Σκαπουλάρω σημαίνει γλιτώνω, ξεφεύγω, ξεγλιστρώ από κάποια δυσμενή κατάσταση με μικρό (συγκριτικά) ή καθόλου κόστος. Η βαρύτητα της κατάστασης ποικίλει από κάτι ανώδυνο έως τον θανάσιμο κίνδυνο.
Επίσης, λέγεται αντί του κάνω κοπάνα για ορισμένο χρονικό διάστημα από τα καθήκοντα μου (εργασία, σχολείο, οικογενειακές, νομικές υποχρεώσεις κτλ.), πάλι με μικρό τίμημα όμως.
Η πράξη του «σκαπουλάρω» λέγεται σκαπουλάρισμα.
Ετυμολογία: από το ιταλικό scapolare (λατ. *excapulare=ex-capulus «θηλιά»= λύνομαι από τα σχοινιά), το οποίο σημαίνει διαφεύγω, ξεγλιστρώ (αμετάβατο) ή βοηθάω κάτι να ξεγλιστρήσει (μεταβατικό). Αναφέρεται όμως και ως ναυτικός όρος : σημαίνει διαφεύγω κάποιον κίνδυνο ή εμπόδιο στην πλοήγηση, και επίσης, πιο συγκεκριμένα, «ξεμαγκώνω» κάτι (όπως την άγκυρα ή τον κάβο) όταν έχει κολλήσει κάπου.
Ασιστ: Mes από Δ.Π.
12 comments
Pirate Jenny
Ωραίος.
Σύμφωνα με το Φυτράκη, το σκαπουλάρω βγαίνει από το ιταλικό scapolare, το οποίο σημαίνει διαφεύγω, ξεγλιστρώ (αμετάβατο) ή βοηθάω κάτι να ξεγλιστρήσει (μεταβατικό). Αναφέρεται όμως και ως ναυτικός όρος: σημαίνει διαφεύγω κάποιον κίνδυνο ή εμπόδιο στην πλοήγηση, και επίσης, πιο συγκεκριμένα, «ξεμαγκώνω» κάτι (όπως την άγκυρα ή τον κάβο) όταν έχει κολλήσει κάπου.
Δεδομένου ότι οι μισοί ελληνικοί ναυτικοί όροι είναι ιταλικά δάνεια, μου φαίνεται λογικό το σκαπουλάρω να προέρχεται από αυτή τη χρήση του scapolare. Έχει κανένας πρόχειρο Λεξικό Ναυτικών Όρων, να το τσεκάρουμε;
patsis
Pirate Jenny; Εσύ; Παιδιά, γύρισε η Pirate Jenny!
Galadriel
Βρε καλώς την παϊρατζένηηη! :)
Pirate Jenny
Γεια σας, γεια σας, καλώς σας βρήκα. :)
Επισκέπτης
εγώ θα προτιμούσα να είχα ζητήσει ένα τσουβάλι λίρες!!!!
tryager
Ευχαριστώ για την επισήμανση Pirate Jenny!
Είχα ενδιασμους στην επιλογή του scapolare (με μπέρδεψε ότι η 1η σημασία του είναι η ωμοπλάτη), ενώ έχει και τη σημασία του ξεφευγώ (λατ. *excapulare=ex-capulus «θηλιά»=λύνομαι από τα σχοινία) και προτίμησα το scappare που έχει παρόμοια σημασία.
Αλλά αφου οι Φυτράκης,Μπάμπης και Τριανταφυλλίδης επιλέγουν scapolare πάω πάσο.
Μιτζνούρ
Και το scappare από το scapolare είναι, λ. κοινή π.χ. ισπανικά escapar, γαλλικά echapper (το accent aigu το βάζεις εσύ). Άκουσα δε στην Κέρκυρα μαθήτρια να λέει 'θα με πιάσουν σκαπαδόρα' δηλ. 'να το έχω σκάσει'. Μόνο μια μικρή επιφύλαξη για την προέλευση των ναυτικών όρων (αν και το σκαπουλάρω δεν είναι με την στενή έννοια τέτοιος) αν είναι όντως ιταλικοί ή βενετσιάνικοι, γενουάτικοι και κυρίως καταλάνικοι. Είναι βέβαια πολύ σύσκολη η διάκριση
HODJAS
Ο Καββαφίας, εκειός ο κουρλο-ναυτικός απ' την Ιθάκη, λέει τον λουφαδόρο ναύτη «σκάπουλο».
Στα ιταλικά όμως scapolo είναι ο μπεκιάρης (μάλλον διότι τη γλίτωσε)...
MXΣ
scapolo: Nella terminologia marinaresca indica il vogatore libero imbarcato sulla galea
dryhammer
Αντιγραφή από www.shipfriends.gr
[I]Ο σκαπουλος είναι ένας ναύτης που στη βάρδια του γυρνάει το βαπόρι, για να βλέπει ότι όλα πάνε καλά.
Κάθε βάρδια (4 ώρες) στη γέφυρα εκτός από τον αξιωματικό φυλακής, έχει και δυο ναύτες. Ο ένας ναύτης κάνει χρέη τιμονιέρη και ο δεύτερος κάνει γύρους στο πλοίο να βλέπει ότι όλα πάνε καλά (σκαπουλος). Οι δυο ναύτες αλλάζουν τα καθήκοντα τους κάθε μια ώρα. Στα επιβατηγά οχηματαγωγά εάν χρειαστεί κάποιος επιβάτης να μεταβεί στο γκαράζ, τον συνοδεύει ο σκαπουλος[/I]
Οπότε ενω οι άλλοι ναύτες είτε δουλεύουν στίς δουλειές της κουβέρτας (μέρα) ή είναι στο τιμόνι, ο σκάπουλος πασαγυρίζει και είναι και σε υπεύθυνο πόστο γι αυτό και ο Καββαδίας του Χότζα
deinosavros
Προφ τα καθήκοντα του σκάπουλου στο ΕΝ είναι πιο σύνθετα από ότι στο ΠΝ. Σκάπουλο στο ΠΝ λέγανε τον οπτήρα, που έκανε βάρδια μαζί με άλλον ένα, αριστερά δεξιά της γέφυρας, και δουλειά τους ήταν η παρατήρηση και η αναφορά τυχόν ζητημάτων. Απ' όσο θυμάμαι, η υπηρεσία τους ήταν στατική, χωρίς βόλτες στο πλοίο.
dryhammer
Σε δύσκολες συνθήκες πλέυσης (ομίχλη + ψαράδικα κλπ), ο σκάπουλος κανει χρέη οπτήρα. Σε φουρτούνα, κανει μια περιπολία να βεβαιωθεί οτι όλα είναι κλειστα (και δεν θα μπεί νερό απο καμιά ξεχασμένη πόρτα). Στην φυσιολογική βάρδια υπάρχει μόνο σκάπουλός - οπτήρας καθότι το τιμόνι είναι στον αυτόματο.