Το όλο θέμα ξεκινά σε παλαιότερες εποχές, με την κατάργηση της δοτικής, οπότε και γεννιέται η ανάγκη να βρεθεί νέα λύση εκεί που μέχρι πρότινος χρησιμοποιούταν η συγκεκριμένη πτώση. Έτσι, καθημερινές φράσεις, όπως π.χ. το «λέγεις μοι», παύουν να υφίστανται και η γλώσσα αναζητά έναν νέο τρόπο έκφρασης.

Στην Βόρειο Ελλάδα προτιμήθηκε η αιτιατική ενώ στην Νότιο Ελλάδα η γενική για να δώσουν (σε νεώτερα ελληνικά) «με λες» και «μου λες», αντίστοιχα. Και οι δύο αυτοί τύποι είναι σωστοί καθώς χρησιμοποιούνται κανονικότητα μέσα στους αιώνες από τους Έλληνες. Κατά μίαν άποψη η αιτιατική είναι πιο κοντά στην δοτική οπότε, όσο παράξενο και να ακούγεται, ο βορειοελλαδίτικος τύπος (με λες) θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι πιο δικαιολογημένος.

Ο βασικότερος λόγος που σήμερα η σύνταξη με γενική θεωρείται ορθότερη (μου λες), είναι μάλλον επειδή η Νότιος Ελλάδα απελευθερώθηκε πρώτη και η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στο νέο κράτος ήταν αυτή που μιλούσαν σε εκείνα τα μέρη. Σήμερα, ειδικά μέσω των μέσων μαζική ενημέρωσης, έχει καθιερωθεί γενικότερα ο τύπος με την γενική. Το βέβαιο είναι πως έχει περάσει στο υποσυνείδητό μας ως ο ορθός τρόπος, αν και αυτό όπως είδαμε δεν στέκει πραγματικά.

Παρεμπιπτόντως, δυο από τους λογοτέχνες που έχουν γράψει με τον συγκεκριμένο τρόπο είναι ο Κώστας Π. Καβάφης και ο Αθανάσιος Χριστόπουλος. Ας μην ξεχνάμε το εξής σημαντικό: οι νοτιοελλαδίτες, που εκφράζουν τη δοτική μέσω γενικής λέγοντας «θα σου πω κάτι», «θα της δώσω κάτι», στον πληθυντικό διαπράττουν ακριβώς το «σφάλμα» που καταλογίζουν στα εκ Βορρά αδέλφια τους, και λένε: «θα σας πω κάτι», «θα τους δώσω κάτι». Χρησιμοποιούν δηλαδή αιτιατική! Επομένως, καθαρά από απόψεως ομοιογένειας, τα βόρεια ιδιώματα είναι πιο συνεπή διότι χρησιμοποιούν αιτιατική και στον ενικό και στον πληθυντικό.

- Και με λέει ότι δεν σε έδωσε το κινητό της.
- Τι να με πει και αυτή ρε, πλάκα σπας;

Δες ακόμη: σελεμελές / σελεμελού, θεσσαλονικιώτικα.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

#1
HODJAS

Σωστός!

Άλλα αξιοπερίεργα:

Στην Β. Ελλάδα λένε «θα σου πάρω τηλέφωνο» (θα σου τηλεφωνήσω), ενώ στη Ν. Ελλάδα αυτό σημαίνει «θα σου αγοράσω τηλέφωνο».
Η απειλητική έκφραση όμως «θα σε μάθω εγώ γράμματα» (δηλ. «θα σου δείξω εγώ») χρησιμοποιείται αποκλειστικά στην αιτιατική πάνω-κάτω και πλαγίως (!)

Τον τύπο αντωνυμιών με/σε/τον/την κλπ στην αιτιατική, χρησιμοποιούσαν και οι Πολίτες και οι Σμυρναίοι (π.χ. βλ. Γιοβάν Τσαούς σε ρεμπέτικο «Πέντε Μάγκες του Περαία»: ... δυο τάληρα τον δίνεις, τρία θα πληρώσουμε αν η γκλάβα θα γεμίσει θα σε προτιμήσουμε ... )

#2
sapap

πέντε μάγκες στον περαια είναι γενική αντικειμενική....

