αχαρτογράφητος

Ο όρος εξετάζεται εδώ ως ανήκων στην gay & lesbian κοινότητα.

Πρόκειται για έναν τρόπο να αυτο-οριστούν ερωτικά υποκείμενα, τα οποία δεν μπορούν ή δεν θα ήθελαν να μπουν ντε και καλά στις κατηγορίες γκέι, στρέιτ, ή και μπάι (και οι οποίοι επ' ουδενί δεν ταυτίζονται με το σύνολο της γκέι κοινότητας, αλλά είτε αποτελούν μέρος της, είτε ούτε καν).

Ο κυρίαρχος φαλλογοκεντρικός λόγος επιφυλάσσει για τους τοιούτους συμπολίτες μας ταμπελοποιήσεις, όπως οι ακόλουθες: α) Κρυφή. β) Μπάι. γ) Τα νέας κοπής μετρό, στρέι / stray και το κωστοπούλειο αγορίτσι.

Και τα τρία αποτυγχάνουν να αποδώσουν δικαιοσύνη στον αχαρτογράφητο ήρωά μας. Ως προς το πρώτο: Ο αχαρτογράφητος δεν αισθάνεται ανάγκη να βγει ντε και καλά με το στανιό από την ντουλάπα, γιατί μπορεί και να πει ντουλάπα μου είναι όλη η γη, κατά το χαλικούτειο τασάκι μου είναι όλη η γη. Ο αχαρτογράφητος αποδομεί το μέσα και το έξω της ντουλάπας διεκδικώντας μια ντουλαπική αχρωματοψία και θεωρώντας την σεξουαλικότητα ως ένα continuum το οποίο δεν μπορεί να αποδοθεί με μέσα και έξω. Αχαρτογράφητος, λοιπόν, με εμμονή στην κυριολεξία των ρηματικών επιθέτων σε -τος δεν είναι ο μη εισέτι χαρτογραφημένος α ποστεριόρι, αλλά ο α πριόρι μη δυνάμενος να χαρτογραφηθεί. Εδώ υπάρχει και μια διαφορά μεταξύ αγγλοσαξονικής και γαλλικής γκέι φιλοσοφίας. Στους πρώτους πανηγυρίζεται πολύ περισσότερο η έξοδος από την ντουλάπα και η κοινή γκέι στράτευση. Σε πολλούς Γάλλους (όχι σε όλους) κυριαρχεί αντιθέτως η άποψη του Michel Foucault ότι το να απαιτείται να βγεις από την ντουλάπα, για να σε δουν όλοι, είναι μία από τις μορφές ολοκληρωτισμού του πανοπτικού, στην οποία δεν υπάρχει κανένας λόγος να ενδώσει κάποιος. Οι Αγγλοσάξονες γκέουλες από την άλλη, κατηγόρησαν ότι αυτό το σκεπτικό συνετέλεσε μαζί με άλλους παράγοντες στο θέρισμα γκέι από AIDS στην εϊτίλα, μεγάλη κουβέντα βέβαια.

