Ευχαριστώ κατ' αρχήν το Χαλικούτη γι' αυτό το swinging από λήμματα που κάναμε (αντιδάνειο βέβαια το δικό μου προτεινόμενο). Ευχαριστώ και τον Ιησού, ο λόγος του οποίου γίνεται πάντα προσεκτός από τους έχοντες ώτα, όπως και τα θαύματα - λήμματά του.

Λοιπόν, το «κουλτούρα να φύγουμε» είναι ατάκα του Χάρρυ Κλυνν από τον δίσκο «Έθνος Ανάδελφον» το 1985. Ανήκε σε μια σειρά από νούμερα που σατίριζε την (κατά την γνώμη μου αξιόθαυμαστη) προσπάθεια της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη να αναβαθμίσει την πολιτιστική ζωή της Αθήνας. Πλην ο Χάρρυ Κλυνν σατίρισε ένα σχετικό σύνδρομο υπερκουλτουρίασης που κατείχε τους Έλληνες. Και τις τραγελαφικές καταστάσεις που δημιουργήθηκαν. Λ.χ. η «κυρία»-γκόμενα (στον δίσκο) πάει τον Βασίλη (κύριο χαρρυκλυννικό ήρωα) στο Ηρώδειο, κι αυτός νομίζει πως βρίσκεται σε κέντρο με την Ρίτα (Σακελλαρίου) και τον Γιαννάκη (Πάριο). Ή ο γιος πάει την ηλικιωμένη μάνα του στο Ηρώδειο, κι αυτή κάνει πολύ αστείες ερωτήσεις.

Θα αρχίσω κατ΄ανάγκη απ' το τέλος. Το «κουλτούρα να φύγουμε» είναι το άσμα που κλείνει όλο αυτό το αφιέρωμα στην Μελίνα. Προφανώς, το λογοπαίγνιο είναι ανάμεσα στο «κουλτούρα» και το «κατούρα». Αυτό φαίνεται από το σύνολο τετράστιχο, που είναι ως εξής:

«Κουλτούρα να φύγουμε, κουλτούρα να φύγουμε,
και τίναξέ την να πέσει, και η τελευταία σταγών,
κουλτούρα να φύγουμε, κουλτούρα να φύγουμε,
με Μπρεχτ και τσιφτετέλια, θα δικαιωθεί ο αγών!».

Εννοείται ο αγών της Μελίνας Μερκούρη και των Ελλήνων που συντονίστηκαν με το όραμά της. Οπότε την έκφραση την λέμε, όταν δεν έχουμε καταφέρει να αντέξουμε ένα υπερκουλτουριάρικο έργο, όσα αντισώματα υπερκουλτουρίασης κι αν διαθέτουμε. Λ.χ. βλέπεις τον «Αντρέι Ρουμπλιόφ» του Ταρκόφσκι στην ορίτζιναλ βερσιόν των 4,5 ωρών. Ε, κάποτε μετά την τρίτη ώρα, δεν θα πεις το «κουλτούρα να φύγουμε» και θα σηκωθείς να φύγεις; Η παρομοίωση είναι με το ότι κατουράς πριν κάνεις κάποιο εγχείρημα, ας πούμε κατουράς πριν μπεις στο αυτοκίνητο για να πας κάπου, μια εκδρομή, κτλ.

Στο παράρτημα οι υπόλοιπες λεπτομέρειες.

Με πήγε η Μαριλού να δούμε την τελευταία ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ε, λοιπόν, ρε πούστη μου, όση ώρα ήθελε ένας αντάρτης να κατέβει από το βουνό στην πραγματικότητα, άλλο τόσο ήθελε και στην ταινία! Τέσσερις ώρες θες να κατέβεις απ' τα Καλάβρυτα; Τόσο έκανε κι ο αντάρτης στην ταινία! Της το πα και της Μαριλούς και τι μου απαντά! «Όχι κάνεις λάθος, στην ταινία θέλει περισσότερο. Είναι η τεχνική της επιβράδυνσης. Αυτό είναι το μεγάλο μυστικό του Αγγελόπουλου που κάνει τις ταινίες του μοναδικές!». Ε, τέλος πάντων, κάπου στην τέταρτη ώρα είπα στην Μαριλού «κουλτούρα να φύγουμε» και την κάναμε για μπουζούκια!

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΑΡΡΥΚΛΥΝΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Το τραγούδι έχει ως εξής:

(Πρώτη στροφή ποπ)

Στο Σχιστό, στο Κερατσίνι,
διευθύνει ο Μαντσίνι,
κι η Γλυφάδα ξεφαντώνει
με Μπεζάρ και Κηλαηδόνη.

(μετά λαϊκά)

Στα Νταμάρια, στην Πεντέλη,
Ντάριο Φο και τσιφτετέλι,
και στο Ρέμα Χαλανδρίου,
οι γυμνόστηθες του Ρίου.

