Πολύ σωστή παρατήρηση Ίρον. Απ' το στόμα μου το πήρες! Άκουσα πρόσφατα στην Κρήτη, να μιλάνε έτσι (απο Χανιά). Τί λέει ο Χαλικού;
Τένκιου Βράστα :-)
Έτσι είναι. Ορισμένοι αφ' ενός αισθάνονταν κλασμένοι απο εχθρούς και φίλους, αφ' ετέρου άλλο ταμπεραμέντο επιδεικνύει ο μεσόγειος τύπος, όταν πιστεύει κι εφαρμόζει μια στραβιά ιδέα. Πολύ περισσότερο, όταν νομίζει οτι βρίσκεται «σπίτι του».
Η μακαρίτισσα η Χότζγκραν, μου έλεγε οτι οι Ιταλοί είχαν έρθει με τσι κιθάρες και τα μαντολίνα τσου και χαριεντιζόντανε με τσι κοπελιές. Αλλά πλιατσικολόγοιοιοιοι... Ο Θεός να σε φυλάει! Δεν αφήνανε χριστούγεννο!
Α! Ξέχασα, οτι «λιμοκοντοράκια» έλεγαν τα παλιά χαρτονομίσματα της μιας δραχμής (βλ. σχετική ιστορία Ν. Τσιφόρου σε «Παιδιά της Πιάτσας»).
Libro d' Oro: Χρυσόβιβλος της Βενετσιάνικης αριστοκρατίας.
Στην Κορφού ίσχυε απο το 1572.
Πολλοί παλιοί κόντηδες της Επτανήσου, κατήντησαν περίγελως των νεοελλήνων, όταν φαλίρισαν μεν, αλλά διατηρούσαν τα «υψηλά» ήθη των, δε.
Εξ άλλου, ορθότατα τα νεοελληνικά Συντάγματα ουδέποτε αναγνώρισαν τίτλους ευγενείας και τα τοιαύτα.
Χαρακτηριστικά βλ. ελληνική ταινία «Κολωνάκι διαγωγή μηδέν» (1967), όπου ο νεόκοπος αστός (κρεοπώλης) Μ. Φωτόπουλος παίρνει τη ρεβάνς απο τους τζιτζιφιόγκους, μπαίνοντας με τα τσαρούχια στο σικάτο διαμέρισμα...
Τα ελληνικά μπι-μούβιζ αξίζουν καμιά φορά, γιατί δεν είναι τυχαία ούτε η χρονολογία του φίλμ, ούτε τα κοινωνικά σημαινόμενα, ούτε η νεόδμητη πολυκατοικία)...
Λίμπρο ντ' Όρο;
Συμφωνώ εν μέρει ως προς το 1ο σχόλιο, με διαφορετική ωστόσο διατύπωση. Δηλαδή, οτι πολλοί λαοί της Εγγύς Ανατολής ανήκαν ήδη σε έναν ελληνιστικό οικουμενισμό και χρησιμοποιούσαν μια lingua franca, προ της ελεύσεως των Λατίνων. Οπότε τί Γιάννης-τί Γιαννάκης...
Όσο για την Άλωση, διατηρώ την εντύπωση, οτι έφυγε όποιος πρόλαβε!
Για το 2ο σχόλιο, δεν μπορώ προς το παρόν να εκφέρω άποψη.
Περιμένω να δώ πού το πάτε...
:-Ρ
@Χάν:
Κι εγώ έχω ακούσει Ιταλούς να το λένε απο μόνοι τους, αλλά αποκλείω να είναι ιταλική έκφραση, εξ άλλου πολλοί Ιταλοί μου έχουν επιβεβαιώσει οτι δεν είναι δικό τους (βλ. και διαφορά προφοράς παραπάνω).