Ως προς την κατηγορία μπάι. Βασικό στοιχείο του αχαρτογράφητου (λ.χ. του ας πούμε άντρα) είναι ότι μπορεί να κάνει πολλά διαφορετικά πράγματα, όπως το να προκληθεί σεξουαλικά από μια γυναίκα και να κάνει σεξ μαζί της, αλλά εξίσου να προκληθεί και από ένα ωραίο αντρικό κορμί, και να δοκιμάσει μαζί του εναλλακτικό και εναλλασσόμενο σεχ είτε ως περσινός, είτε ως φετινός. Αντίστροφα, η γυναίκα λεσβία να γουστάρει κι έναν άντρα. Παραδοσιακά θα τους λέγαμε μπάι. Από την στιγμή, όμως, που ο ίδιος μεΓάλλος στοχαστής, ο Foucault, απο(σο)δόμησε την έννοια του μπάι, η τελευταία είναι αρκετά πασέ. Ο Foucault καταγγέλλει την έννοια του μπάι, ότι προϋποθέτει ένα δίπολο σχήμα με αυστηρές κατηγοριοποιήσεις μεταξύ γκέι και στρέιτ, και α ποστεριόρι ο μπάι είναι αυτός που συγκεντρώνει στο πρόσωπό του και τις δύο κατηγορίες. Όμως δεν υπάρχει κανένας λόγος για την δίπολη αυτή κατηγοριόποιηση in the first place. Ο Foucault διακρίνει χοντρικά τρεις μεγάλες εποχές στην Ιστορία της Σεξουαλικότητας ανάλογα με τις λέξεις που χρησιμοποιούνταν για το σεχ. Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν τον όρο ἀφροδίσια, στην χριστιανική περίοδο τον όρο σάρξ, και μόνο στη νεωτερική εποχή τον όρο σεξουαλικότητα. Μόνο ο τελευταίος όρος, που αποτελεί καθαρά νεωτερικό φαινόμενο, προϋποθέτει κατηγοριοποιήσεις ανθρώπων με βάση την σεξουαλική επιθυμία τους, ώστε να μιλάμε για στρέιτ, γκέι και μπάι. Ο μεν χριστιανικός όρος αφορά κυρίως στις πράξεις ή και σε επιθυμίες, αλλά χωρίς ουσιοκρατική κατηγοριοποίηση ενός τύπου γκέι ανθρώπου (ο σοδομισμός δηλ. θεωρείται ένας πειρασμός αμαρτίας κοινός για όλους τους ανθρώπους, και όχι για μία κατηγορία μόνο), για τους δε αρχαίους Έλληνες έννοιες όπως γκέι, μπάι και στρέιτ θα ήταν εντελώς ακατανόητες, αφού ο οποιοσδήποτε μπορούσε να ερωτευθεί και να επιθυμήσει το σώμα και την ψυχή οποιουδήποτε, και ο όρος ἀφροδίσια έπιανε τα πάντα όλα χωρίς διακρίσεις κατηγοριών.

Ως προς τον τρίτο τύπο ονοματοδοσιών. Είναι όντως πιο προχώ και το stray, που θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά και ως αδέσποτος βγάζει και κάποιον αποφατισμό. Ωστόσο τα μεν αγορίτσι και στρέι σημαίνουν συμπερίληψη ήδη υπαρχουσών καλογραμμένων κατηγοριών, το δε μετρό μπορεί απλά να σημαίνει μια εμφάνιση και τίποτα παραπάνω.

Εν κατακαυλείδι, η λέξη αχαρτογράφητος έχει αρχίσει να παίζει και στην Ελλάδα ως ένα μέσο για να διεκδικήσει κάποιος/α αποφατισμό ως προς το μυστήριο των ἀφροδισίων (οι όροι σεξουαλικότητα ή και σεξ έχουν καταγγελθεί, όπως ανέφερα) και να αντισταθεί σε ένα ιμπεριαλιστικό κατηγοριοποιητικό βλέμμα εκ του πονηρού. Ο αχαρτογράφητος/η διεκδικεί το δικαίωμα να επιθυμεί και να σκιρτά στην θέα όμορφων κορμιών είτε είναι αντρικά είτε γυναικεία με την συμβατική έννοια είτε ό,τι.

Θα ήταν, λοιπόν, ασυνεπές με το πνεύμα του όρου να σκιαγραφήσω το συμπεριφοριακό προφίλ ενός αχαρτογράφητου. Ο εμμένων στον φαλλογοκεντρισμό αναγνώστης μπορεί να βρει τις πικάντικες λεπτομέρειες σε λήμματα όπως αγορίτσι, στρέι / stray και μετρό. Θα αναφερθώ, ωστόσο, σε μερικά σημεία των καιρών μας:

