Definitions by patsis (348)
Showing 41-50 from 348

Ευθύς εξαρχής: Η έκφραση δεν σημαίνει πρήζω τ' αρχίδια κάποιου.

Σημαίνει, αν την παραφράσουμε, διογκώνω τεχνηέντως τον ανδρικό εγωισμό, την υπεροψία, το αίσθημα ανωτερότητας και εξουσίας κάποιου, με σκοπό είτε να τον δουλέψω ψιλό γαζί, είτε να τον χειραγωγήσω σε συμπεριφορά που με συμφέρει. Διότι πιο εύκολα εξουσιάζεται αυτός που διψά για εξουσία.

Αποτελεί λογικά μια παραλλαγή της έκφρασης φουσκώνω τα μυαλά (κάποιου) όπου, αντί για τον επηρεασμό της ευθυκρισίας και του εγωισμού, γενικά, του «θύματος», επικεντρώνουμε ειδικά στις ανασφάλειες που νιώθει αυτός σαν άντρας ή σαν επικεφαλής άλλων ανθρώπων, ώστε να στηριχτεί ψυχολογικά πάνω μας και εμείς να τον κάνουμε ότι θέλουμε.

Μεταφορική έκφραση, σλανγκοπαραλλαγή του κλασικού «με ξένα κόλλυβα μνημόσυνο».

Σημαίνει ότι προσπαθώ δολίως:
1. Να πάρω τα εύσημα για τους κόπους κάποιου άλλου (εδώ ταυτίζεται απόλυτα με την παραπάνω αρχική μορφή της).
2. Να φορτώσω σε κάποιον άλλο μια πολύ δύσκολη ή επικίνδυνη, πάντως σίγουρα ανεπιθύμητη δουλειά, περιοριζόμενος στο εύκολο κομμάτι της προσπάθειας και με την υστεροβουλία να ιδιοποιηθώ το συνολικό αποτέλεσμα.

Αξίζει να σημειωθεί πως η προσβολή του ανδρισμού, που ενυπάρχει ως ιδέα στην έκφραση, λειτουργεί μόνο μεταφορικά. Το να χρησιμοποιήσεις, δηλαδή, τον κώλο σου για να γίνεις πούστης, όχι μόνο δεν δηλώνει από τον ομιλούντα κάτι μεμπτό, ίσα-ίσα, φέρει το σημασιολογικό φορτίο ενός οποιουδήποτε επίπονου εγχειρήματος, ακόμα και του πιο «αντρικού».

Έκφραση παρμένη από την ιδιόλεκτο του καζίνο όπου, για το παιχνίδι της ρουλέτας, σημαίνει ότι η μπίλια καταλήγει και σταθεροποιείται σε έναν από τους τριάντα επτά αριθμούς-υποδοχές του περιστρεφόμενου πάνελ, ολοκληρώνοντας την ιδιόμορφη κλήρωση του παιχνιδιού.

Σλανγκιστί, χρησιμοποιείται κυρίως στην έκφραση πού θα κάτσει/έκατσε η μπίλια για να:
1. Δηλώσει ότι τελικά συνέβη κάποια συγκεκριμένη από τις πολλές πιθανές περιπτώσεις στην εξέλιξη ενός γεγονότος που δεν εξαρτάται από εμάς.
2. Δείξει ότι κάποιος αποφάσισε επιτέλους για κάτι, αμφιταλαντευόμενος επί υπερβολικό χρόνο ανάμεσα στις επιλογές του.

[σ.σ: Το λήμμα καταχωρημένο στα ποντιακά διότι έτσι ακούστηκε από τον γράφοντα.]

Η χαρούμενη φασαρία είναι η κατάσταση ενός γάμου, ενός αρραβώνα ή κάποιου άλλου ευχάριστου γεγονότος που, όταν βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, δημιουργεί μια αναταραχή, μια αναμπουμπούλα, αλλά είναι χαρούμενο, παρ' όλες τις δυσκολίες, διότι έχει να κάνει με τις πιο αισιόδοξες στιγμές του ανθρώπου.

Για την φασαρία λοιπόν έχουμε:
- να γίνουν οι συνεννοήσεις με εκκλησίες, αυτοκίνητα, νυχτερινά κέντρα, ξενοδοχεία, μπομπονιέρες, νυφικά, φωτογράφους κλπ κλπ
- να γίνει η συνεννόηση με κουμπάρους
- να μαζευτούν οι συγγενείς
- να γνωριστούν άτομα που θα γίνουν συγγενείς
- να τηρηθούν χίλια-δυο έθιμα (εννοείται όχι μόνο από «υποχρέωση»)
- να ανταλλαγούν δώρα
- να ντυθεί ο γαμπρός και η νύφη ή, για άλλα συμβάντα, να ετοιμαστούν τέλος πάντων τα πρόσωπα που θα πρωταγωνιστήσουν
- να γίνουν οι ακολουθίες, τα γλέντια και οι χοροί
- να προληφθούν τίποτα εντάσεις και παρεξηγήσεις
- να προσεχθούν από τους ψυχραιμότερους αυτοί που συγκινούνται («γάμος χωρίς κλάμα και κηδεία χωρίς γέλιο δεν γίνεται»)

Για τα πρόσωπα που οργανώνουν και υφίστανται τα παραπάνω είναι σίγουρα μια τρομερά αγχώδης αναστάτωση (βλ. «όποιος δεν πάντρεψε κόρη και δεν έχτισε σπίτι δεν ξέρει τι θα πει ζωή»), που όμως, αν όλα πάνε καλά, αφήνει ευχάριστες αναμνήσεις, εξ ου και η έκφραση.