Εσκιμώοι, Εσκιμώοι και Κινέζοι,
Λάπωνες, Λάπωνες και Γιαπωνέζοι.
μωρ' και στου Βά- και στου Βάρβουλα τον λάκκο,
παίζουν Μπρεχτ, παίζουν Μπρεχτ και Μπακαλάκο.

Στο πρώτο μισό δείχνει την παρεξήγηση του Βασίλη με την γκόμενά του. Αυτή του λέει «πάμε να δούμε την »Κάρμεν« (του Μπιζέ), θα είναι και η Μελίνα». Κι αυτός σκέφτεται «δεν μπορεί δυο τραγουδιάρες, Κάρμεν-Μελίνα, καλό μαγαζάκι θα είναι!». Και ρωτάει «έχει η Κάρμεν κανά τραγουδάκι δικό της ή λέει της Ρίτας και του Γιαννάκη κι αυτή;». Μόλις φτάνουν, το Ηρώδειο αρέσει στον Βασίλη και λέει «ωραίο, ρουστίκ με τα κολωνάκια του!». Κι όταν βγάζει την φωνάρα η σοπράνο, λέει ο Βασίλης «Πω πω φωνάρα, κοίτα να δεις, ταλεντάρες και να τραγουδάνε στα νταμάρια! Χαθήκανε ρε παιδί μου τα καλά τα μαγαζά;».

Μετά η σκηνή πάει σε γιο και μάνα του, με την περίφημη ατάκα του την έδοκε του Ορέστη. Και «πω πω τις κάλτσες του έπαιξε ο άνθρωπος. Όταν βγαίνει η πρωταγωνίστρια, η μάνα λέει »πάμε να φύγουμε παιδάκι μου, θα μας φάει η μαϊμού!«. Ο γιος στην αρχή διαμαρτύρεται: »Ποια μαϊμού ρε μάνα, η πρωταγωνίστρια είναι!«. Αλλά μετά συναινεί με το »'ντάξει ρε μάνα, κουλτούρα να φύγουμε, άμα λάχει ναούμ« μετά το οποίο αρχίζει το ομώνυμο άσμα, όπερ παραπάνω!

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Το «με Μαρξ, ορθοδοξία και μια ζεϊμπεκιά» είναι στίχος του Χάρρυ Κλυνν από το «Ελλάδα, η χώρα του πράσινου ήλιου» στα '80ς. Ο Χάρρυ Κλυνν στα '80ς σατίριζε την τότε νεοεμφανιζόμενη γειτνίαση μαρξιζόντων και ορθοδόξων, που εν μέρει προήλθε εκ των τελευταίων ως αντίδραση για τις κατηγορίες όσον αφορά στον ρόλο της Εκκλησίας κατά την Δικτατορία, και εν μέρει στα πλαίσια γενικότερων ζυμώσεων στην σοσιαλιστική δεκαετία των '80ς. Σήμερα, όμως, το οξύμωρο σχήμα «μαρξορθόδοξος», ως αντιδιαστελλόμενο από αυτό που οι ίδιοι θεωρούν ως ευρωλιγούρηδες ή φωταδιστές, δηλώνει ότι στην σύγχρονη Ελλάδα πλάι στην κλασική αντίθεση Δεξιά-Αριστερά, υπάρχει ένα παράπλευρο ιδεολογικό δίπολο που μπλέκεται με περίεργους τρόπους στα υπάρχοντα κόμματα. Οι «μαρξορθόδοξοι» είναι αυτοί που πιστεύουν σε ιδανικά της «καθ' ημάς Ανατολής», των ελληνικών «κοινοτήτων», σ' ένα είδος ιθαγενούς σοσιαλισμού. Το οποίο στην πράξη σημαίνει απλώς έντονη κριτική στην Δύση και τον φιλοδυτικισμό, η οποία κριτική τους φέρνει σε στενή γειτνίαση με καθαυτό μαρξίζοντες αντικαπιταλιστές. Από την άλλη, έχει γίνει και μια γειτνίαση μεταξύ δεξιών με την έννοια του φιλοδυτικού φιλελευθερισμού και ορισμένων αριστερών τύπου λ.χ. ΣΥΡΡΙΖΑ, που είτε απλώς διεκδικούν κάποια γενικά δικαιώματα (στην καλύτερη περίπτωση), είτε απλώς θεωρούν ότι είναι τρέντυ να ψηφίσεις ένα αριστερό κόμμα, που να μην βαρύνεται όμως με τον δογματισμό του ΚΚΕ.

