Πασίγνωστο, παλιομοδίτικο και πολυσήμαντο ρήμα που απ' όσο ξέρω, δεν χρησιμοποιείται πλέον, τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Κάνα δυο σύγχρονες, αθηναϊκές χρήσεις του ρήματος, τις οποίες εντόπισα στο νέτι, μου φάνηκαν πολύ ντεμεκιές, στυλάκι αναβίωση και καλούα, για να τις πάρω στα σοβαρά.
Το ενδοσαμουραϊκό μαδομούνι που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο, πριν από 13 αιώνες, του Fujiwara no Kusumaro επαέ με άφησε παγερά αδιάφορο .
Στα καθ' ημάς, το ρήμα κουσουμάρω είχε/έχει τις εξής έννοιες, κάποιες από τις οποίες ίσως να μην ήταν/είναι και τόσο αργκοτικές:
Φέρω πάνω μου, τραβάω, επιδεικνύω, χρησιμοποιώ (όπλο).
Με αυτήν την έννοια εμφανίζεται στο παλιό ρεμπέτικο που, κατά Πετρόπουλο, είχε ηχογραφήσει στην Αμερική ο Γ. Κατσαρός και ξαναχτύπησε σε δίσκο εδώ ο Δελιάς. «Βρε μάγκα το μαχαίρι σου για να το κουσουμάρεις πρέπει να έχεις την ψυχή, φιγουρατζή καρδιά για να το βγάλεις».Δένω σιγά-σιγά μια σάλτσα. Στο νέτι αυτή του η χρήση εντοπίζεται στην Κεφαλλονιά ως κουζινικός ιδιωματισμός.
Ζυγίζω, εκτιμώ με το μάτι. Με αυτή τη σημασία έχει πλειστάκις χρησιμοποιηθεί από τον Τσιφόρο.
Πάντα στο νέτι, αναφέρεται και με τη σημασία χρησιμοποιώ επιδέξια.
Ετυμολογικώς, βλέπουμε το φως το αληθινό κατά Κέρκυρα μεριά, όπου το ρήμα χρησιμοποιείται με τις έννοιες «φέρω εις πέρας», «καταναλώνω» και ανάγεται φυσικά στο ιταλικό consumare.
Βλ. τα παραδείγματα για τρεις διαφορετικές έννοιες (κατανάλωση, χρήση, οπλοφορία) της λέξης σε ένα τόπο.
Ήτονε δύο τα είδη του καπνού που εκουσουμέραμε : «Βραχόρι» και «Φέτα».
«No, signore maresciallo μου, io no' κουσουμέρω δυναμίτες !»
Όσοι εθέλα, εβγαίνα και περίπουλο. Όσοι δεν εθέλα, είχα ντα όπλα τους φυλαμένα, αλλά απαγορευγότανε να κουσουμάρουν όπλο αυτοί.
(Μανόλης Μαυρολέων «Να σου κάμω την ιστορία μου...»
εκδ. Κέδρος). Πρόκειται για απομνημονεύματα Δωδεκανήσιου θαλασσινού.
14 comments
Ωρωπιώτης
το ήξευρα ως γουστάρω
συγχαρλίκια για την έξοχη απόδοση του λήμματος
deinosavros
Για πε, για πε, υπάρχει κάπου καταγεγραμμένη χρήση του ρήματος με τη σημασία «γουστάρω» ;
Δεν το έχω συναντήσει ποτέ έτσι, αλλά μία από τις χρήσεις που εντόπισα στο νέτι φέρνει προς τα κει, τη θεώρησα όμως πατάτα και την απέρριψα. Αν έχεις κάποιο στοιχείο, για φέρτο κατά δω......
Mr. Cadmus
Ο Βρασίδας Καπετανάκης στο Λεξικό της Πιάτσας έχει καταχωρήσει το κουσουμάρω με τις εξής σημασίες:
1) Επιτηδεύομαι. «Ο Γιάννης κουσουμάρει νταηλήκι.»
2) Χρησιμοποιώ, εξοικονομώ. «..Βλέπω καινούργιο σακάκι! Ποιός κλαίει; - Κανείς, το κουσουμάρησα στο Γιουσουρούμ.» = το εξοικονόμησα στα Παληατζίδικα!
3) Προστατεύω. «..είναι πεντάρφανο το φουκαριάρικο και το κουσουμάρω, όσο μπορώ.»
4) Συμπαθώ. «..αυτόν τον άνθρωπο πολύ τον κουσουμάρησα» = τον συνεπάθησα.
(Έχω κρατήσει την ορθογραφία του αρχικού λήμματος, αλλά όχι το πολυτονικό)
Αν και μεταξύ του συμπαθώ και του γουστάρω υπάρχει ίσως κάποια απόσταση...
vikar
Ωραίος!
deinosavros
Ε ναι, κούκλοι δεν είμαστε, και ο Κάδμος κι εγώ ;
gaidouragathos
Δέστε κ τα «κουσούμια» του aias, εδώ που πέρασαν από το μυαλό μου δίπλα στα σουσούμια και τα πήρε το ρεύμα...
HODJAS
Πολύ καλό.
Μρ. Κάδμε, ίσως ο κοινός παρονομαστής, να είναι κάτι μεταξύ φέρω και υποστηρίζω. Επίσης, ας δούμε και καμιά πιθανή προέλευση απο το κουρσούμι.
deinosavros
Χότζα, δε μου πολυκολλάει το κουρσούμι, μιας και δεν έχουμε να κάνουμε αποκλειστικά με όπλα εδώ.
Εκτός από το consumare που είχα σκεφτεί πριν το βρω στο tokantouni.wordpress.com, μου φαινότανε πολύ πιθανό και το costumare =συνηθίζω να, έχω τη συνήθεια να. Θα το ξαναδώ πάντως, δεν έχω και το Καπετανάκειον πόνημα ρε γαμώτ. Το Ζάχο που διαθέτω, τον έχω μη σου πω τι......Πεταμένα λεφτά ρε πστ μου. Καλά το είπε σκατολεξικάκι ο Πετρόπουλος.
HODJAS
Μη νομίζεις και του Καπετανάκη είναι γεμάτο ανακρίβειες, λάθη και παραλείψεις.
Πάντως, το έχω ακούσει και σε ρεμπέτικο ως κουσομάρω όχι όμως και κοσομάρω. Να' ναι εγγύτερο στο έτυμο; Να' ναι ιδιωματισμός (στένωση με τροπή του άτονου ανοιχτότερου φωνηεντικού φθόγγου «ο» στον αντίστοιχο κλειστότερο φωνηεντικό φθόγγο «u (ου)» λ.χ. στο βόρειο ιδίωμα σουβλάκια-σοφλάκια κλπ);
deinosavros
Σαφώς υπάρχει κατά τόπους η φθογγική χαλαρότητα που αναφέρεις, ο Δωδεκανήσιος του παραδείγματος έλεγε κουσουμέρω. Τρέχα γύρευγε.... Χο-χο μου θύμισες την επιγραφή «Σοφλάκια ο Καραμπέρης, φάτε το σοφλάκι μου κι άμα δε μείνετε ευχαριστημένοι εγώ θα κάτσω να με σοφλίσετε» :-)
Το κουσομάρω σε ποιό τραγούδι είναι ;
HODJAS
Άμα θυμόμανε, θα' χα λύση και για το χρέος της Ελλάδας :-(
deinosavros
Ε πέστο ντε, γι αυτό πάμε κατά διαόλου....
patsis
Πάρε να φας μια τυρόπιτα, θα με θυμηθείς...
HODJAS
Πού 'σαι ρε πατρίδα;