Απαντάται, μάλλον αποκλειστικά, στην κρητική διάλεκτο -παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μεσαιωνική λέξη- και σημαίνει: μαλλί / μαλλιά, τούφα. Για την ακρίβεια, χρησιμοποιείται κυρίως στον πληθυντικό, σκουλιά, που σημαίνει μαλλιά, συνήθως λυτά και πάντως απεριποίητα.

Η ετυμολογία της λέξης (σύμφωνα με το λεξικό της Πάπυρος Larousse): σκουλί < μσν. σκουλλίν < αμάρτυρο τ. *σκολλίον, υποκορ. τού σκόλλυς «τρόπος κουρέματος», με κώφωση τού -ο- σε -ου- (πρβλ. κώδων: κουδούνι), ενώ η ίδια η λέξη συνδέεται πιθανώς και με το φυτό «Πράσιον το ξενικόν», aka «σκουλόχορτο», ευρύτερα γνωστό σαν ασπροπρασιά, καλάνθρωπο και μαρμαράκι (για την ετυμολογία και τη σύνδεση με το φυτό, βλ. και εδώ).

Στο ίδιο forum εντόπισα κάποιες επιπλέον έννοιες του όρου τις οποίες δε γνώριζα. Πρόκειται για τις κάτωθι:
1. Δεμάτι από λαναρισμένο λινάρι, καννάθι ή μαλλί, που είναι έτοιμο για κλώσιμο.
2. Δέσμη από τυλιγμένο νήμα, κούκλα, ματσάκι.
3. Σύνολο από πράγματα που έχουν δεθεί μαζί, μάτσο, δεσμίδα.

Πρέπει να σημειωθεί πως το ευρέως διαδεδομένο κρητικό επώνυμο Σκουλάς (συναντάται και το «Σκουλάκης») προέρχεται από αυτή τη λέξη. Σχετική ιστορία για το επώνυμο αυτό μπορείτε να βρείτε εδώ.

Κρητικιά μαμά στον πιτσιρικά της:
Μάζεψε μωρέ τα σκουλιά σου! Πώς μπορείς και διαβάζεις έτσι που πέφτουν στα μάτια σου;
(Για τις υπόλοιπες έννοιες δεν παραθέτω παράδειγμα, γιατί πραγματικά δε γνώριζα καν πως υπάρχουν και τυχόν παραδείγματα να μην αποδίδουν σωστά αυτές τις επιπλέον χρήσεις του όρου).

Marrubium vulgare, aka σκουλόχορτο (από mafie, 11/11/11)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Η βέρα αρχοντομούνα είναι πολύ σπάνιο είδος γυναίκας. Στην ουσία δεν χρειάζεται περιγραφή, καθότι είναι απολύτως και αδιαμφισβήτητα αναγνωρίσιμη. Επειδή όμως το 99% των γυναικών, όλες δηλαδή εκτός από την ίδια, θεωρούν εαυτόν αρχοντομούνες, πρέπει τελικά να δώσουμε μια εικόνα.

Πρώτα απ' όλα, είναι από τζάκι.

Μένει σε παλιά έπαυλη η οποία της έχει κληρονομηθεί. Με μεγάλες τραπεζαρίες και με σιντριβάνια στους ήσυχους κήπους της. Δεν έχει αποκτήσει τίποτα από γάμο, όλα ήταν και παραμένουν δικά της. Οι άντρες που την περιτριγυρίζουν είναι κάθε λογής, αλλά ποιον παίρνει δεν μας λέει, γιατί η προσωπική της ζωή δεν αφορά κανέναν κι έτσι δεν θα μάθουμε ποτέ. Όταν εμφανίζεται μπροστά μας την συνοδεύει μια αίσθηση προοπτικής, σαν να έρχεται από μακριά. Τα ρούχα της είναι μοναδικά κομμάτια φτιαγμένα από καταπληκτικά υφάσματα, κυρίως φούστες ή φουστάνια και, σπανιότερα, παντελόνες. Η εμφάνισή της πάντα άψογη, χωρίς περιττές πολυτέλειες. Έχει οπωσδήποτε πολύ μακριά μαλλιά, πολύ μεγάλο στήθος, θηλυκή λεκάνη και ωραίο δέρμα να το βλέπεις και να το χαϊδεύεις. Είναι ψηλή, αισθησιακή και έχει πολύ όμορφη μύτη και οδοντοστοιχία. Δεν βάφει τα νύχια των χεριών της και δεν τα έχει πολύ μακριά. Μακιγιάρεται ελάχιστα, πλην όμως όλη μέρα. Ποτέ δεν θα εμφανιστεί ατημέλητη. Ξέρει να μαγειρεύει, αλλά δεν το κάνει ποτέ η ίδια, αρκείται στο να ετοιμάζει μικρές νοστιμιές και μοναδικά γλυκά. Ξέρει από κρασιά και από λικέρ. Ξέρει και από κοσμήματα, αλλά δεν τα χρειάζεται και σπανίως τα φορά, ίσως ποτέ. Ξέρει να μιλάει για τέχνες, αλλά δεν θέλει κουβέντες περί πολιτικής. Η μουσική είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής της. Στο κρεβάτι είναι λάγνα, απαλή, ήσυχη, νωχελική, δίνει και παίρνει τα πάντα χωρίς φωνές και επίδειξη. Και τρελαίνει τους άντρες που, μετά απ' αυτήν, δεν θέλουν τίποτε μα τίποτε άλλο στη ζωή τους, ποτέ.