Η δε φάτσα (και ο σωματότυπος - για να μην πώ τίποτα για τη νοοτροπία) των Βορείων Ιταλών, μόνο ελληνική δεν είναι, οι δε Νότιοι που όλο και αραποφέρνουνε, δεν χαίρουν της καλύτερης φήμης στη γείτονα...
Και μόνο το γεγονός όμως, οτι είναι Καθολικοί (και τί Καθολικοί!) κάνει μεγάλη πολιτισμική – τουλάχιστον – διαφορά κι εσύ το γνωρίζεις καλύτερα απ’ τον καθένα.
Επιμένω οτι είναι ελληνικό εφεύρημα, το οποίο ίσως να άκουσαν κάποιοι Ιταλιάνοι απο καναν Έλληνα στις διακοπές και τους άρεσε για οποιονδήποτε λόγο.
Π.χ.
Οι Σαρδήνιοι καυχιούνται οτι είναι (λέει) οι πρώτοι κάτοικοι της Μεσογειακής λεκάνης, όταν υποχώρησαν τα νερά μετά τις πλημμύρες (η αλήθεια είναι οτι έχουν μυστήριες φάτσες).
Παρ' όλ' αυτά, μιλούν μια γλώσσα (όχι διάλεκτο) με αραβικά, ισπανικά, λατινικά, γαλλικά και ελληνικά στοιχεία...
Άλλοι μου ζαλίσανε τον έρωτα, επιμένοντας να αποκαλούν τους Έλληνες «Λατίνους», οτι δήθεν όλοι οι Ευρωπαίοι Μεσόγειοι μετέχουν στον λατινικό πολιτισμό, ως «κοινό Ρωμαίων», καίτοι η αυτοκρατορία διχάστηκε ουσιαστικά λόγω της σαφούς διαφοράς Λατίνων Ρωμαίων και Ελλήνων Ρωμαίων, όπως έδειξε όμορφα ο Έκο στο «Μπαουντολίνο».
Οι Επτανήσιοι (οι μόνοι δυτικοί Έλληνες), όταν ενώθηκαν τα νησάκια τους με τον «εθνικό κορμό», απεμπόλησαν ταχύτατα το ιταλικό τους ιδίωμα, διότι θεωρούνταν «χωριάτικο» (!) τότε, προκρίνοντας την καθαρεύουσα (τίγκα στους γαλλισμούς) του νεόκοπου Ελληνικού Κράτους, ως «ορθή» ελληνική.
Έχω γνωρίσει Σικελούς και Ναπολιτάνους, που μου πρήξανε τον πέο, οτι είναι λέει Δωριείς και κάτι τέτοια. Είχαν όντως ελληνικά ονόματα.
Βρε αμάν, βρε ζαμάν, βρε απ' αυτήν τη σκατοκολυμπήθρα (Μεσόγειος) έχει περάσει ο Χριστός κι ο διάολος (Άραβες, Νορμαντέζοι, Βαράγγοι, Τσιγκάνοι, Αλαμανοί, Εβραίοι, Σλάβοι, Κουμάνοι κλπ-κλπ), τίποτα...
Λύσσαξαν οτι απόγονοι του Διηνέκη (για να μην πώ του Άγη και του Κλεομένη και βάλε).
Ο Μουσολίνι, προκειμένου να απαλλαγεί απ’ τους Γκρεκάνους, τους έστειλε στο αλβανικό μέτωπο να σκοτωθούν. Αποτέλεσμα: Αθρόες παραδόσεις Ιταλών στους Έλληνες, που αρνούνταν να σηκώσουν όπλο απέναντι στ’ «αδέρφια τους»...
(Κάτι ανάλογο έκαναν και τα δικά μας κωθώνια το ’22, που έστελναν τους αντιφρονούντες στο Εσκή Σεχήρ να ψοφήσουνε κι αυτοί έσπαζαν το μέτωπο με ψιλοκουβεντούλες τύπου «τί δουλειά έχουμε εμείς εδώ σ’ έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο» κλπ).