α) (Τελειω)μενάζ α τρουά. Ενώ το αναγεννησιακό (τελειω)μενάζ α τρουά, με το οποίο έχουμε γαλουχηθεί από τις τσόντες, μερικοί λογοτεχνικοί από εμάς και από τα μυθιστορήματα του Sartre και της De Beauvoir, περιλαμβάνει σχέση ενός άντρα με δύο μπάι θεόμουνα, σε πολλά σύγχρονα αφηγήματα, όχι κατ' ανάγκη πουστρομανιέρας, αλλά ίσως και πουστρονεωτερισμού βλέπουμε ένα μενάζ α τρουά νέας κοπής: Αυτό αποτελείται από έναν συνεσταλμένο, ομορφούλη άντρα τ. πουστρίγκος, συχνά κοντούλη, μία αρρενωπή γυναίκα και ένα τεκνό, είτε τύπου ήρωα ταινιών του Visconti, είτε σφ(υρ)ίχτερμαν. Το τεκνό είναι ο condilectus (= «ο συναγαπώμενος», όρος του σχολαστικού φιλόσοφου Richard de Saint-Victor για το απόγειο της αγάπης που είναι να μοιράζεσαι με τον άλλο την ίδια την δύναμη του να αγαπάς, με το να του δίνεις την ελευθερία να αγαπά ένα τρίτο πρόσωπο και να το συν-αγαπάς μαζί του, διαρρηγνύοντας τον όποιο εγωισμό διατηρείται στην δυαδική κατοπτρική σχέση). Τέτοια σκηνικά βλέπουμε συχνά στις ταινίες του Gregg Araki και του Xavier Dolan. Ένας συναφής όρος της γκέι κουλτούρας είναι το συνεργός στο έγκλημα (partner in crime) που περιγράφει την φιλία ενός γκέι και μιας λεσβίας, που κάνουν μαζί ερωτικές εξορμήσεις, διηγούνται ο ένας στον άλλο τα ερωτικά τους κατορθώματα δίκην Liaisons Dangereuses, ενίοτε δε παίζει και η φάση λεσβιτρίνας. Ορισμένοι παρουσιάζονται και ως ζευγάρι και για να υιοθετήσουν παιδί, που μετά το μεγαλώνει είτε η λεσβία με την φίλη της, είτε ο γκέι με τον δικό του.

β) Ένα είδος γκέι ή, ας πούμε, αχαρτογράφητου νέας κοπής, είναι αυτός που μπορεί να σου μιλήσει και για γκόμενες, να εκφραστεί και ενθουσιαστικά για διερχόμενο μεναγκό, όπως και να μιλήσει πολύ για στρατό, νταηλίκια κιέτσ' διατηρώντας όμως παράλληλα όλην την χάρη μιας έφηβης νεράιδας (που λέει κι ο Βράστα). Για να το θέσω μεταμοντερνιάρικα, το σημαντικό εν προκειμένω είναι το βλέμμα. Όπως μου επεσήμανε ο Jeanoir σε συζήτηση, ο άντρας ο σωστός έχει ένα ράθυμο βλέμμα, ενώ το σπινθηροβόλο, εξονυχιστικό, παν-παρατηρητικό, συναισθανόμενο βλέμμα προσιδιάζει συχνά σε άντρες που έχουν αναπτύξει περισσότερο τις θηλυκές πτυχές τους. Τώρα ο συγγραφέας Michel Houellebecq επιχειρεί με κάποιους ήρωές του μια σύνθεση. Ο Ουελμπεκιανός ήρωας είναι συχνά ένα ισχνό, κοντούλικο, ευαίσθητο και μελαγχολικό αγόρι, που σε άλλες εποχές θα αποτελούσε έναν ιδανικό πουστρίγκο. Πλην στο Παρίσι των 00'ς, επειδή μπορεί αναδεικνύεται σε μεγάλο γυναικοκατακτητή, καθώς οι γυναίκες, κατά Houellebecq θέλουν ένα πράγμα μόνο, «ένα παθιασμένο βλέμμα πάνω τους». Το παθιασμένο βλέμμα αυτό, ο αχαρτογράφητος ήρωάς μας το διαθέτει, και τον καθιστά ακαταμάχητο, πλην όχι απαραιτήτως γαμιά, καθώς η κατάθλιψη αποτρέπει τις καλές στύσεις. (Ωστόσο, οι γυναίκες είναι τόσο τρελαμένες μαζί του, που του δίνουν προθύμως φιλί της ζωής για να υπερβαθεί το πρόβλημα της αντιστυτικής κατάθλιψης).

