Ποντιακή έκφραση υπερηφάνειας για την καταγωγή του λέγοντος. Δηλαδή: Ας είμαι Πόντιος κι ας έχω ένα μόνο μάτι!

Υφίσταται όμως και βορειοελλαδικό τοπικιστικό αντίδοτο, δεδομένης της πρόσφατης αναζωπύρωσης του ρατσισμού κατά των πολύπαθων Ποντίων, προϊούσης της απέχθειας στο πρόσωπο γνωστού νομάρχη-ζορό: «Στη Μακεδονία του παλιού καιρού, τότε που οι Πόντιοι ήτανε αλλού»...

Άρα, το καλό το σαλιγκάρι, ξέρει κι άλλο μονομάτη.

- Ντο εφτάς τεμέτερον (τί κάνεις πατριώτη);
- Πααίνω ες το πανοΰρ ες το κέντρον «Κόρτσοπον», άμον ντο θέλετε, να έρθετεν με τα παιδία σας! Τρανόν μουχαμπέτ’! (Πάω στο πανηγύρι στο κέντρο «Κορίτσι», άμα το θέλετε, να έλθετε με τα παιδιά σας! Μεγάλο γλέντι-μάζωξη!)
- Ζαντός κι είμαι! Θαν έρθομ’! Πόντιος και μόνα ματ’! (Χαζός είμαι; Θα έλθουμε! Πόντιος και μ’ ένα μάτι!)

ντε φτας; (από BuBis, 03/09/09)(από Stravon, 03/09/09)έκλεισα ως πόντιος... (από MXΣ, 09/10/11)(από Khan, 06/03/14)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
Stravon

Ένστασεις
1. Η χρήση απευθύνεται προς τρίτους.
«Συμέλα, να βρεις γαμπρό πόντιο κι ας έχει ένα μάτι.»
2. Διορθώσεις επί του κειμένου:
2.1. Πόντιος και μ' έναν ομάτ
2. 2. Πάω σο πανηήρ, σο κέντρον κορτσόπον, αν θέλετε ερθέτε με τα παιδία σουν(ε)
2.3 ....Θ' έρχουμες....

#2
HODJAS

Δεκτές οι ενστάσεις. Πόνντιος κείμαι (!)

Όμως:
1. Την ποντιακή την βρίσκει κανείς σε αρκετές παραλλαγές γραπτή (και κυρίως) προφορική μορφή.
2. Έχω ακούσει φίλους Ποντίους, που λένε αυτούσια το «μόνα ματ'» για την καταγωγή τους κι όχι απαραιτήτως για τρίτους. Οι Βλάχοι λένε ακριβώς το ίδιο «»Βλάχος και μ' ένα μάτι«.
3. Έχω δεί γραπτώς τη λέξη ως »πανοΰρ« στον Εύοσμο.

Ξέρω' γώ;

#3
BuBis

'μω την πίστη΄ς και το θάμα'ς (δεν υπάρχει, να μπει) χότζαμ! 'Oντως η ποντιακήν έχει πολλές διαλέκτους αλλά νομίζω ότι το μ'ενα οματ υπερτερεί (κυκλοφορούν μέχρι και κουκλάκια...). 'Εχοντας δε ρίζες στην αρχαία, το ομμάτιον μου κάνει πιό κούκου.

Επίσης το σέφτελος το είχα για μήνες στο πρόχειρο αλλά ουδείς Πόντιος το τσίμπησε και η ετυμο του είναι λίγο σκοτεινή... Μήπως, λέτε, να προέρχεται από το ευτελής;

#4
HODJAS

Απορία ψάλτου-βήξ...

#5
Stravon

Για να σε βοηθήσω, αν σε βοηθάει αυτό, BuBis, στα ποντιακά σέφτελα λέμε τα παντζάρια. Το αν ο σέφτελος βγαίνει απ΄ το ευτελής το βρίσκω πολύ πιθανόν.
Η ποντιακή δεν έχει πολλές διαλέκτους αλλά παραλλαγές. Ελληνικά μιλάμε στη Θεσσαλονίκη, Ελληνικά μιλάτε και στην Αθήνα, δεν είναι διάλεκτοι, είναι ιδιωματισμοί.

