Βέγγος

Υπάρχει και η έκφραση τρέχω σαν τον Βέγγο.

Καλό του ταξίδι...

ας αναπαυθεί εν ειρήνη

απέραντο σέβας.

:-(

Ας μου συγχωρεθεί η εικονοκλασία, θεωρώ ωστόσο ένδειξη παρακμής τις υπερβολικές εκδηλώσεις λατρείας προς τεθνεώτες αρτίστες, υποτιθέμενους κολοσσούς της έβδομης -και όχι μόνο- τέχνης. Πόσο μάλλον την ταύτιση μαζί τους, πράγμα το οποίο με θίγει προσωπικά.

Εντάξει, όλοι έχουμε χαχανίσει με το Βέγγο, το Χατζηχρήστο, το Γκιωνάκη, το Νίκο Ρίζο και άλλους καραγκιόζηδες του ασπρόμαυρου σινεμά. Αλλά απο το σημείο αυτό έως το να αναγορεύονται σε αρχέτυπες απεικονίσεις μιας κάποιας αυθεντικής «ελληνικής ψυχής», όπως άλλωστε και ο ορίτζιναλ σπαθαρέϊκος Καραγκιόζης, το βήμα είναι τεράστιο και όλως αυθαίρετο.

Έως πότε θα έχουμε για πρότυπο τον ταλαίπωρο καρπαζοεισπράχτορα, τον ανθρωπάκο που τρώει αβέρτα τα χαστούκια της ζωής, τον κακομοίρη, το φτωχοδιάβολο, τον παπατρέχα, τον λαμογιάκο ψιλικατζή, τον τυπάκο που τα κουτσοβολεύει με τη χωριάτικη πονηριά του χωρίς ωστόσο ποτέ να είναι ικανός για κάτι πραγματικά μεγάλο; Και δεν αναφέρομαι φυσικά μόνο στο Βέγγο. Το ζήτημα είναι τεράστιο και αφορά την αυτοεικόνα του Έλληνα, την αντίληψη που θέλει να έχει για τον εαυτό του. Αφορά την αγωνιώδη αναζήτηση μιας κατ' ουσίαν ψευδεπίγραφης λαϊκότητας / αυθεντικότητας / ελληνικότητας, που χρονολογείται απο τη γενιά του ΄30, τότε που «ανακαλύφθηκαν» ο Θεόφιλος, ο Χαλεπάς και τόσοι άλλοι «αδίκως περιφρονημένοι» δημιουργοί, που απο την αφάνεια πέρασαν στο άλλο άκρο της υπερπροβολής και της υπερεκτίμησης ... Ανυψώσαμε τον τρελό του χωριού σε περίοπτο θέση για να νιώθουμε εμείς καλύτεροι μες τη μετριότητά μας, πλάθοντας επιμελώς τις σχετικές μυθολογίες, βαρίδια ως και σήμερα δεμένα στα πόδια του πολιτισμού μας.

Στο καλό Θανάση!
Ήσουν Άνθρωπος με Α κεφαλαίο.

Τί να πείς τώρα για το Βέγγο, εντάξει. Απλά, ρε μάγκες, είπαμε να λείψουμε απο ελλάδα λιγάκι (γκχ-γκχ), και μας έχετε φάει Ρασούλη, Παπάζογλου και Βέγγο μές σε δυό-τρεις μήνες να πούμε... Ε ούτ' ο θεός δε τα θέλει αυτά.

Να πώ οτι εγώ τουλάχιστον, τα τελευταία πέντε-δέκα χρόνια κατάλαβα τι παίζει με τον τύπο. Απο μιά ηλικία και πέρα μου φαίνετ' άκυρο να βλέπει κανείς Βέγγο για να «χαχανίσει», που λέει ο τζόνι επάνω --για χάχανα υπάρχουν και οι σεφερλήδες (που δέ 'ν' κακοί, αλλα άλλο πράμα). Και δέ μπορώ να πώ οτι ταυτίζω τον εαυτό μου με την κινηματογραφική περσόνα του Βέγγου, αλλα την κοινωνία στην οποία μεγάλωσα με το κινηματογραφικό του σύμπαν... έ, ναί. Σε καραφλιαστικό βαθμό.

Τεράστιος ήταν ο μπαγάσας. Όλα στις ταινίες του χαρτί και καλαμάρι. Όπως λέει κι' ο ανιψιός βασικά: απέραντο σέβας.