#3
Khan

Στος

#4
patsis

Θα σου πάρω τηλέφωνο; Δηλαδή, ακόμα πιο περίεργα, πάρε μου τηλέφωνο; Δεν το λέμε Χότζα. Ή θα σε πάρω (ένα) τηλέφωνο λέμε ή θα σου κάνω ένα τηλεφώνημα/τηλέφωνο ή, τελοσπάντων, παίρνουμε τηλέφωνο χωρίς προειδοποίηση.

Ίσως, επειδή για μας η ίδια η έκφραση θα σε πάρω τηλέφωνο έχει δύο αναγνώσεις, κάπου να τα αντελήφθης αλλιώς. Άλλωστε παιδική χαριτωμενιά/μαλακία είναι στο «πάρε με ένα τηλέφωνο» να απαντάς «τι μάρκα συσκευή θέλεις;»

Φιλικά,

ο Δράκος του Σέιχ-Σε.

#5
HODJAS

Σοβαρομιλάς Πάτσμαν, δεν το' χεις ακούσει;
Νόμιζα οτι είναι διαδεδομένο σε ολόκληρη τη Β. Ελλάδα. Το' χω ακούσει Ημαθία, Σαλονίκη, Σέρρες και Κομοτινή.
Τί στον κόρακα;

#6
MXΣ

Πάντως, σκέτο «πάρε με» και «θα σε πάρω» είναι ένας τρόπος να παραλήψεις το τηλέφωνο για να πεις «πάρε εμένα ένα τηλέφωνο..» σε αντιδιαστολή με το παίρνω που σημαίνει και «συνάπτω σεξουαλικές σχέσεις με κάποιον» (=γαμάω). Κλασσική δε είναι και η φράση (μου την έχει πει κάποια και έμεινα κάγκελο!): «σε έχω πάρει εσένα;». αατα

#7
Πούτσαρς

Εδώ Σέρρες, εδώ Σέρρες ...
Λέμε: πάρε με τηλέφωνο η θα σε (όχι «σου») πάρω τηλέφωνο με την έννοια θα σου τηλεφωνήσω. Το λέμε πιο πολύ έτσι παρά τηλεφώνησέ μου..(χωρίς να αποκλείουμε και αυτό)
Επίσης η απάντηση «τι μάρκα θέλεις» λέγεται πράγματι, σε στυλ εξυπνάδας...
Τώρα τι λεν αλλού ...εγκώ ντεν ξέρει....

#8
HODJAS

Τί διάλο, πλάκα με κάνουνε τα καρντάσια κάθε φορά που ανεβαίνω προς τα πάνω;
Λες να είναι Μοντυπαϊθονική φάση τύπου «Σύρμα! Έρχεται τουρίστας, λέγε ό,τι σου κατέβει να νομίσει οτι είναι ιδιωματισμοί» και μετά μεταξύ τους να μιλάνε κανονικά;

#9
Πούτσαρς

Πρέπει να πω ότι υπάρχουν διαφορές ακόμη και απο χωριό σε χωριό και μέσα στην ίδια την πόλη ακόμα, φίλε Χότζα..
Η νοτιοδυτική πλευρά του νομού ομιλεί όπως η Χαλκιδική, η κεντρονότια αλλιώς, η βόρεια διαφορετικά και πολλά άλλα μπερδέματα...
Γι' αυτό έχεις το δίκιό σου και δεν αποκλείεται να το λένε έτσι εκεί που τους ακούς...

#10
Πούτσαρς

Όπως το περιέγραψες, μου θυμίζει Πεντάπολη Σερρών...

#11
HODJAS

Είχα την εντύπωση οτι σε γενικές γραμμές, απο την εποχή της «Βαβυλωνίας» του Βυζαντίου μέχρι σήμερα έχει ομογενοποιηθεί (καλώς ή κακώς) όσο να' ναι η Ελληνική.

Στην Ιταλία ανα 50 περίπου χλμ αλλάζει εντελώς το ιδίωμα, οπότε μεταξύ ολόκληρων περιοχών π.χ. Πούλια - Λομβαρδία θα υπήρχε πλήρης ασυνεννοησία αν δυο άτομα αποφάσιζαν να μιλήσουν ο καθένας στην διάλεκτό του.