Οι Έλληνες κι οι Ιταλιώτες σκοτώνονται μεταξύ τους απο αιώνων. Επειδή είναι όμοιοι; Επειδή είναι διαφορετικοί; Βλ. λήμμα παπάβγουλο.
Οι Έλληνες στην Κατοχή μια χαρά τα πήγαιναν με τους Ιταλιάνους (βλ. και ιστορική ταινία «Παπούτσι απ’ τον τόπο σου» 1946 - η 1η του Σακελλάριου), ενώ μισούσαν αμφότεροι τους Γερμαναράδες. Πρόσφατα πέθανε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι (μια Πατρινιά κι ένας Ιταλός), που είχαν πλέξει ειδύλλιο το ’40, μετά χάθηκαν και αναζητούσε ο ένας τον άλλο μέχρι το ’90, που ξαναντάμωσαν και παντρεύτηκαν μετά απο 50 χρόνια!
Παρ’ όλα αυτά, επί Κατοχής δεν έμεινε γραμμόφωνο για γραμμόφωνο απ’ τις βούτες των «φρατέλλων». Οι Μπαρέζοι έλεγαν παλιά vai a Patrasso = Άμε στου διόλου το ξεσταύρι (δυσμενής μετάθεση) κι οι Πατρινοί λένε ακόμα την εμπορική αγορά τους «μαρκάτο». Όμως, οι Ιταλοί ξεκίνησαν την επίθεση κατά της Ελλάδας, βομβαρδίζοντας την Πάτρα (δηλ. «δικό τους» μέρος! – οποία αυτοκαταστροφή που θυμίζει λίγο τους νεοέλληνες καψοκαλύβες) και την ξεκώλιασαν μέρα μεσημέρι σκοτώνοντας εκατοντάδες πολίτες, νομίζοντας οτι οι πράσινες συστοιχίες με τις νερατζιές στην πλατεία 3 Ναυάρχων ήταν στρατεύματα (!) Ήταν δε τέτοιο το σόκ, ώστε το Κέντρο Εκπαιδεύσεως της Πολεμικής Αεροπορίας, να παραμείνει στον Άραξο της Πάτρας (φοβούμενοι επίθεση απο δυσμάς) μέχρι τέλη δεκαετίας ’70, που άλλαξε το αμυντικό δόγμα (απο Δύση & κυρίως Βορρά = Βούλγαροι σε Ανατολή = Τούρκοι), η δε βάση αμερικάνικων πυρηνικών έμεινε μέχρι σήμερα.
Αντίστροφα, το ελάχιστα γνωστό πογκρόμ του ’40 κατά των πουλιέζων Ιταλών της Πάτρας και Κέρκυρας (1/3 του τότε πληθυσμού των πόλεων), σηματοδότησε οτι χωρίσαμε τα τσανάκια μας. Αλλά τα χωρίσαμε;
Μην δίνεις βάση τί λέει ο ένας κι ο άλλος. Άκου τους όλους, κόψε μάπα και βγάλε συμπέρασμα...
Καθόλου δεν ξεφεύγει. Η λαϊκή μουσική είναι συνυφασμένη με ιδιώματα. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η συζήτα. Χώστε όμως και κανά τεκμήριο.
Φχαριστώ μπόηζ!
Όποιος δε βαριέται, ας διαβάσει με τη σειρά τα αρχικά των ονομάτων του παραδείγματος (είναι ακροστοιχίδα)...
:-Ρ
Ο Ν. Καββαδίας καταγράφει το αμίμητο κεφαλλονίτικο «που να μπεί ο διάολος μέσα σου και να' ναι σερνικοθήλυκος»!
Πιο Κυπραίικον αλλά ρηχότερον ετυμολογικώς...
:-P
Πάω σούμπιτος, σημαίνει και «πεθαίνω ακαριαία».
