Άτομο που κατείχε μία πλέον απολεσμένη ιδιότητα, πρώην. Η λέξη, απολειφάδι παλαιοελληνικών, χρησιμοποιείται είτε στα τυπικά ελληνικά (όπου πολλά απολειφάδια των παλαιοελληνικών κρατάν ακόμα γερά), είτε στην καθομιλουμένη, με μεγάλη δόση ειρωνείας.
Τυπικά παραδείγματα είναι τα εξής: (α) σε ερωτικά συμφραζόμενα, το τέως έτερον ήμισυ (β) σε πολιτικά συμφραζόμενα, ο Κωνσταντίνος Γλίξμπουργκ, ο τέως βασιλεύς της ελλάδος, (γ) σε γλωσσολογικά συμφραζόμενα, ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης, ο τέως πρύτανης του Αθήνησι Εθνικού τε και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου.
[i]Προσοχή[/i]: σε τυπικά ελληνικά δέ θα πείς τέως το πρώην άλλο σου μισό, όπως ούτε Κώστα Γλίξμπουργκ τον πρώην βασιλιά, ούτε και Γιώργο Μπαμπινιώτη τον πρώην πρύτανη!... (Ασυνεπής χρήση παλαιοελληνικών, θα τιμωρείται με επίπληξη από τον εντεταλμένο μας συγχρήστη, κύριο κύριο Γιώργο Ζάκκη.)
Σκέφτομαι εδώ και μέρες το ιστολόγιο non private life [...]. Το non private life διηγείται επιλεγμένα περιστατικά μιας καταστροφικής ερωτικής σχέσης, τα οποία διανθίζει με βρισιές και κατάρες για το τέως έτερον ήμισυ. (από το ιστολόγιο τὰ τέως μοῦτρα τοῦ George Le Nonce)
Η διάκριση αυτή -πρώην /τέως- όπως είπα και πριν, χρησιμοποιείται κυρίως για αξιώματα (άντε το πολύ για την ιδιότητα του συζύγου). Αυτό σημαίνει επιπροσθέτως ότι χρήση του επιρρήματος «τέως» συνηθίζεται περισσότερο σε επίσημο λόγο. Γι' αυτό και τα παραδείγματα με τον «γκόμενο» που αναφέρθηκαν προηγουμένως ηχούν τουλάχιστον αστεία. Δεν νομίζω ότι θα έλεγε ποτέ κανείς σοβαρά «ο τέως γκόμενος» παρά μόνο ειρωνικά ή χιουμοριστικά. (από φόρουμ, σε συζήτηση με θέμα Διαφορά «τέως» - «πρώην»)
Ρε τι κόλλημα είναι αυτό με τον τέως; Καλός η κακός, αυτός ήταν βασιλιάς της Ελλάδας, όπως και ο Σαρτζετάκης πρόεδρος της δημοκρατίας και ο γκομενο-Ανδρέας πρωθυπουργός, τι να κάνουμε τώρα; (από το διαδίκτυο)
4 comments
acg
Επειδη η σελιδα για τη διαφορα τεως και πρωην δεν εμφανιζεται σωστα, να πω οτι ο «τεως» ειναι ο αμεσως προηγουμενος ή τελευταιος που κατειχε μια θεση / αξιωμα, ενω «πρωην» ειναι καποιος που την κατειχε σε καποια στιγμη στο παρελθον. Ετσι ο Κ. Στεφανοπουλος ειναι ο τεως Προεδρος της Δημοκρατιας, ενω ο Κ. Καραμανλης ειναι πρωην Π. της Δ.
Γνωστο ρητο για τους «τεως»: Ο τεως ειναι και χεσταιος, τουτεστιν μεθερμηνευομενον, αμα δεν το κατεχεις πλεον το αξιωμα σε γραφουν ολοι στ' αρκιδια τους. (σσ: ισχυει και για τους πρωην, αλλα δεν κανει ριμα ρε γμτ...)
vikar
Η διαφορά που λέει ο εϊσιτζί, άν και στην πράξη πολλές φορές δέν τηρείται, όντως υπάρχει ή υπήρχε (την υποστηρίζει άλλωστε και ο Τριανταφυλλίδης), και κακώς δέν το ανάφερα στον ορισμό.
Ωστόσο, άς τονιστεί οτι στα ελληνικά, πέρα 'π' τον παγιωμένο, επίσημο λόγο, δέν θα πείς πλέον τέως στα σοβαρά, θα πείς απλά τελευταίος.
iron
το λέμε όμως μετά από χωρισμό ή διαζύγιο αντί του «πρώην», σαν πικρόχολο φόρο τιμής
HODJAS
Πασόκ και τέως...