Το γνωρίζω γιατί τσιμπώντας ιδιωματικές ακόμα και αργκοτικές εκφράσεις δώθε-κείθε (χωρίς να γνωρίζω την εμβέλειά τους, γιατί καθένας Ιταλός που τις πρόφερε νόμιζε οτι ήταν το σωστό κι έτσι λέγεται παντού όπως στην περιοχή του), ανακάλυψα οτι πολλές φορές όχι μόνον δεν είχαν κανένα αντίκρυσμα σε άλλες περιοχές αλλά και ήταν τελείως ακατανόητες σαν ξένη γλώσσα (!)

Γάμησέ τα...

#12
patsis

Λοιπόν, έχω νεότερα για το «πάρε μου τηλέφωνο»: Δύο μαρτυρίες (τρεις με την δική μου) από Γιαννιτσά λένε ότι δεν το έχουν ακούσει, ούτε εκεί, ούτε στην Θεσσαλονίκη. Ναουσαίος φίλος όμως το έχει ακούσει σποραδικά στην Νάουσα και στην Θεσσαλονίκη.

#13
vikar

Το πάρε μου τηλέφωνο τό 'χω ακούσει κι' εγώ στα βόρεια, νομίζω όχι μέσα αλλα γύρω απ' τη Θεσσαλονίκη --δηλαδή τη φτωχομάνα, τη νύφη του βορρά και την ερωτική την πόλη, ρε συμβασιλεύουσα ούμπερ άλες αμα λάχει να 'ούμε, μπαοκάρα ομαδάρα και τα μυαλά μας πονάνε, ζήτω ο Κανάκης κι' η αλητοπαρέα του, αααάιντάαααα!... :-Ρ

Αχέμ...

Το συνηθέστερο είναι οπωσδήποτε το πάρε με τηλέφωνο, με αιτιατική.

#14
vikar

Ά, και ο ορισμός είναι λίγο παραπλανητικός, έτσι; Οι αντωνυμίες μας, σας και τους δηλώνουν εξίσου αιτιατική και γενική, δέν «διαπράττουν» κανένα «σφάλμα» εκεί οι νοτιοελλαδίτες, είναι συνεπέστατοι.

Έχει κυκλοφορήσει ένα ψευδεπίγραφο άρθρο του Μπαμπινιώτη επαυτού, και ο συγκεκριμένος ορισμός του σαπάπ ψιλοβρομοκοπάει οτι έχει αντλήσει απο 'κεί (ειδικά εκεί που λέει για «ορθότητα» του με λές σε βάρος του μου λές). Κάπου τά 'χει πεί κι' ο Σαραντάκος ο Μυθομάχος απ' ότι θυμάμαι, άν τα βρώ επανέρχομαι.

#15
Επισκέπτης

Νομίζω ότι δεν έχει σχέση με την δοτική χαριστική αλλά με το άμεσο/ έμμεσο αντικείμενο
Το άμεσο συντάσσεται με επίθετο και το έμμεσο με ρήμα ή με δευτερεύουσα πρόταση
Δηλαδή: «σε λέω» αλήτη (εγώ λέω εσένα αλήτη) = σε αποκαλώ <άμεσο>
«τον είπα» έξυπνο <άμεσο>
«σου λέω» την αλήθεια (λέω σε εσένα την αλήθεια) <έμμεσο> του είπα ότι κάνει λάθος (είπα σε αυτόν ότι κάνει λάθος) <έμμεσο>

#16
protnet

  1. Στην Ξάνθη το θα σου πάρω τηλέφωνο είναι ο απόλυτος κανόνας. Τέλος!

  2. Ο Σαραντάκος είναι εδώ.

#17
protnet

Κι ένα κουίζ. Βρείτε τις διαφορές του παρόντος λήμματος με το ντεμέκ άρθρο του Μπάμπη!

#18
protnet

Μόλις τώρα πρόσεξα την προσθήκη του Σαραντάκου στο τέλος! (το είχα διαβάσει πολύ παλιά). Βρέθηκε ο πραγματικός συντάκτης!