Αυτή είναι μία άποψη. Θα μπορούσε όμως κάποιος να ισχυριστεί πως γελώντας με τους «καραγκιόζηδες» -όπως τους αποκαλείς εσύ- δεν ταυτίζεται μαζί τους, αλλά ξορκίζει μία άλλη όψη της Ελλάδας που απλά δεν τον συμφέρει ούτε να θυμάται, αλλά ούτε και να σκέφτεται.

Και μιας και το λήμμα αφορά τον αείμνηστο,ο Βέγγος είχε μεγάλη φιλμογραφία, δεν περιορίζεται μόνο στον Θου-Βου. Το Ψηλά τα χέρια Χίτλερ είναι ένα αριστούργημα και μόνο κωμωδία δεν το λες. Απλά, υπερπροβάλλεται μία περίοδος της καριέρας του στην οποία περιλαμβάνονται οι κλασικές πλέον μαυρόασπρες ταινίες (αυτές που παίζονται κάθε τρεις και λίγο σε ιδιωτικά και δημόσια κανάλια), οι οποίες σύμφωνα με κάποιες απόψεις δεν είχαν και τόση απήχηση στην εποχή τους -γι' αυτό κι η εταιρία παραγωγής που είχε στήσει τελικά μπήκε μέσα.

Συμβαίνει σε πολλούς αυτό -ως προς την υπερπροβολή κάποιων πτύχων του έργου τους- σε όλες τις τέχνες.

Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες Ελλήνων: Οι βέγγοι και οι καζαντζίδηδες για τους βέγγους.

Κάδμε, να διευκρινίσω: το «καραγκιόζης» δεν το λέω απαραίτητα υποτιμητικά, φαίνεται άλλωστε απο τη συσχέτιση που κάνω με τον ορίτζιναλ καραγκιόζη. Πώς είναι δυνατόν απ' τη μια να εξυμνούμε το θέατρο σκιών και τον καραγκιόζη ως εθνικό ήρωα κι απ' την άλλη να πλακώνουμε στο ξύλο όποιον τολμήσει να μας αποκαλέσει καραγκιόζους; Παράλογο; Μήπως χρήζουμε συλλογικής ψυχανάλυσης ως λαός;

Επίσης, εξυπακούεται, στόχος της κριτικής μου δεν είναι ο βέγγος ως άνθρωπος - αν και, επίτρεψέ μου πανκελή χωρίς παρεξήγα, αυτό το «Άνθρωπος με Α κεφαλαίο» ακούγεται πολύ πρετ-α-πορτέ βρε παιδί να το πώ κι έτσι, έχει φορεθεί πολύ μα πάααρα πολύ όμως - αλλά ο «βέγγος» όπως προσλαμβάνεται από τον κυρίαρχο λόγο των μουμουέ και όχι μόνο.

Και κάτι τελευταίο. Τι πάει να πει «κηδεία δημοσία δαπάνη»; Εμένα με ρώτησε κανείς αν ήθελα να κηδέψω απο την τσέπη μου το βέγγο, τη μερκούρη, το γεννηματά, το θοδωράκουλα αύριο και δεν ξέρω πόσους ακόμη;

Για την σχέση του νεοέλληνα με το «αντιήρωα» Καραγκιόζη, τα έχει πει όλα ο Νιόνιος - είναι «κείνο που με τρώει, κείνο που με σώζει».

Να αναφερθώ επίσης σε δύο τυχαία περιστατικά που δείχνουν ότι ο Βέγγος ήταν «ικανός για κάτι πραγματικά μεγάλο»:

- Κουβάλησε καλικούτσα την Κα. Καλιακούδα - Άτλαντας και βάλε!

- Δεν εξαργύρωσε πολιτικά την Μακρόνησο όπως άλλοι μικρότεροι άνθρωποι (βλ. Λαλιώτη / Δαμανάκη με Πολυτεχνείο, κ.α.)

Τζόνι, νομίζω πως αυτό που λες για τον καραγκιόζη κατά κάποιο τρόπο ενισχύει αυτό που έγραψα πιο πριν: Δεν είναι ταύτιση, αλλά εξορκισμός αυτού του στερεότυπου. Φυσικά και γελάμε με τον καραγκιόζη, αλλά δεν θέλουμε να είμαστε καραγκιόζηδες -οπότε ας φάει εκείνος τις φάπες αντί για εμάς, ας επιβεβαιώσει εκείνος το στερεότυπο.