Γιατί σκατολοΐδι βρε Αλλάριχε;
Έχει καταγραφεί στιχομυθία της πολιορκίας της Χίου (;) επί Οθωμανών, όπου ο ένας Χιώτης διέταξε «πυρ!» κατά των εισβολέων με τα κανόνια κι ο άλλος είπε «τί πυρ και ξεπυρ, δεν θωρείτε που είναι άνθρωποι μπροστά;»
Anche Fouca!
Συναφής η έκφραση «μη μου γίνεσαι κάλτσα» ή «παλτό» ή «ταγάρι» κλπ, που σημαίνει μην κολλάς / κρεμιέσαι πάνω μου, μη γίνεσαι φορτικός (σπάζας).
Στην Πάτρα, υφίσταται τέτοια παμπάλαια έκφραση, απλοποιημένη ως «μη μου γίνεσαι» = μη μου τα σπάς.
Η λέξη tartana στην ισπανική, προέρχεται απο την μεσαιωνική ομόηχή της, που ήταν ένα είδος πλοίου με ελαφρύ οπλισμό (νομίζω οτι απαντάται και στην ιταλική).
Παίζει να έχει σχέση με το tartan pattern (καρρώ ή ειδικό δάπεδο στίβου).
Σήμερα σημαίνει είτε κάρρο (κυριολ.), είτε μετωνυμικώς παλιόπραμα, παλιατζούρα, μπακατέλα, μαραφέτι, καφεκούτι, σακαράκα, καρούλι κλπ και ιδίως για αυτοκίνητα.
Δεν ξέρω αν χαρακτηρίζει γυναίκες με την καλή έννοια (νταρντάνα-βυζού), αλλά ίσως χρησιμοποιείται αρνητικά για καμιά νεάζουσα μουστόγρηα, π.χ. όπως στην ελληνική σακαράκα (βλ. λήμμα).
Βραστ, δηλαδή μιλάμε για vicarious eurability;
Η έκφραση είναι πέρα για πέρα ελληνική και απηχεί την ματαιόδοξη αυταρέσκεια των σκατογρεκύλων.
Την λένε μόνον οι Έλληνες όταν συναντήσουν χεσμένοι απ' τη χαρά τους κανάν Ιταλό (στην Ελλάδα), ο οποίος και θα την επαναλάβει με συγκατάβαση...
Απόδειξη δε, οτι στην ιταλική το λογοπαίγνιο δεν ριμάρει λόγω διαφορετικής προφοράς faccia - razza, ενώ στη νεοελληνική η παχειά προφορά των διπλών συμφώνων (όπως κι οι προσωδίες) έχει χαθεί προ πολλού.
Οι Ιταλοί, όπως και οι Ισπανοί, αποφεύγουν σαν το διάολο το λιβάνι να ταυτισθούν με τους Έλληνες (οτι «Μεσόγειος» και τέτοια) και δείχνουν με θυμηδία τους ταπεινούς Πορτογάλους κάθε φορά που πρέπει να αποδοθεί ένα δανεικό στυλ στους (μη έχοντες τέτοιο) Έλληνες.
Οι δε τελευταίοι, όταν αναφέρονται με καμάρι σ' αυτήν την κλειστή χαβούζα ως δήθεν ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους έναντι των βορειοευρωπαίων, «λησμονούν» οτι η ρημαδομεσόγειος βρέχει και την Τουρκία και το Λίβανο και την Συρία και το Μαρόκο και την Αλβανία κ.ο.κ.
Είναι τέτοιο δε το κόμπλεξ, ώστε τελευταία να αναφέρονται με ύφος σε δήθεν «Μεσογειακή διατροφή», όταν μιλάνε για τα τέως κλασμένα φαγιά που έφτιαχναν οι γιαγιάδες τους, με την ακαλαίσθητη ντοπιολαλιά...