#19
ανορθόγραφος

Στην Μακεδονια και οχι στην Θρακη λεμε, θα σε παρω τηλεφωνο(θα σου τηλεφωνήσω οπως λετε κατω).
Θα σου παρω τηλεφωνο δεν το εχω ακουσει πουθενα στην Μακεδονια.
Ανορθόγραφος απο Έδεσσα

#20
katavram

hodja:
κανείς δεν λέει στη Θεσσαλονίκη και στην Μακεδονία γενικότερα θα σου πάρω τηλ. είμαι γέννημα θρέμμα θεσσαλονικιά και δεν το έχω πει ποτέ αυτό. Εμείς λέμε: θα σε πάρω τηλέφωνο ή θα σου τηλεφωνήσω...

#21
Vrastaman

Θα σε πάρω, λατέρνα.

#22
jesus

νομίζω δεν διορθώθηκε εδώ, αν κ έχει διορθωθεί αλλού:

το «δύο τάληρα τον δίνεις» το «τον» αναφέρεται στον ναργιλέ κ δεν αντικαθιστά πρόσωπο, οπότε δεν έχει να κάνει με το συζητούμενο γραμματικό φαινόμενο.

#23
earendil_ath

Στη Βόρεια Ελλάδα, λένε, όπως και στη Νότια:

Θα του το πω

και όχι:

Θα τον το πω όπως θα περίμενε κανείς

#24
patsis

@earendil_ath: Ή θα πούμε «θα του το πω», ή θα πούμε «θα τον πω», και η αντωνυμία εννοείται. Πώς λέμε «- Τά 'μαθες; - Ναι με είπε.» και εννοούμε «Ναι, μου τα είπε»; Έτσι.

#25
earendil_ath

Επανέρχομαι στο θέμα:
αληθεύει ότι ο ουδέτερος αδύνατος τύπος, στην αιτιατική πληθυντικού, είναι στη Β. Ελλάδα «τα» και όχι «τους»;

πχ «τα παιδιά τα έκαναν εμβόλιο» και όχι «τα παιδιά τους έκαναν εμβόλιο»

το πρωτοπρόσεξα στο λήμμα αντιπεθανικό

#26
Galadriel

Τα έκαναν εμβόλιο θα πει τα εμβολίασαν. Τα παιδιά τους έκαναν εμβόλιο θα πει εμβολιάστηκαν. Μη μπερδεύουμε ενεργητικά με παθητικά δεν κάνει καλό αυτό.

#27
earendil_ath

Ήταν λίγο λάθος το παράδειγμα που έδωσα. Για να ξαναπροσπαθήσω:

Νομίζω ότι αυτό που στη Ν. Ελλάδα λέγεται:
«τους έκαναν εμβόλιο»

στη Β. Ελλάδα λέγεται:

«τα έκαναν εμβόλιο»

(υποτίθεται ας πούμε ότι μιλάμε για παιδάκια)

Δες και το παράδειγμα στο αντιπεθανικό

#28
sapap

Όταν λέμε «τα παιδιά τους έκαναν εμβόλιο» εννοούμε ότι τα παιδιά εμβολίασαν κάποιους άλλους« (τα παιδιά έκαναν αυτούς εμβόλιο). Όταν λέμε ότι »τα παιδιά τα έκαναν εμβόλιο, εννοούμε ότι κάποιοι έκαναν στα παιδιά εμβόλιο.

#29
earendil_ath

sapap, κατάλαβες λάθος το παράδειγμά μου και φταίω εγώ σε αυτό, ήταν ασαφές. Το ξαναδίνω:

Στην Αθήνα θα λέγαμε:
- Γιατί πήγαν τα παιδιά σου στον παιδίατρο χτες;
- Τους έκαναν εμβόλιο

Ενώ (αν κατάλαβα καλά), το ίδιο στη Β. Ελλάδα θα λεγόταν:
- Γιατί πήγαν τα παιδιά σου στον παιδίατρο χτες;
- Τα έκαναν εμβόλιο

Δηλαδή ο αδύνατος τύπος της προσωπικής αντωνυμίας, ουδέτερο γένος, αιτιατική πληθυντικού, είναι στις Ν. διαλέκτους «τους» ενώ στις Β. διαλέκτους είναι «τα». Σωστά;

#30
vikar

Άς τ' αφήσουμε τα παιδάκια κατα μέρος, κι' άς πιάσουμε τις γκόμενες. Βόρεια θα πείς τη γκόμενα «έλα να σε κάνω ένα εμβόλιο», ενώ νότια θα πείς της γκόμενας «έλα να σου κάνω ένα εμβόλιο». (Η αλήθεια είναι οτι καλύτερα να μήν της πείς ούτε τό 'να ούτε τ' άλλο, αλλα λέμε τώρα...)

Σχετικά με του το λέω, όντως, κι' ο θεσσαλονικιός έτσι θα το πεί (εκτός κι' αν το πεί οπως λέει ο πάτσις) --το ίδιο και με το θηλυκό ή το ουδέτερο: της το λέω, του το λέω. Ωστόσο, σε άλφα ή βήτα πρόσωπο, η βόρεια σύνταξη χρησιμοποιείται:
[I]- Ε σε τό 'πα ρε μαλάκα, δέ σε τό 'πα;...
- Να πώ οτι δέ με τό 'πες, ψέματα θά 'ναι.[/I]
(Στον πληθυντικό φυσικά, όπως είπαμε και πιό πάνω, δέν υφίστανται διαφορές.)

#31
vikar

Συγκεκριμένα για το παράδειγμα στο αντιπεθανικό:> -Που είναι ρε μαλάκα τα σκυλάκια που είχαμε εδώ;

-Άσε ρε μαλάκα, έφαγαν το γκοτζίλα που περίσσεψε από τα μαγειρεία
-και;
-Πέθαναν, αυτά δεν τα είχαν κάνει αντιπεθανικό... Εδώ η «σωστή» σύνταξη θα σου πεί κανείς είναι: «αυτών δέν τους είχαν κάνει αντιπεθανικό», ή μάλλον το (σωστό συντακτικά αλλα λαϊκότερο γραμματικά) «αυτονών δέν τους ειχαν κάνει αντιπεθανικό». Αλλα άντε να το πεί άνθρωπος αυτό έτσι, στη ρύμη του λόγου.

Έχω βασικά την αίσθηση οτι η αντωνυμία εδώ έρχεται αυθόρμητα στο στόμα στο βασικό της τύπο, αυτά, που δέν είναι άλλος απο τον τύπο της ονομαστικής(!) δηλαδή: προσδιορίζεις αυτό στο οποίο αναφέρεσαι (εδώ τα σκυλάκια), πρίν σκεφτείς τη «σωστή» σύνταξη σε σχέση με ότι ακολουθεί. Έτσι, συχνά θ' ακούσεις και «πέθαναν, αυτά δέν τους είχαν κάνει αντιπεθανικό» (μάλιστα, πολλοί κομπλεξικοί της γραφής εδώ θα παρεμβάλλουν κι' ένα κόμμα ανάμεσα στο «αυτά» και στο «δέν», για να δικαιολογήσουν και καλά την ασυμμετρία).

Σε κάθε περίπτωση, στα βόρεια το λές όπως κι' ο Στράβονας, και έχεις και τη ρίμα να ενισχύει τη σύνταξη --το γνωστό φαινόμενο της αναλογίας που λένε, τυπικό και πασίγνωστο παράδειγμα της οποίας είναι και το «λάθος» όλους όσους αντί για όλους όσοι.

#32
earendil_ath

(Στον πληθυντικό φυσικά, όπως είπαμε και πιό πάνω, δέν υφίστανται διαφορές.)

Όμως εδώ κάτω στο Νότο αυτό με τα σκυλάκια θα το λέγαμε:

Πέθαναν, αυτά δεν τους είχαν κάνει αντιπεθανικό...

Και παρομοίως το παράδειγμα παραπάνω με τα (ουδέτερα) παιδάκια

Άρα ή βρήκαμε μια διαφορά Β - Ν και στον πληθυντικό (αλλά μόνο στο ουδέτερο και μόνο στην αντωνυμία, όχι στο άρθρο) ή το τους/τα είναι προσωπική επιλογή του καθενός και δεν έχει να κάνει με βορρά - νότο

#33
vikar

Ναί, δίκιο, μαλακία έγραψα· ο πληθυντικός αιτιατικής και γενικής στο ουδέτερο φυσικά και διαφέρει (γι' αυτό εγραψα και όσα έγραψα, θα μου πείς...).

