Εξαιρετικό. Διαφωτιστικό, επιστημονικό, αλλά ταυτόχρονα γλαφυρό και διεγερτικό!
βιβλίο ήθελα να πώ
Μόλις τώρα "επέπεσε" στην αντίληψή μου. Πολύ ωραίο λήμμα (ως συνήθως) και πολύ γλυκειά (το γράφω με την παλιά ορθογραφία, επειδη το σκέτο "ι" μου στερεί κάτι από τη γλύκα, κάτι σαν ασπαρτάμη ένα πράμα) λέξη, κολλάει το στόμα σου. Από τις λίγες που θυμάμαι από τα "Καλιαρντά" του Ηλία Πετρόπουλου. (Άλλο ένα βοβλίο πού'χω ανεμοκυκλίσει).
Εγώ πάντως το (πουτσ') χαβά (γιολαρί) μου :
Χωρίς καμιά διάθεση να προβοκάρω το λήμμα (οι δρόμοι του μυαλού είναι μυστήριοι) μού΄ρθε στο νού το "κουραβελτόσημο" και το καταθέτω εδώ, ως σλανγκασίστ, ελείψει δημοσίου προχείρου.
Πολύ καλό και (πάντα) επίκαιρο.
Από το δρόμο (By the way):
I ate him cabbage: Τον έφαγα λάχανο
I became cauliflower/little mosquito/oakum: Έγινα κουνουπίδι/σκνίπα/στουπί
I was syphilised: Συφιλιάστηκα.
I fart hair/mints: Κλάνω μαλλί/μέντες
...and it goes saying: ...και πάει λέγοντας
Ήρθα εγκρσίως: I came across
Έλα πάνω (ακούγεται και έλα Πάνο): Come on
Κλώτσησε τον κουβά: He kicked the bucket
Και λίγο αργότερα (προς το τέλος της δεκαετίας του '60) πίναμε βερμούτ σε "σωλήνες" στα πάρτυ της εποχής.
Το παραπάνω λήμμα μπορεί να συνδυαστεί και οπτικά με το έμεινα Παυλόπουλος και να προκύψει αναλόγου σχήματος παγωτό. Ιδου "πεδίον δόξης λαμπρόν" για τους "φωτοσοπιστές" (όπως λέμε "δειπνοσοφιστές").
Αφήνω κάβα το φωτοσοπιστής για το δημόσιο πρόχειρο.
Θυμάμαι τι καζούρα είχαμε κάνει σε κάποιο άτυχο συμμαθητή μας στο δημοτικό, που είχε γράψει "σχήμα αλόγου" στην ανάλυση ενος λογοτεχνικού κειμένου. Νομίζω πως, η τότε "άτυχη" έκφραση, ταιριάζει "γάντι" στα σημερινά χάλια μας.
Και ο βιοπαλαιστής που αργεί στα ραντεβού Βιοπαλαιστίνη ή βιοπαλαιστήνει;
Με την ευκαιρία (και γιά να μην ξεχνάμε και το λήμμα, που τού'χουμε γαμήσει τα πρέκια) το ρεφραίν από (μεταγενάστερο) ρεμπέτικο:
Έλα δώ καλέ μανάβη
η μπαλάντζα σου μ' ανάβει
σα ζυγίζεις και η βέργα ανασηκώνεται
κρέμεται και το βαρίδι.
Νά'μπει ο κολιός στο ξύδι
και ιδρώνει το κορμί μου και αναστατώνεται.
Πραγματική αποκάλυψη (για μένα τουλάχιστον) αυτός ο Χιώτικος μανές. Έχω ακούσει πολλά για ουσίες (χασικλίδικα επί το πλείστον), αλλά για συνουσίες και μάλιστα ηχογραφημένο τόσο παλιά, πρώτη φορά.
Κι από μένα: Γειά σου δεινόσα μερακλή!
Άκρως ενδιαφέροντα όλα: λήμμα, σχόλια και παραπομπές. Ιδιαίτερα του Σαραντάκου, που διαφωτίζει, αλλά και "απενοχοποιεί" κάποιους λεκτικούς τύπους. Έχω συλλάβει αρκετές φορές τον εαυτό μου, εν όψει τέτοιων γενικών, είτε να το "στρίβει περιφραστικώς", είτε να το "φαιδρύνει διά της καθαρευούσης". Πόσο πιό "όμορφα κι απλά" το λύνει η λαϊκή γλώσσα, όπως μας δείχνει η εύστοχη παρέμβαση του Βάνια.
Στην αρχή κότεψα, μετά κόντεψα, μα στο τέλος κότησα. (Μπορεί κι ανάποδα).