#6
Stravon

Να συμπληρώσω Hodja ότι το γεγονός ότι υπάρχουν στην Ελλάδα περί των 3εκ. ποντίων δε συνεπάγεται ότι όλοι γνωρίζουν τι λένε.
Όπως κάποιοι ντόπιοι ελλαδήτες έλεγαν την Αυστραλία, Αστραλία έτσι και σε όλες τις διαλέκτους κάποιοι λειτουργούσαν και λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο με την ακοή. Επίσης μην ξεχνάς ότι κάποιοι πόντιοι ήρθαν στην Ελλάδα (κακώς) 80 χρόνια μετά από τους προηγούμενους που σημαίνει ότι υπήρξαν δέκτες ξένων επιρροών για περισσότερο χρόνο.

#7
BuBis

τελέρε Στράβωνα! Δεν το ήξερε αφτό με τα παντζάρια, τα τόσο ευτελή αυτά λαχανικά (ναι, ξέρω ότι δεν είναι λαχανικά, αλλά κόνδυλοι...)!

OK για παραλλαγές, αλλά τα ποντιακά στην Νοτιοδυτική Γεωργία, Βόρεια Αρμενία (όπου χρημάτισα εις το παρελθόν) με ακούγονται για διάλεκτο αλλά δεν γαμείς...

Α, και που σαι παλουκάρι, εγώ πίνω λεμονάδα, παθαίνω φούιτ, τρώω μπουγάτσα με κιμά ή σκέτη, με τα καλαμάκια πίνω φραπέ και ούτω καθεξής...

#8
Γιώ  Αργ

Συμφωνώ κι εγώ με τις παρατηρήσεις του Στράβωνα, μόνο που το παρένθετο σχόλιο (''(κακώς)'') είναι λίγο παρεξηγήσιμο, αν και δεν πιστεύω ότι είχε τέτοιες προθέσεις. Τις πολιτικές πτυχές τις αφήνουμε στην άκρη- είναι άσχετες με τον ιστότοπο. Αρκεί να συμφωνήσουμε σχετικά με την γλωσσική διάσταση του προβλήματος όλοι μας ότι οι Πόντιοι που μας ήρθαν αργότερα δεν είναι ούτε καλοί ούτε κακοί σχετικά με οποιαδήποτε Ποντιακή διαλεκτική ''καθαρότητα'', που δεν υφίσταται, ποτέ και πουθενά- κι ο Στράβωνας το ξέρει καλύτερα από μένα, είμαι σίγουρος. Το ''κακώς'' νομίζω στέκει μόνο για τις δυσκολίες στη μελέτη της Ποντιακής που συνεπάγεται η μετανάστευση Ποντίων απο τις πρώην Σοβιετικές χώρες. Συμφωνούμε, έτσι;

#9
BuBis

α, και να μην το ξεχάσω!

οι κόνδυλοι από τους οποίους βγαίνει η ζάχαρη, λέγονται σακχαρότευτλα (από την αρχαία ελληνική λέξη τεῦτλον).

Ως γνωστόν, τα ζαχαρότευτλα ή σκέτο τεύτλα είναι συγγενή φυτά με τα κοινά παντζάρια, τα τόσο ευτελή λαχανικά!

(Γιω: σωστή παρατήρηση, yo!)

#10
Γιώ  Αργ

χαχα :)

#11
HODJAS

Εκάηκεν το τσιάμπασιν!

#12
Επισκέπτης

Να, ακόμα και σ'αυτό να φανταστείς HODJAS, το αυθεντικό νομίζω είναι '' εκάεν και το τσαμπασιν''- είναι πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η επανανάλυση που κάνουμε (reanalysis) με βάση ισχυρότερες μορφοσυντακτικές δομές. Κι εγώ χαμπάρι δεν την είχα πάρει αν δεν διάβαζα τους στίχους του τραγουδιού. Είναι και γαμώ η πουτάνα η γλώσσα μας, δεν είναι...;

#13
HODJAS

Όπως το' πες. Η ελληνική γλώσσα είναι μια παλιά πουτάνα...

#14
Επισκέπτης

IRΘAM NA SOSUM TIN ΘRAKINEMUN!

#15
salina

Ήρθε και αυτόνα καλύψει τα κενά