#34
Asxetos34

Δείτε τι λέει ο γλωσσολόγος καθηγητής Γ. Μπαμπινώτης στην Ιστοσελίδα του. Ο Αθηναίος καθηγητής αν μη τι άλλο δε μπορεί να κατηγορηθεί για μεροληψία υπέρ της μιας ή άλλης πλευράς .Ας μιλήσουν λοιπόν οι ειδικοί .Αντιγραφή από την παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση . [URL=http://www.babiniotis.gr/wmt/webpages/index.php?lid=1&pid=20&apprec=45][/URL]

με λέει – μου λέει, με δίνει – μου δίνει

Ποια είναι η σωστή σύνταξη ;

Συχνή είναι η ερώτηση που θέτουν θαμώνες τής Ιστοσελίδας μου (ας σημειώσω επ’ ευκαιρία ότι δεν έχω δημοσιεύσει ειδικό άρθρο για το θέμα), ποια είναι η «σωστή» χρήση με τέτοια ρήματα, η αιτιατική που χρησιμοποιούμε στα βόρεια ελληνικά ιδιώματα (με δίνει χρήματα, με λέει ένα μυστικό) ή η γενική που χρησιμοποιείται στα νότια ιδιώματα και έχει γενικευθεί στην κοινή Νέα Ελληνική (μου δίνει χρήματα, μου λέει ένα μυστικό). Η απλή, γνήσια επιστημονική - γλωσσολογική απάντηση είναι ότι σε τέτοιες περιπτώσεις δεν μιλάμε για σωστό / λάθος ούτε για καλύτερο / χειρότερο, διότι και οι δύο συντακτικές δομές (με αιτιατική και με γενική) είναι σωστές με διαφορετική κατανομή χρήσεως στη μία και ενιαία ελληνική γλώσσα (την αιτιατική στα βόρεια και τη γενική στα νότια ιδιώματα).
Εξετάζοντας το θέμα στην ιστορική του διάσταση, διαπιστώνουμε ότι η αρχαία δοτική πτώση (δίδωμι τῷ πατρί, δός ἡμῖν σήμερον – λέγω τῷ φίλῳ, λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς) ήδη από τα χρόνια τής Αλεξανδρινής Κοινής άρχισε να αντικαθίσταται στη χρήση (στον προφορικό λόγο και σε πιο απλά κείμενα) πρώτα και κυρίως από την αιτιατική, αργότερα δε και από τη γενική. Παραδείγματα : τοὺς παῖδας (αντί δοτικής : τοῖς παισί) χρήματα ἐδωρήσατο (Θεοφάνης), καὶ εἰπῆς τὸν βασιλέα (αντί δοτικής : τῷ βασιλεῖ) (Πορφυρογέννητος), ὁ οὖν Δαβὶδ τὴν ἑαυτοῦ χώραν οὐκ ἐδίδου τὸν βασιλέα (Πορφυρογέννητος), κακὴν βουλὴν τὸν ἔδωκαν (αντί δοτικής : τῷ ἔδωκαν) (Σπανέας), νά σε λείπῃ αἰσχύνη (αντί δοτικής : σοι λείπῃ), ἄν σε δώσῃ ὁ Θεὸς χάριτας εἰς τὸν κόσμον (αντί δοτικής : σοι δώσῃ) (Π. Διαθήκη), κρασὶν ψωμὶν μηδὲν τὸν δώσουν (αντί δοτικής : τῷ δώσουν) (Πρόδρομος).
Αυτή η εξέλιξη είναι, λοιπόν, χρονικά παλαιότερη και επικράτησε στο κωνσταντινοπολίτικο ιδίωμα και στα βόρεια ελληνικά ιδιώματα, ακολουθώντας μια γενικότερη τάση τής Ελληνικής να γενικεύσει στη σύνταξη των ρημάτων και των προθέσεων τη χρήση τής αιτιατικής στη θέση τής παλαιάς δοτικής αλλά –σε μεγάλη έκταση– και στη θέση τής παλαιάς γενικής. Αντίθετα, στα νότια ιδιώματα (νησιά, Πελοπόννησος) επικράτησε με τα ρήματα που σήμαιναν «δίνω», «λέγω» κ.τ.ό. η χρήση τής γενικής στη θέση τής παλαιάς δοτικής. Δοθέντος δε ότι η Κοινή Νέα Ελληνική –κατά τη δημιουργία τού νέου ελληνικού κράτους μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό– στηρίχτηκε κυρίως στο πελοποννησιακό και στα νησιωτικά ιδιώματα, γενικεύτηκε στην Κοινή η χρήση τής γενικής αντί τής αιτιατικής με αυτά τα ρήματα. Ας σημειωθεί ακόμη ότι σε άλλες σημασίες των ρημάτων αυτών και στην Κοινή Νέα Ελληνική τα ρήματα αυτά χρησιμοποιούνται και με αιτιατική (λέω = αποκαλώ, χαρακτηρίζω, π.χ. «σε λέω ψεύτη»∙ δίνω = μαρτυρώ, καταδίδω, π.χ. «Δεν ξέρει ποιος τον έδωσε και τον συνέλαβαν».
Συμπέρασμα. Η γλώσσα, από τη φύση της, έχει μια πολυμορφία που δεν πρέπει να χωρίζει τους ομιλητές, αλλά να τους οδηγεί να σκεφτούν ότι στην ανθρώπινη έκφραση, απόρροια τής ανθρώπινης σκέψης, δεν υπάρχει «γλωσσική μονοκρατορία», αλλά κυριαρχεί η διαφοροποίηση και η ποικιλία, πράγμα που είναι φανερό στις διαλέκτους και στα ιδώματα κάθε εθνικής γλώσσας αλλά και στην ομιλία όλων μας, η οποία διαφέρει από τον έναν στον άλλο, λόγω των επιλογών που κάνει ο καθένας στη γλώσσα, δημιουργώντας το προσωπικό του ύφος.