Πλούτος ή πενία (γλώσσης);
(πρβλ. γαμάτο/γάματο)
Το όνομα Μπεμπέκα (από το τουρκικό bebek: μωρό) ή Μπέμπα, όπως και το αντίστοιχο αρσενικό Μπέμπης ή Μπούλης, παρέμενε και συχνά συνόδευε τα παιδιά και στην ενήλικη ζωή τους, συνήθως λόγω απουσίας του νονού για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έτσι όταν γίνονταν καθηστερημένα η βάφτιση, το παιδί ήταν ήδη αρκετά μεγάλο και είχε συνηθίσει το Μπέμπα/Μπέμπης κλπ. Το φαινόμενο αυτό δεν ήταν σύνηθες στο νησί (άν απουσίαζε ο νονός, αναλάμβανε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς του το σχετικό καθήκον) κι έτσι δεν υπήρχαν παιδιά (και φυσικά ούτε ενήλικες) που ν' αποκαλούνται έτσι.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της συνήθειας σε άλλα μέρη της χώρας, από την ταινία "Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα", όπως και οι μπέμπες του Ελληνικού τραγουδιού της εποχής εκείνης (Μπέμπα Μπλανς, Μπέμπα Κυριακίδου κ.α.). Ο... Μπουμπούκος της σύγχρονης εποχής είναι ... από άλλο ανέκδοτο.
1.Μου φαίνεται πως πρέπει να ξαναδώ την ταινία. Το μόνο που θυμάμαι είναι η Ανίτα Έκμπεργκ στη Φοντάνα ντι Τρέβι. Η απόλυτη φαντασίωση!
2.Πιό καλά θυμόμουνα τη Ντόλτσε Βίτα του Ζαγοραίου!
3.Κι εγώ που νόμιζα ότι παπαράτσι είναι το μικρό παπάρι στα κρητικά.
Καλώς ώρισες! (με ωμέγα, γιατί είναι πιό "ανοιχτό" και "αγκαλιάζει". Εξ άλλου έτσι ήταν μέχρι πρό τινος).
Αλλη μια ενδιαφέρουσα νέα γνώση σήμερα! Γνώριζα τη λέξη, αλλά όχι την προέλευση. Μέχρι τώρα είχα την εντύπωση πως προέρχονταν από το χώρο του ομοφυλόφιλου αγοραίου έρωτα, εξ αιτίας του όρου "λουμπινίστικα" που, αν δεν κάνω λάθος (Χαν βοήθεια) αναφέρεται στα καλιαρντά.
Εξαιρετικός διάλογος σε εξαιρετικό λήμμα!
Κάποια σχόλια:
@σφυ. Η περιγραφή του Δημοσθένη γιά τον περίγυρο του Φιλίππου κάτι μου θυμίζει, κάτι μου θυμίζει.
@dryhammer. Πολύ ενδιαφέρον αυτό που λες για το διπλόχορδο παίξιμο του βιολιού από τον εξαιρετικό παραδοσιακό βιολάτορα Στέφανο Βαρτάνη. Μέχρι τώρα είχα την εντύπωση πως το διπλό (çifte) τέλι, αναφέρονταν σε όργανα που ήταν από τη φτιάξη τους διπλόχορδα (ταμπουράς, ούτι, μπουζούκι κλπ).
Με την ευκαιρία συνεισφέρω, ένα μικρό μέρος από την μετάφραση του "Σήκω χόρεψε κουκλί μου" στα αρχαία, από τον εξαιρετικό φιλόλογο Χρήστο Δάλκο. (Η παράθεση γίνεται από μνήμης και ζητώ συγνώμη για τυχόν -δικά μου- λάθη):
" ...άσομαί σε δ' εγώ πάλιν κόρδακα οθωμανόν
κορδακίζου, κορδακίζου
ευοί ευάν, ευοί ευάν, ευοί ευάν ευάν!"
(Θα σου τραγουδήσω πάλι τον ασίκικο χαβά
κούνα λίγο το κορμί σου
σινανάι γιάβρουμ, σινανάι, νάι)
Οπως βλέπετε η μετάφραση είναι τέλεια προσαρμοσμένη στο ρυθμό του τραγουδιού και τραγουδιέται μιά χαρά.
Νά'σαι καλά. Και για την άμεση απάντηση και για την πολύτιμη γλωσσική συνεισφορά σου.
Πολύ καλό.
Θυμάμαι, ότι το άκουσα για πρώτη φορά, στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, σε πηγαδάκια "παλιών" κομματικών (προερχομένων από το ΚΚΕ) , με ανταλλαγή κατηγοριών, γιά όσα έγιναν στα δύσκολα χρόνια των εσωκομματικών συγκρούσεων στις (τοτε) Λαϊκές Δημοκρατίες. Στην αρχή το πήρε τ' αυτί μου σαν "κοπτάτσια" κι επειδή ντρεπόμουνα να φανώ άσχετος, το εξήγησα κάτι σαν "κόψιμο" από τα κομματικά όργανα, που ψιλοταίριαζε και με τα συμφραζόμενα. Αργότερα έμαθα την πραγματική του έννοια.
Αυτές οι εκφράσεις της κομματικής αργκό, παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον,τόσο από γλωσσική, όσο και από πολιτικοκοινωνικοϊστορική σκοπιά. Κάποια στιγμή ίσως θά'πρεπε να μαζευτούν κάτω από μιά ομπρέλα όπως έγινε εδώ.