Η επονομαζόμενη αττική σύνταξη ήταν μία ιδιοτροπία της αρχαίας αττικής διαλέκτου, που αν είναι τόσο πασίγνωστη μέχρι και σήμερα το οφείλουμε θα 'λεγα αποκλειστικά στην παροιμιακή φράση τα παιδία παίζει και την ευρεία της χρήση και κατάχρηση (για παράδειγμα, εδώ και εδώ). Πρόκειται για το συντακτικό σχήμα ουδέτερο ουσιαστικό σε πληθυντικό + ρήμα σε ενικό (για περισσότερα μπορείτε να δείτε εδώ).
Ένα ανάλογο σχήμα των τωρινών ελληνικών –που για να 'μαι ειλικρινής δεν ξέρω αν έχει ήδη γίνει αποδεκτό από κάποια γραμματική– είναι το εξής: περιληπτικό ουσιαστικό σε ενικό + ρήμα σε πληθυντικό: «ο κόσμος πεινάνε», «η αστυνομία είναι μαλάκες», «η γερουσία μας έχετε πρήξει τ' αρκίδια» και τέτοια.
Η ειδική περίπτωση όπου το ρήμα είναι του τύπου είναι + κατηγορούμενο είναι ίσως και η πιο συνηθισμένη, είτε επειδή ο τύπος είναι δηλώνει καταπερίπτωση καί τους δύο αριθμούς, είτε επειδή το σχήμα μοιάζει συντακτικά με το σχήμα της υπαγωγής το Α είναι Β, όπου οι αριθμοί των Α και Β δεν είναι ανάγκη να συμπίπτουν: «όλος ο κόσμος είναι άνθρωποι σαν εσένα κι' εμένα», «η αστυνομία είναι εργαζόμενοι πολίτες», αλλά και «οι γενικευμένες συρράξεις ανά τον κόσμο είναι σημείο των καιρών» –λέμε τώρα.
Αυτή η αντίστροφη αττική σύνταξη δεν απαντιέται βέβαια μόνο στην αργκό, αλλά στην καθομιλουμένη γενικότερα, αν και στην καταγραμμένη φαίνεται ότι θεωρείται ακόμη «λάθος» –έφτυσα αίμα να βρω παραδείγματα στο διαδίκτυο.
Ενδιαφέρον είναι ίσως ότι στα αγγλικά είναι το κανονικό σχήμα για περιληπτικά ουσιαστικά (the people are, the police are, ...), οπωσδήποτε όμως δεν πρόκειται για αγγλισμό αλλά για το εδραιωμένο αίσθημα στους ομιλητές ότι ο γραμματικός αριθμός του ουσιαστικού δεν συμπίπτει με τον πραγματικό αριθμό που δηλώνεται, και την τάση να αποκαθίσταται τελικά αυτή η αντιστοιχία στο ρήμα.
Πάνω στο πλοίο υπάρχει κόσμος, τρέχουν αλαφιασμένοι, κουνάει πολύ το πλοίο, έχει πιάσει μπόρα [...] (από ιστολόι)
Πράγματι το παπαδαριό είναι οι βασικοί καταπατητές, αλλά στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς υπάρχει κάθε λογής καρύδι. (σχολιασμός σε ιστολόγημα με θέμα αυθαίρετο στην καμένη Πάρνηθα)
— [...] Ο αγρότης-παραγωγός θα πρέπει να είναι ένας σύγχρονος επιχειρηματίας με πράσινη αντίληψη. Τα προϊόντα του θα είναι ποιοτικά, βιολογικά, οικολογικά και το αποτέλεσμα της δουλειάς του θα συνδέεται με άλλες οικονομικές δραστηριότητες όπως ο οικοτουρισμός.
— Αυτά θέλουν χρήματα.
— Μα υπάρχουν. Η ΚΑΠ σήμερα χρηματοδοτεί, αν δεν κάνω λάθος, με 67% τα αγροπεριβαλλοντικά σχέδια. Το Ταμείο Συνοχής θα δίνει χρήματα για παρόμοιες δραστηριότητες μέσα στην πόλη.
— Γιατί δεν το κάνει η κυβέρνηση, δεν ξέρουν ή είναι γενικώς αδιάφοροι;
— Γιατί δεν έχουν κατανοήσει ότι πρέπει να στραφούμε προς τα εκεί. [...]
(από συνέντευξη Οικολόγου Πράσινου, εδώ)