#35
jesus

δεν ξέρω αν κομίζω γλαύκα, αλλά:

πιστεύω ότι η γενική εξηγείται απ' το σχήμα

έσπασα το κεφάλι του -> του έσπασα το κεφάλι

στην αρχή με απλή αλλαγή θέσης του «του» στην πρόταση.

δλδ από προτάσεις στις οποίες το αντικείμενο παίρνει κτητική αντωνυμία (τι σκατά είναι), κ αυτή η αντωνυμία εξελίσσεται σε έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα. καθώς στα ελληνικά υπάρχει μεγάλη ελευθερία στην τοποθέτηση των λέξεων μέσα στην πρόταση, μου φαίνεται λογικό να άλλαξε στην αρχή θέση η κτητική αντωνυμία κ μετά να εξελίχθηκε στον κυρίαρχο τύπο.

#36
donmhtsos

Μὲ βάση τὰ γραφέντα ἀπὸ protnet (#16), τὸ "Πάρε με στὸ τηλέφωνο" τοῦ Χιώτη πρέπει νἀ τραγουδιέται κάπως ἔτσι στὴν Ξάνθη:

Πάρε μου στὸ τηλέφωνο λιγάκι νὰ τὰ ποῦμε

καὶ δῶσε με ἕνα ραντεβοῦ γιὰ νὰ συναντηθοῦμε.

Πάρε μου στὸ τηλέφωνο κι ἀπ᾿ τὸ γλυκό σου στόμα

θέλω ν᾿ ἀκούσω νὰ μὲ πεῖς πὼς μ᾿ ἀγαπᾶς ἀκόμα.

#37
dryhammer

...θέλω ν᾿ ἀκούσω νὰ μὲ πεῖς πὼς μου 'γαπᾶς ἀκόμα.

#38
donmhtsos

Ἐνῶ τὸ Τί ὄμορφη ποὺ εἶσαι ὅταν κλαῖς γίνεται:

Μοβόρο πάντοτε μοῦ λὲς

γιατὶ γελάω ὅταν κλαῖς

σέ λέω τί συμβαίνει

τὸ κλάμα σοῦ ὀμορφαίνει

.....

ἀκόμα λίγο κλάψε καὶ σὲ πάει

.....

Ξανὰ σοῦ πρόσεξα κι ἐχτὲς

....

Μοβόρο μὴ μοῦ ξαναπεῖς

καὶ τὴν ἀλήθεια ἂν θὲς νὰ δεῖς

κοιτάξου στὸν καθρέφτη

δὲν θὰ μοῦ βγάλεις ψεύτη.