Γιατρέ μου, αν είσαι Σαλονικιός και λές αυτά τα πράματα, ήδη ανατέλλει μια ελπίδα για την πόλη και λεπίδα αστράφτει για τους εχθρούς της, ντόπιους και μη...
[I]Λιμοκοντόρος με το ζακέ δεν έχει φράγκο να πιεί καφέ[/I]
Κατά Π. Πικρό σε «Τουμπεκί».
Για το τζογέ έχει γίνει λόγος στο λήμμα «παίχτης» (όπου παρατίθεται η ενδυματολογία των κουτσαβιώνε).
Χώνε τέτοιες πληροφορίες παλιοκαιρίσ(ι)ες. Γουστάρω φουλλ!
Δηλαδή, χωρίς τάξη και συνέπεια. Πουτσαρά-μπουλούκια λέγανε τα ασκέρια ατάκτων στρατιωτών.
Έτσι, αφ' ενός όταν λείπει ο διαφεντής οι ζυγοί λύονται και τα υπαλληλάκια ψωλέρνουνε, αφ' ετέρου όταν το παιχνίδι έχει μια κάποια διάταξη-στρατηγική και κάποιος αρχίζει να παίζει ανάποδα βάζοντας πούλια δώθε-κείθε στα κουτουρού (είτε ηθελημένα είτε απο παπαρία), χαλάει τη μανέστρα του τακτικού παίκτη και το καταντά πουτσαρομπούλουκο.
στάχτη - πούλβερη και κότσι...
Κοκκώνα λέγεται ιδιωματικώς και η πούτσα παρά τοις παισίν, ως παραφθορά του τσουτσούνα ή κουτσούνα = χαϊδευτικά η κουκλίτσα / μαριονέττα (κούκλα τουρκ. kukkla / kukka) ενώ συμφύρεται και η έννοια kucuk = μικρός / κούτσικος αλλά και ιταλ. ciccio (τσίτσο) = μικρός.
Οι Γάλλοι λένε mon cochone = γουρουνάκι μου (χαϊδευτικά) και οι Ιταλοί zozone (τσοτσόνε ή τζοτζόνε) = βρωμύλος.
Ένυ αηδίας ή να μοντάρουμε καμιά Λασκολογία;
You mean face-leader I take it;
:-P
Ξανά-μανά, ωραίο σχόλιο Ίρον. Το ρο αυτό προφέρεται όπως το είπες και το φαινόμενο το έχω συναντήσει και στην Σαρδηνία. Οι Πακιστάνοι χαρακτηριστικά λέγεται οτι «μιλούν με το στραγάλι κάτω απ' τη γλώσσα», για τον ίδιο λόγο.
Περί ντοπιολαλιών και προφορών κλπ είναι μεγάλη κουβέντα. Δεν συμβαίνει όμως μόνον στην Ελλάδα.
Ένα ζωντόβολο, που τύχαινε να είναι και Εγκλέζος καθηγητής σε σχολείο της Αγγλίας, μου εξέφρασε την πομπώδη άποψη, οτι δήθεν οι λαϊκοί Εγκλέζοι δεν προφέρουν το αρχικό «h» (drop the «h» π.χ. going 'ome, 'ow's fingz κλπ) γιατί είναι ελλιπούς παιδείας και βαριούνται. Άλλωστε, έφριττε με την αναφορά σε 3ο ενικό των εργατικών π.χ. I says to him κλπ.
Όταν παρατήρησα, οτι εν πολλοίς η Αγγλική περιέχει Νορμανδικά στοιχεία κι οτι στα Γαλλικά (και στα Ισπανο-Ιταλικά) το αρχικό h δεν προφέρεται, αλλιώς θα λέγαμε χορντέβρ, χάστα λα βικτόρια σιέμπρε, χο φάμμε κλπ, καθώς και οτι υφίσταται ο Σαικσπηρικός τύπος the lady doth protest too much methinks, έξυσε τη χοντροκεφάλα του και μούλωξε κακιασμένος...