Αξίζει να φανταστούμε την εικόνα: αφράτος παπάς, με ράσα που κυματίζουν άνετα και αεράτα γύρω του, με μαλλί και γενειάδα μακρά και βιβλική, που αφήνεται σε διάφορους φυσικούς σχηματισμούς, ακόμα και ράστα, να ανεμίζει και, πιθανώς, τον σταυρό να κρέμεται στο λαιμό του περασμένος σε αλυσιδίτσα. Αν λοιπόν αυτός ο άνθρωπος μπλέξει, για οποιοδήποτε λόγο, στα βάτα (αγκάθια, βλ. βατομουριά) τη γάμησε τη βάρκα...

Μ' άλλα λόγια μιλάμε για ένα απίστευτο μπλέξιμο, ένα σκάλωμα στον ιστό της αράχνης που, όσο σπαρταράς να ξεφύγεις, τόσο αιχμαλωτίζεσαι περισσότερο. Συνεκδοχικά, η έκφραση αναφέρεται και στα μεθεόρτια αυτής της νταού κατάστασης, γιατί αν σ' αρπάξουν τα βάτα, μόνο ματωμένος θα βγεις, αν βγεις...

Τώρα, κάτω από ποιες περιστάσεις ένας παπάς μπορεί να μπλέξει στα βάτα είναι σκανδαλιστικά διφορούμενο. Υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες παπάδων (κουβέντα να γίνεται) που θα φάνε τέτοια φόλα:
α. Είτε, απλώς, ο αγρότης παπάς που θα του έρθει η ατυχής έμπνευση να περάσει από ανάμεσά τους φορώντας (φυσικά) τα ράσα του,
β. Είτε ο παπάς που, για να μην τον πιάσουνε στα πράσα και δεν φοράει ράσα αναγκάστηκε, σε κάποιο πηδύλλιο ηγούμενου-προηγούμενου να τρέξει με τα τακούνια στα τυφλά και να πέσει πάνω στους εν λόγω θάμνους, στην τελική όμως, θα προτιμούσε να φοράει απλά το μαγιό του...

Το εθνόσημο των αξιωματικών σε στρατό και σώματα ασφαλείας, το διακριτικό του πηλικίου που διαφέρει από αυτό των στρατιωτών και υπαξιωματικών (συλλήβδην «οπλιτών») όντας μεγαλύτερο και έχοντας φύλλα δάφνης να το στεφανώνουν.

Mode αγγλιστί είναι ο τρόπος, η μορφή συμπεριφοράς (<λατ. modus, βλ. modus vivendi, μόδα). Συναντάται συχνότατα στα προγράμματα των υπολογιστών και υποδηλώνει ότι μια εφαρμογή δουλεύει με έναν συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας από τους πολλούς με τους οποίους έχει εφοδιαστεί από τον σχεδιαστή της, με σκοπό να προσαρμοστεί καλύτερα στις συγκεκριμένες περιστάσεις και τις απαιτήσεις του χρήστη και να αποφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα (βλ. safe mode των windows, edit mode στις βιντεοκάμερες κοκ).

Σλανγκικώς, την έκφραση χρησιμοποιούμε για να δηλώσουμε πως έχουμε εισέλθει σε έναν τρόπο συμπεριφοράς και επιλογών διαφορετικό από τον συνηθισμένο μας διότι, είτε οδηγηθήκαμε από εξωτερικά ερεθίσματα, είτε παρακινηθήκαμε από μια εσωτερική παρόρμηση που μας άλλαξε την ψυχολογία. Η καινοφανής αυτή συμπεριφορά μας μάλλον πρέπει να θεωρηθεί προσωρινή και λογικά τερματίζεται όταν οι καταστάσεις ομαλοποιηθούν, όταν μας περάσει το σκάλωμα που φάγαμε ή, αλίμονο, όταν μας κόψουν όλοι από φίλο.

Σκωπτική ρητορική ερώτηση κυρίως μαγαζάτορα / επιχειρηματία / περιπτερά τον οποίο επιχειρούμε να πληρώσουμε σε κέρματα, αδειάζοντάς τα μπροστά του με τις χούφτες, διότι, ακόμα κι αν έχει ανάγκη από τα ψιλά, είναι ένα άλφα ζόρι γι' αυτόν να καθίσει να μετρήσει τα φραγκοδίφραγκα ενώ έχει να εξυπηρετήσει και άλλους πελάτες.

Διευκρίνιση για επιστημονικούς λόγους: oι εκκλησίες και δη τα παγκάρια αυτών είναι πλούσιες σε ψιλά που αφήνουν οι πιστοί για να αγοράσουν κεριά και βιβλιαράκια ή να συνεισφέρουν στους σκοπούς της ενορίας.

Γεμίζουν οι τσέπες μου ψιλά.

Βλ. και εκκλησία λήστεψες; / το παγκάρι έκλεψες;

Στρατιωτική έκφραση που σημαίνει κυριολεκτικά: μαζεύω υπογραφές από τους χίλιους-δυο υπεύθυνους (λέμε τώρα...) της μονάδας σε ένα έγγραφο που λέει που πως ουδεμία άλλη υποχρέωση έχω σαν φαντάρος απέναντί τους, έχοντας ξεχρεωθεί όλα τα υλικά που έπρεπε (βλ. χρεωμένο με 108), όπως όπλο, εξαρτύσεις, κλειδιά, έχω πληρωθεί όπως προβλέπεται κλπ.

Επειδή το επόμενο λογικό βήμα είναι η μετάθεσή μου αλλά (κυρίως εδώ μας ενδιαφέρει) η απόλυσή μου, η έκφραση σλανγκιστί χρησιμοποιείται για κάποιον που ετοιμάζεται να πάρει πόδι από κάποιο πόστο ή δουλειά.