Το στόμα της και το σώμα της δεν μυρίζουν ποτέ άσχημα.

Δεν υψώνει φωνή. Αρκεί που θα σηκώσει λίγο το χέρι της και όλα ρυθμίζονται. Όμως δεν σηκώνει κουβέντα. Είναι αυτή και καμία άλλη. Είναι αυτή και κανένας άλλος. Οι άντρες νιώθουν (αλλά τους αρέσει!!) μειονεκτικά απέναντί της, οι δε γυναίκες απλά ακολουθούν. Παραδόξως, δεν εμπνέει καμία έριδα, ούτε και αποτελεί θέμα για ίντριγκες. Το κύρος της είναι αδιαμφισβήτητο. Δεν έχει ανάγκη την δημοσιότητα, είναι γνωστή σε όλους. Δεν είναι μόνη, αλλά ποτέ κανείς δεν την έχει δει με στενή παρέα. Είναι κοινωνική, αλλά δεν ξημεροβραδιάζεται σε σπίτια ή σε στέκια. Και μάλλον δεν είναι ελληνίδα, ούτε αμερικάνα. Η προσωπική της ζωή, δηλαδή, παραμένει ένα μυστήριο.

Γοητεύει άντρες, γυναίκες και παιδιά, τα οποία λατρεύει, χαϊδεύει τρυφερά και μετά τα ξεφορτώνεται με ένα ελαφρύ χτύπημα στον ποπό –και αυτό είναι, υπακούν αμέσως κι ευχαρίστως, και παν να παίξουν παραδίπλα και την κοιτάνε πού και πού στα κρυφά, τόσο όμορφη είναι.

Είναι μεταξύ 30 και 50 ετών. Πιο νέα, είναι λίγο αερικό. Πιο μεγάλη, ξεχνάμε το -μούνα.

Αυτό το -μούνα, είναι αλήθεια πως δεν της ταιριάζει ιδιαίτερα και μας βάζει σε σκέψεις. Δείχνει πόσο κατώτεροι είμαστε εμείς απέναντί της, που δεν έχουμε παρά μια τέτοια λέξη για να την περιγράψουμε.

Πρόκειται συνεπώς για πολύ δυσπρόσιτο είδος γυναίκας. Επιβάλλεται στους πάντες, μόνο και μόνο από την εμφάνισή της. Ακόμα και αυτό, το πιο επιφανειακό της στοιχείο, αρκεί.

Όλ' αυτά την υποχρεώνουν να διατηρήσει το προφίλ της εφ' όρου ζωής –και όπλο της εδώ είναι η απόσταση και το ελαφρύ χαμόγελο.

Το θέμα είναι: υπάρχει;

Και απαντώ: όχι. Ή, τουλάχιστον, όχι πια. Δεν είναι τυχαίο ότι η γυναίκα αυτή ενσαρκώνεται μέσω ηθοποιών άλλων εποχών (βλ. εικόνες). Οι σημερινές ηθοποιοί αποκλείονται γιατί αναδίνουν κάτι το είτε λαϊκό (Μπελούτσι, Κρουζ) ή υστερικό και ξωτικοειδές (Κίντμαν, Μπλάνσετ).

Στην αρχοντομούνα δεν ταιριάζει λινκ και, εδώ που τα λέμε, ούτε το σλανγκ.γκρ.

Όσο για όλα τα άλλα τα λήγοντα σε -μούνα που ανέφερες αγαπητέ Χανκ όταν πρότεινες το λήμμα αυτό –και σ' ευχαριστώ–, είναι νάνοι που προσπαθούν να φτάσουν στο ύψος μιας τέτοιας γυναικάρας.

Τελεία και παύλα.

Ε όχι δα.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified