μπορεί να αναφέρεται και σε τραγούδι άλλου, εντελώς διαφορετικού μουσικού είδους, οπότε δηλώνει τεράστια περιφρόνηση - διότι αν το πας για ντεθ μέταλ και σου βγει ποπ, φιλαράκι, κάτι έχεις κάνει λάθος.

Στην αγγλόφωνη μουσική ορολογία, popular music είναι θεωρητικά κάθε μουσική που κυκλοφορεί ευρέως (σε δίσκους, σε cd, στο ίντερνετ κλπ) και δεν είναι ούτε κλασική ούτε παραδοσιακή. Με αυτή την έννοια, «ποπ» είναι και η τζαζ και οι μπλουζιές και ο Φρανκ Σινάτρα να πούμε - αλλά και οι γκαραζοπανκιές, το μέταλ, το αλτέρνατιβ, τα πριόνια κι όλα αυτά τα πράγματα του Σατανά. Πρακτικά όμως, τα εν λόγω πράγματα του Σατανά περιγράφονται με τους δικούς τους όρους, και η λέξη «pop» μένει να χαρακτηρίσει τη *μη ειδικευμένη μουσική ευρείας κατανάλωσης. Αυτή που απευθύνεται σε νεαρόκοσμο χωρίς συγκεκριμένα γούστα ή απαιτήσεις, και που δε χρειάζεται πάνω από δύο ακροάσεις για να γίνει χιτάκι. Ποπ είναι ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής.

Χιουμοριστικά, ο τηλεφακός ή το τηλεσκόπιο ή το κυάλι. Χρησιμοποιείται και για αθώους και για πονηρούς σκοπούς.

Ετυμ. < τηλέ + μπανίζω

Κόβω βάναυσα (δηλαδή άγαρμπα ή αδικαιολόγητα), κάτι που εκπέμπω, μεταδίδω ή αναπαράγω. Χρησιμοποιείται κυρίως για ραδιόφωνο και τηλέοραση, αλλά έχει να κάνει και με σινεμά, με μουσική, κλπ.

Με την έννοια της απότομης διακοπής, σφάζονται:

• Τραγούδια σε μπαρ, κλαμπ και τα τοιαύτα (π.χ. αν ο dj δεν αφήσει το κομμάτι να παίξει ολόκληρο ή όσο χρειάζεται τέλος πάντων, αλλά κάνει αλλαγή πάνω που είχες χαρεί)
• Οι τίτλοι τέλους και τα credits (Για ταινίες και εκπομπές που προβάλλονται στην τηλεόραση, μόνο τα συνδρομητικά και το κανάλι της Βουλής ΔΕΝ τα σφάζουν. Για σινεμά, φοβάμαι ότι τα σφάζουν σχεδόν όλοι πλέον.)
• Τραγούδια ή βίντεο σε εκπομπή (π.χ. αν βγούμε εκτός χρόνου και πρέπει να περάσουμε επειγόντως σε διαφημιστικό ή δελτίο)
• Παραγωγοί, όταν τους κόβουν εν ψυχρώ στον αέρα (π.χ. όταν κυριολεκτικά «πιέζει ο χρόνος»)
• Ο,τιδήποτε ακρωτηριάσει ο χασάπης (π.χ. στο μοντάζ)
• Ο,τιδήποτε τύχει να μεταδίδεται την ώρα που πέφτει έκτακτο δελτίο (εδώ η διακοπή είναι συνήθως προσωρινή)
• Ο,τιδήποτε οποτεδήποτε οπουδήποτε (αν πρόκειται για τεχνικό ή ανθρώπινο λάθος)

• Το μόνο που δε σφάζεται ούτε σε περίπτωση πυρηνικής καταστροφής είναι οι διαφημίσεις...

  Με την έννοια της ματαίωσης, σφάζονται:

• Ο,τιδήποτε προγραμματισμένο συμπέσει με σημαντική ζωντανή μετάδοση (π.χ. ομιλία πρωθυπουργού ή κάποιου ισχυρότερου, ΔΕΘ, λειτουργία, παρέλαση, ποδόσφαιρο κλπ)

• Ολόκληρες σειρές (π.χ. αντί για δώδεκα επεισόδια που προβλεπόταν στο πρόγραμμα, τελικά προβάλλονται πέντε. Ή παίζουν μια-δυο σεζόν κανονικά, αλλά κανείς δεν παραγγέλνει ποτέ τις επόμενες.)
• Ολόκληρες εκπομπές (π.χ. ο παραγωγός τσακώθηκε με τον διευθυντή και η εκπομπή πήρε πούλο)