Αν μη τι άλλο, οι μαυρόασπρες ελληνικές ταινίες δεν έκαναν τίποτε άλλο απ' το να αναπαράγουν τα ελληνικά στερεότυπα: Ο βλάχος, ο καρπαζοεισπράκτορας, το αλάνι, ο καφετζής, ο γιατρός, η νοικοκυρά, το καπιταλόσκυλο, ο έλληνας μετανάστης, η αδερφή (π.χ. του τύπου που ενσάρκωνε ο μακαρίτης ο Παράβας) κι αργότερα το φτωχό πλην τίμιο παλικάρι (έστω κι αν στην εποχή του αφορούσε τελείως άλλη προπαγάνδα) και η προβολή αυτή ήταν σε περιπτώσεις ιδιαίτερα ενδορατσιστική. Ο ίδιος ο Χατζηχρήστος είχε δηλώσει πως είχε τυποποιηθεί στο ρόλο του βλάχου, γιατί μόνο αν ο ηθοποιός σταντάρει μία περσόνα μπορεί να σταθεί σαν καριέρα (δείγμα των ηθών της εποχής του), πράγμα που απ' την άλλη σημαίνει πως και το κοινό είχε επίγνωση του γελοίου και το επιζητούσε στην ψυχαγωγία του.

Πιστεύω ότι είναι πρακτικά αδύνατο να ταυτιστείς με τον Βέγγο ή με οποιονδήποτε άλλο απ' αυτούς, κι αυτό γιατί ο σκοπός δεν ήταν να ταυτιστείς μαζί τους αλλά να τους χλευάσεις. Τα περί ταύτισης που πραγματεύονται κάποια άρθρα είναι εκ των υστέρων, και θαρρώ πως εντάσσονται κι αυτά στην τάση να μυθοποιηθεί εκείνη η εποχή της «αθώας» (πάνω απ' όλα!) και «αγνής» Ελλάδας.

(τζόνι, αυτό το «Άνθρωπος με Α κεφαλαίο» (που δεν απέχει καθόλου απ' την αλήθεια) το πέταξα ως καρακλισέ φράση για να θολώσω τα νερά, γιατί νόμιζα ότι μετά την παρέμβασή σου η κουβέντα θα πάρει άσχημη τροπή, αλλά προς το παρών καλά πάει)

επειδή υπάρχουν μερικοί καρακαταηλίθιοι δημοσιογράφοι που όπως πάντα γεμίζουν με βλακείες τον τηλεοπτικό χρόνο, δεν σημαίνει ότι μειώνεται η αξία ενός πραγματικά τεράστιου της τέχνης...

Το μοναδικό αντικειμενικό κριτήριο της καλλιτεχνικής έκφρασης είναι το πλήθος των αποδεκτών κάποιου μηνύματος σε συνάρτηση με το χρόνο. Και επ' αυτού ο συγκεκριμένος ηθοποιός σίγουρα βρίσκεται πολύ ψηλά.

Το να κάνεις κάποιον να γελάει, είναι πραγματικά πολύ δύσκολο. Και εκτός από χάρισμα, χρειάζεται και υψηλότατο δείκτη αντίληψης άρα και ευφυϊας. Αντιθέτως ο μηδενισμός ή οι φανφαρονισμοί, φανερώνουν το μοναδικό σε αφθονία αγαθό σε αυτόν τον πλανήτη, αυτό της ηλιθιότητας και της ελαφρότητας.

Αυτά τα είπα, γιατί όλο και κάποιος θα ρώταγε τη γνώμη μου....

electron, ποια η γνώμη σου;

@electron μαζί γράφαμε!

ΆΧΑΧΑΧΑΧαχΑΑΧΑΧΑχαχΑΧα χαχαχ αΧα χαχαχα!... Όχι ρε Πανκέλις!...

τι πίνετε ρε πστ, πού έχω μπλέξει εδώ μέσα θέ μου...

...θα σε πάρω, στην καυτή την αμμουδιά...

Όχι, ρε, picture, σκοτάδι στο δωμάτιο μόνο λάμπα στο γραφείο στο βάθος βιβλιοθήκη, έλεκτρον σοβαρός, μουστάκι, γυαλιά ,κοιλίτσα, ομιλεί. - Σιγη... 3'', πανκελής μπαίνει στο πλάνο, καθεται σε πολυθρόνα έρχεται μπροστά, μπύρα στο χέρι, ύφος μόλις ήρθα, « και ποιά η γνώμη σου;» Ιχιιχιχιχιχι!! αυτή δεν είναι γείωση, είναι απογείωση
Άιρο, δεν εξηγείται κάτι βάζουν στο γκαφέ..