γ) Οι αχαρτογράφητοι θάλλουν στην Ιαπωνία και αποκαλούνται ojo man. Παραθέτω αποσπάσματα από το πολύ ενδιαφέρον άρθρο εδώ. Κατ' αρχήν στην Ιαπωνία έχει λυθεί η έρις περί το καπάκι της τουαλέτας, που μας έχει απασχολήσει και στο σάη μας: «Ποσοστό μεγαλύτερο από το 40% των ενήλικων αντρών στην Ιαπωνία κάθεται στη λεκάνη της τουαλέτας για να ουρήσει! Τη λύση στο πρόβλημα έδωσε μια άλλη εταιρεία, η House Doctor, που κατασκεύασε το Angel's Knee Pillow, ένα σκαμπό που εφαρμόζεται στη λεκάνη και επιτρέπει στο χρήστη να γονατίζει σε απόσταση ασφαλείας για να αποφύγει το γνωστό πιτσίλισμα, αδιάψευστο δείγμα αντρικής παρουσίας στο σπίτι». Οι ojo men «έχουν χαρακτηριστεί «μετροσέξουαλ χωρίς την τεστοστερόνη» ή, «ίμο χωρίς τον συναισθηματισμό». Τους αποκαλούν στα γιαπωνέζικα «ότζο-μαν», δηλαδή «άντρες-κουκλίτσες», και «σοσόκου-ντάνσι», δηλαδή «χορτοφάγους άντρες» - όρος που εισήγαγε το 2007 μία αρθρογράφος για θέματα μάρκετινγκ, η Μάκι Φουκασάουα, αντιδιαστέλλοντάς τον με τον όρο «σαρκοφάγοι άντρες», ο οποίος αφορά τους παραδοσιακούς άντρες που κυνηγούν τις σαρκικές απολαύσεις (στα ιαπωνικά το σεξ αποδίδεται ως «σαρκική σχέση»)». Οι ojo-men έχουν επιδράσεις και από την χορτοφαγία του Βουδισμού, και από την αισθητική των Manga.

Να κλείσω το ούμπερ-σεντόνι με δυο αγαπημένες ατάκες αγαπημένων στοχαστών: «Στην χριστιανική εποχή ο σοδομίτης ήταν μια έκπτωση στην αμαρτία, ενώ στη νεωτερική περίοδο ο ομοφυλόφιλος γίνεται ένα είδος. [...] Οι ψυχίατροι του 19ου αιώνα τους εντομολογούν δίνοντάς τους παρδαλά βαφτιστικά ονόματα: Υπάρχουν οι επιδειξιομανείς του Lasègue, οι φετιχιστές του Binet, οι ζωόφιλοι και ζωεραστές του Krafft-Ebing, οι αυτο-μονοσεξουαλικοί του Rohleder. Θα υπάρξουν ακόμη οι μιξοσκοπόφιλοι, οι γυναικόμαστοι, οι πρεσβυόφιλοι, οι σεξοαισθητικοί και οι δυσπαρευνικές γυναίκες. Όλα αυτά τα ωραία ονόματα αιρέσεων παραπέμπουν σε μια φύση, η οποία θα ξεχνιόταν τόσο ώστε να ξεφύγει απ' το νόμο, αλλά θα θυμόταν τόσο τον εαυτό της, ώστε να συνεχίσει να παράγει είδη, ακόμη κι εκεί, όπου δεν υπάρχει καμία τάξη» (Michel Foucault, Histoire de la Sexualité I. La volonté de savoir, Gallimard, Paris 1976, σ. 59-60). «Το Κακό δεν είναι ο μη σεβασμός του ονόματος του Άλλου, είναι πολύ περισσότερο η βούληση να κατονομάσουμε με κάθε τίμημα» (Alain Badiou, Από το Είναι στο Συμβάν, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2009, σ. 64).