Το αποτέλεσμα είναι ότι τόσο οι μαρξορθόδοξοι, όσο και οι ευρωλιγούρηδες διοχετεύονται σε πολλά κόμματα και εξουσίας και εναλλακτικά. Έχω την εντύπωση ότι οι μαρξορθόδοξοι τείνουν να διοχετεύονται περισσότερο σε Ν.Δ. και μετά ΚΚΕ, Παπαθεμελή ή και ΛΑΟΣ, ενώ οι ευρωλιγούρηδες πιο πολύ σε ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΡΙΖΑ και μετά Ν.Δ. και εναλλακτικά φιλελεύθερα ή οικολογικά κόμματα. Αλλά πιστεύω εξίσου ότι τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ έχουν και μαρξορθόδοξους και ευρωλιγούρηδες στις τάξεις τους, κι αυτό τα καθιστά κατάτι αντιφατικά. Βεβαίως και τα δύο άκρα αυτά του διπόλου έχουν καθ' εαυτά τις αντιφάσεις τους. Μερικά φαινόμενα για χάρη παραδείγματος. Βλέπουμε μια γειτνίαση στους «μαρξορθόδοξους» προσωπικοτήτων τόσο ετερόκλητων όσο ο Κώστας Ζουράρις, η Λιάνα Κανέλλη, ο Χρήστος Γιανναράς, ο π. Μεταλληνός, ο Διονύσης Σαββόπουλος (πιο πολύ '80ς - '90ς), ο Γεωργουσόπουλος, ο Παπαθεμελής κ.ά., ενώ η κατά βάση αριστερή εκφραστική τους χρησιμοποιείται και από ακροδεξιούς λ.χ. του Καρατζαφέρη. Από την άλλη, βλέπουμε φαινόμενα, όπως λ.χ. της «συμμετοχικής δημοκρατίας», που επαγγέλθηκε ο Γ. Παπανδρέου το 2004 βάζοντας στο ίδιο κόμμα Ανδρέα Ανδριανόπουλο και Στέφανο Μάνο με Μίμη Ανδρουλάκη και Μαρία Δαμανάκη, πράγμα που του κόστισε τις εκλογές, εν μέρει. Και το άλλο οξύμωρο, που βλέπουμε στις μέρες μας είναι ότι έχουμε μια οιονεί φιλορωσική Δεξιά της Ν.Δ. και μια ας πούμε φιλοαμερικανική Κεντροαριστερά του ΠΑΣΟΚ, πολύ σχηματικά βέβαια, και κυρίως σε επίπεδο συμπαθειών των δύο ηγεσιών.

Αυτά. Απλώς διερωτήθηκα μήπως σε σλανγκ λεξιπλασίες μπορεί να βρεθεί ακριβέστερη περιγραφική δυναμική από ό,τι σε κλασικούς όρους, όπως Δεξιά-Αριστερά.

Στο τραγούδι του Χάρρυ Κλυνν εκφράζεται, νομίζω, σαφώς ο όρος που περιγράφει και φαινόμενα τύπου Μαρξ εντ Σπένσερ.

Ελλάδα η χώρα του πράσινου ήλιου
του ΠΑΟΚ, της ΑΕΚ, της Καλαμαριάς,
πατρίδα θρησκεία, σουβλάκι με πίτα,
του Datsun, Adidas και χάνι της Γραβιάς.

Τσαρούχι, Rolex, Νακμπάρ,
ρεπόρτερς και Τζέι Αρ,
με Honda η Ελλάδα προς την δόξα τραβά,
με Marx, Ορθοδοξία και με μια ζεϊμπεκιά
να την η Ελλάδα ανάσκελα...

Ελλάδα η χώρα του πράσινου ήλιου
του ΠΑΟΚ, της ΑΕΚ, της Καλαμαριάς,
πατρίδα θρησκεία, σουβλάκι με πίτα,
του Datsun, Adidas και χάνι της Γραβιάς.

Ξεσηκωθείτε Έλληνες, ξεσηκωθείτε πατριώτες!
Παιδιά σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους
με Rolex στα χέρια με γούνες στους ώμους.
Ίτε παίδες Ελλήνων υπέρ βωμών και εστιών,
υπέρ πατρίδος και θεών, υπέρ αναπαύσεως των ψυχών ημών.

Υπέρ αγοράς Super Market Electric,
υπέρ Prisunic Μαρινόπουλος.
Αναφωνήσατε λοιπόν μετ' εμού: «Ζητάω-ζητώ»!
Ζήτω!
Πάντα ζει, ζήτω!
Πάντα ζει με τον Πανταζή. Ζήτω!

Ελλάδα η χώρα του πράσινου ήλιου
του ΠΑΟΚ, της ΑΕΚ, της Καλαμαριάς,
πατρίδα θρησκεία, σουβλάκι με πίτα,
του Datsun, Adidas και χάνι της Γραβιάς.

Αυτή η χώρα δεν σώζεται με τίποτις
άμα λάχει να ούμε...

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified