Στο πνεύμα των ημερών ανάγεται η γνωστή έκφραση «χρωστάω τα δάνεια της Αγγλίας», αναφερόμενη στα πρώτα ληστρικά δάνεια της «ανεξαρτησίας» του πρώιμου νεοελληνικού κράτους και συνδέεται άρρηκτα με την αδίστακτη τοκογλυφική εκμετάλλευση του τόπου από το ξένο κεφάλαιο.
Τα δάνεια αυτά συνήφθησαν το 1832 και 1833 και μαζί με σειρά άλλων παραγόντων, οδήγησαν τη χώρα στη χρεωκοπία του 1843. Μέρος αυτών «φαγώθηκε» καθ' οδόν από τους εκπροσώπους της πατρίδας που ανέλαβαν να μάς ξελασπώσουν. Βάσει φημών τα «Δάνεια της Αγγλίας» ξεπληρώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του '50 και μέρος αυτών αποπληρώθηκε από κεφάλαιο που συνέλεγε το κρατικό μονοπώλιο στα σπίρτα και το οινόπνευμα.
Λέγοντας ότι χρωστάμε τα δάνεια της Αγγλίας, εννοούμε ότι είμαστε χρεωμένοι μέχρι τα μπούνια και αδυνατούμε να ξεπληρώσουμε τα χρέη μας.
Το ζήτημα είναι που θα βρεθούν αυτά τα χρήματα.
Που θα βρεθούν χρήματα για την αποκατάσταση;
Που θα βρεθούν χρήματα για βοηθούς; Υπάρχουν βοηθοί; Κάνουν σωστά τη δουλειά τους; Είναι συνεπείς, ή όταν βαρεθούν δεν πάνε στην εργασία τους και ο ανάπηρος-εργοδότης πρέπει να πληρώνει τα δάνεια της Αγγλίας για βοηθούς που θα τους χρειαστεί μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις; (ιστοσελίδα στο διαδίκτυο με θέμα την αναπηρία και τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες).Την ίδια στιγμή, τα κόμματα εξακολουθούν να ενισχύονται οικονομικά από τον κρατικό κορβανά. Αναλυτικότερα, για το β’ τρίμηνο του έτους (και μόνο!), η συνολική επιχορήγηση των κομμάτων ανήλθε στα 13,5 εκατομμύρια, με τη μερίδα του λέοντος να εισπράττεται από το ΠΑΣΟΚ (5,44 εκατ.) και τη ΝΔ (4,25 εκατ.). Παρεμπιπτόντως, τα ίδια δύο κόμματα χρωστάνε τα δάνεια της Αγγλίας στην Αγροτική Τράπεζα (περίπου 200 εκατ. συνολικά) και αποτελούν μετά βεβαιότητος τη μεγαλύτερη πληγή στις μελλοντικές επισφάλειες του ιδρύματος. Σαν δεν ντρέπεστε λίγο…(άρθρο στο HB News)
5 comments
GATZMAN
O λα λα !!! Που 'σαι ρε Κρέπς; Καλώς όρισες!
Khan
Πολύ καλό! Υπήρχαν και τα προγενέστερα δάνεια (περί το 1824-1825 περίπου) κατά την διάρκεια του επαναστατικού αγώνα, με τα οποία (μεταξύ άλλων) χρηματοδοτήθηκε και ο τότε εμφύλιος (ο δεύτερος από τους δύο), μεταξύ αφενός Υδραίων και Ρουμελιωτών και αφετέρου Μοραϊτών.
Πολλοί καζαντζιδίζουν για το γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος από τα δάνεια φαγώθηκε στις εμφύλιες διαμάχες, αλλά υπάρχει και η κυνική- πραγματιστική άποψη ότι το σημαντικό με τα δάνεια δεν ήταν ότι πήραμε λεφτά για να πολεμήσουμε τους Τούρκους (μικρό μέρος τους πήγε σε αυτό), αλλά ότι κατέστημεν εξαρτημένοι από την Αγγλία, οπότε η Αγγλία τοποθέτησε το συμφέρον της στην απελευθέρωσή μας, που ήταν και ο μοναδικός τρόπος να απελευθερωθούμε, καθώς την άλλη εναλλακτική, ήτοι την απελευθέρωση από την Ρωσία, δεν θα την επέτρεπαν ποτέ ούτε οι Άγγλοι, ούτε η γενική ισορροπία δυνάμεων. Έτσι φτάσαμε στη ναυμαχία του Ναβαρίνου κτλ. Από ό,τι έχω καταλάβει, την πατέντα αυτή, δηλαδή δάνεια και βοήθεια μέσω επίδειξης της ναυτικής ισχύος του βρετανικού ναυτικού την ακολούθησαν οι Άγγλοι και σε ανάλογες επαναστάσεις της Λατινικής Αμερικής.
j.b.
Γιατρέ μου να προσθέσω συνοπτικά τα εξής. Έως αργά μέσα στον 19ο αιώνα, η ελλάδα ήταν ένα κράτος με τα δημοσιονομικά του σχετικά τακτοποιημένα, ισοζυγιασμένους προϋπολογισμούς κλπ. Υπήρχαν βέβαια τα δάνεια της Ανεξαρτησίας αλλά επειδή τα χρέη δεν αυξάνονταν με εκθετικούς ρυθμούς τα πράγματα ήταν υπό έλεγχο. Η βασική αιτία για τη σταθερότητα αυτή ήταν η μετριοπαθής, όσον αφορά τα χρησιμοποιούμενα μέσα, εξωτερική πολιτική. Ο οθωνισμός μεταχειρίστηκε μεν μια μεγαλόστομη εθνικιστική-αλυτρωτική ρητορική, όμως η όλη φιλοσοφία περί επέκτασης του ελληνισμού ήταν ριζικά διαφορετική: οι όποιες εδαφικές μεταβολές θα γίνονταν με τη συναίνεση των Δυνάμεων και μέσω της διπλωματικής οδού. Κανείς δεν ήταν τόσο ηλίθιος ώστε να νομίζει πως μπορούμε να κοντράρουμε στα ίσα την Τουρκία, η οποία, κατά τας αντιλήψεις της εποχής, θα έπεφτε «σαν ώριμο φρούτο». Είχαμε την πολυτέλεια να το πιστεύουμε αυτό, καθότι οι υπόλοιποι βαλκανικοί εθνικισμοί βρίσκονταν εν υπνώσει, επομένως η ελλάς επρόβαλλε ως ο φυσικός διάδοχος της αυτοκρατορίας. Έτσι εξηγείται και η απουσία ουσιαστικά τακτικού στρατού, ο οποίος, στο βαθμό που υπήρχε, χρησιμοποιείτο περισσότερο για την καταστολή εσωτερικών εξεγέρσεων, βλ. Παπουλάκος κλπ. Σε επαφή με τους τούρκους έρχονταν αντιθέτως οι άτακτοι ληστές του ελληνο-οθωμανικού Militärgrenze, που διενεργούσαν επιδρομές σε οθωμανικό έδαφος και ξεσήκωναν υποτίθεται τους τοπικούς πληθυσμούς, ούτως ώστε να προκληθεί διεθνής παρέμβαση μέσω της δημοσιοποίησης που θα λάμβαναν τυχόν εξεγέρσεις και λοιπές μανούρες. Δεν θα πηγαίναμε με τους ληστές να πάρουμε την Πόλη, αυτό όλοι το ήξεραν.
Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει το β' ήμισυ του 19ου αι. και κυρίως απο το 1870 και μετά, με την ανακήρυξη της βουλγάρικης Εξαρχίας. Τότε καταλάβαμε για τα καλά πως στο παιχνίδι διεκδίκησης της οθωμανικής κληρονομιάς δεν ήμαστε μόνοι μας. Οι κυβερνήσεις Τρικούπη ήταν κυρίως αυτές που ανέλαβαν το έργο του εκσυγχρονισμου και της αναδιοργάνωσης του στρατεύματος, εγχείρημα που απαιτούσε τεράστια κεφάλαια. Μόνο με τη συγκρότηση ισχυρού στρατού θα εξυπηρετούνταν η νέου τύπου δυναμική εξωτερική πολιτική, πολύ μακριά πλέον απο τις αντιλήψεις περί διεθνούς διαιτησίας του α' ημίσεως του αιώνα. Αρχίζουν λοιπόν τα τρικουπικά εξωτερικά δάνεια, οι υπέρογκοι φόροι και όλα τα άλλα ωραία. Η απαρχή της δημοσιονομικής κακοδαιμονίας της χώρας ανάγεται σε αυτήν ακριβώς την εποχή, τελευταίο τέταρτο 19ου, και καθόλου πιο πριν. Τότε ήταν που αναγκαστήκαμε να έρθουμε σε συμβιβασμό με τους ξένους πιστωτές για τα δάνεια της Ανεξαρτησίας, προκειμένου να μπορέσουμε να χτυπήσουμε νέα δάνεια.
Khan
Πολύ σημαντικό το στοιχείο που παραθέτεις. Πάντως η έκφραση έχει το ωραίο ότι (ακόμη κι αν δεν ισχύει ιστορικώς τόσο απόλυτα) παρουσιάζει μια καταστατική οφειλή, τ. αμαρτήσαμε πριν καν συγκροτηθούμε ως κρατική ύπαρξη, «εν αμαρτίαις εκίσσησέ με η μήτηρ μου» ένα πράμα.
krepsinis
Ενδελεχής και σωστή η ανάλυση του j.b.