Ζάρπα είναι ένας ενδημικός χανιώτικος τρόπος κραξίματος και γιούχας, ο οποίος συνίσταται στην απομίμηση ήχου κλανιάς μάλλον κομπολογάτης και η οποία επιτυγχάνεται με τον κατάλληλο πλαταγισμό των χειλέων στο ψαχνό του βραχίονα, ώστε να προκύψει ο χαρακτηριστικός ήχος από τον εκπνεόμενο αέρα*.
Η ζάρπα συνοδεύει την ελαφράς ή βαριάς μορφής δημόσια διαπόμπευση και είναι εξαιρετικά δημοφιλής ειδικά στα γυμνάσια και λύκεια της πόλης, ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες και δημοσίως είναι αρκετά βαριά προσβολή - πχ προς πολιτικά πρόσωπα, και γενικά περίγελους.
Η ζάρπα συνοδεύεται από την ιαχή «ιντά ναιαιαιαι...+ το όνομα του ξεφωνιζομένου» (τι κάνεις, πώς είσαι έτσι, πας καλά κλπ....). Μια πετυχημένη ζάρπα μπορεί να είναι αποτέλεσμα εξάσκησης** αλλά και ταλέντου, μπορεί να είναι και πραγματικά εκκωφαντική, αλλά και να διαρκέσει αρκετά δευτερόλεπτα, σε σημείο να ψάχνει ο κόσμος αν έσκασε λάστιχο ή κι εγώ δεν ξέρω τι. Ειδικά στις περιπτώσεις που τρώει κανείς ζάρπα χωρίς ο δράστης να αποκαλύπτεται και με τους άλλους να γελάνε το θύμα νιώθει τρελή αμηχανία. Η λέξη πρέπει να είναι ηχοποίητη. Αν κανείς γνώστης έχει όρεξη για ηχητικό δείγμα, θα προσφέρει υπηρεσία...
- κατά άλλους, γίνεται και βάζοντας το χέρι γροθιά μπροστά από το στόμα και ενώ φυσώντας μέσα στην γροθιά ανοίγουμε σιγά σιγά την παλάμη. Προσωπικά δεν το θεωρώ σωστό, έστω κι αν ηχητικά το αποτέλεσμα είναι παραπλήσιο.
** Λόγου χάρη, η σωστή ζάρπα πρέπει να γίνεται με σχεδόν ακαριαία επαφή των χειλιών με τον βραχίονα, εκτός κι αν ο στόχος είναι η διάρκεια...
(από nikolaosvlas, 19/09/11)
20 comments
Vrastaman
Συγγενεύει με το Αγγλικό blow a raspberry και το Αμερικάνικο Bronx cheer :)
xalikoutis
θξ βράστα, πολύ πολύ ενδιαφέρον....ουσιαστικά η ζάρπα είναι τοraspberry με πολλαπλασιασμό του πλαταγισμού από το μυ του βραχίονα ή το εσωτερικό του αγκώνα
Επισκέπτης
Η ζάρπα παίζεται φυσωντας την γροθιά και θέλει πολύ εξάσκηση για να πετύχει.Αυτή που λες με τον βραχίονα δεν την ξέρω πιθανόν να είναι επινόηση της σημερινής νεολαίας επειδη είναι πιό εύκολη.
Οταν ήμουν πιτσιρικας υπήρχαν πολοί που έπαιζαν τον Εθνικο Υμνο με ζάρπα.
Οσο για την προέλευση είναι σίγουρα Ιταλική .Σε πολλές πόλεις της Ιταλίας ευδοκιμεί το είδος αν και οι τεχνικες ποικιλουν.
xalikoutis
χμμμ, ίσως όταν εγώ ήμουν λύκειο (τέλη 90s) να είχε όντως καθιερωθεί ο εύκολος τρόπος....μήπως ξέρεις πως λέγεται στα ιταλικά;
Vrastaman
To Urban Dictionary περιέχει το λήμμα zerbert το οποίο είναι σχεδόν ζάρπα. Φωνητικά μοιάζουν αλλά ίσως να πρόκειται για απλή (αλλά κουφή) σύμπτωση!
Vrastaman
Έβαλα τους ειδικούς να το ψάξουν...
Επισκέπτης
Λέξη zarpa υπάρχει μόνο στα Ισπανικά και σημαίνει πατούσα ζώου με νύχια.
Στην Ιταλία σε κάθε πόλη έχει άλλο όνομα αλλά δεν θυμάμαι τώρα κανένα
iron
υπάρχει και επώνυμο Ζάρπας άρα κάτι πρέπει να σήμαινε ανέκαθεν είτε στα ελληνικά ή στα αρβανίτικα
Επισκέπτης
Στα ιταλικά λέγεται pernacchio
MXΣ
δείτε και το βορειοελλαδίτικο ζαρτ, για συγκρίσεις.
kounelos66
Εγώ πάντως την έμαθα και την εκτελώ τέλεια όταν υπηρέτησα στα Χανιά.
marios_amj
αυτη ειναι ζαρπα....
http://www.youtube.com/watch?v=XVFJenz29H8
tryager
Όλες οι ηχητικά παρόμοιες λέξεις που έψαξα: (ε)σάρπα, ισπ. zarpa, ζέρμπερα οδηγούν στη Ρώμη! (=κομμάτι ύφασμα με καταγωγή το λατινικό scripus= σχοίνος)
Επισκέπτης
Η ζάρπα ήρθε στα χανιά απο το Αλί γκογκό, ένα ψηλόλιγνο μαύρο, λαογραφική μορφή του παλιού λιμανιού.
nikolaosvlas
Σαν παλιός χανιώτης μπορώ να σας βεβαιώσω ότι η Ζάρπα στην αυθεντική της μορφή παίζεται με φύσιμα στην τρύπα που σχημετίζει η χαλαρή γροθιά. Και αυτό διότι γίνεται μια προσομοίωση της κράτησης τηλεβόα-χωνιού, ή κουργιαλού (μεγάλου θαλάσσιου κοχλία) που χρησιμοποιούσαν στα καϊκια για τηλεβόα. Αυτό με κάνει να θεωρώ ότι η προέλευση της Ζάρπας είναι θαλασσινή και ενδεχομένως βενετσιάνικη και ίσως να προέρχετια από το σάλπα και σαλπάρω, δηλαδή σφύριγμα απόπλου.
xalikoutis
Θενξ για τα σχόλια! Πάρα πολύ ωραία. Δε συμφωνώ με τον σπήκερ στελιο, με πειθει ο νικολαςβλασ κι ο jin
nikolaosvlas
Παίδες προσοχή, μόλις πληροφορήθηκα ότι η Ζάρπα πάει σύννεφο στο Πόρτ Σάιντ και ενδεχομένως στο Κάιρο. Ρωτήστε και σεις φίλους αιγυπτιώτες. Ψάχνω για επιβεβαίωση.
MXΣ
Λέτε να την φέραν στα Χανιά, τίποτις χαλικούτιδες;
nikolaosvlas
Τίποτα δεν αποκλείεται ΜΧΣ. Οι χαλικούτιδες ήταν μελαψοί εργάτες από τη Μπεγκάζη και για πάνω από 70 χρόνια είχαν το προνόμιο της φορτοεκφότωσης των καραβιών που έπιαναν στα Χανιά. Ήταν οι πραγματικοί λιμανιώτες των Χανίων.
MXΣ
Σαφώς! Mόρ ίνφο στο ομώνυμο λήμμα χαλικούτης, χαλικουτίζω και επίσης πληροφορίες εντός, από τον πρώην νάμπερ ουάν...