Definitions by jesus (315)
Showing 11-20 from 315

Αυτοκίνητο με κακή οδική συμπεριφορά, που σε κάθε στροφή κινδυνεύει να βγει απ' το δρόμο.

Η έξοδος απ' το δρόμο με αυτοκίνητο (ίσως και με μηχανή, δεν το γνωρίζω). Συμφυρμός της προστακτικής του βγαίνω με τη γαλακτοβιομηχανία. Παίζει και η "έβγα της γειτονιάς" σε πιο χιουμουριστικά συμφραζόμενα.

Μεταβατικό, βουτάω κάποιον. Τον πιάνω, τον τσιμπάω, και του ρίχνω ξύλο, αλλά μάλλον ελαφρύ.

Για την απλή έννοια του πιάνω κάποιον βίαια, βλέπε το παράδειγμα εδώ:

όπου ο συντάκτης για κάποιο λόγο το θεωρεί αρκετά αδόκιμο ώστε να δικαιολογεί εισαγωγικά.

Χρησιμοποιούμενο μ' αυτήν την έννοια, συνήθως συμπληρώνεται με κάποιο απ' τα απ' τον γιακά, απ' το λαιμό, απ' τα μαλλιά, τα οποία νομίζω εξαντλούν την χρήση του βουτάω κατ' αυτόν τον τρόπο.

Στη Λευκάδα το θυμάμαι να παίζει απόλυτο, βουτάω κάποιον, χωρίς παρεταίρω προσδιορισμό, δηλώνων την πρόθεση να πέσει και καμιά ψιλή. Μάλλον παιδική-εφηβική χρήση, συχνά ως απειλή.

Αντώνυμο του πηγαίνω με τις πάντες (του οποίου ο ορισμός είναι λανθασμένος, αν και αποδίδει υπάρχουσα παρερμηνεία της φράσης. Για τον ακριβή ορισμό βλ. το σχόλιο εδώ). Δεν έχει την έννοια του πηγαίνω ευθεία, αλλά του δεν υπερστρέφω.

Δεν το θυμάμαι ως μεταβατικό, δηλαδή πχ. «ισιώνω το αυτοκίνητο» το οποίο θα σήμαινε μάλλον κάτι σε καλίμπρα, αλλά μόνο ως αμετάβατο και απόλυτο. Συνήθης η φράση του παραδείγματος («δεν ισιώνει πουθενά» ή «δεν ισιώνει ούτε [σε τόπο όπου είναι φυσικά αδύνατον να πηγαίνεις με τις πάντες]»), που σημαίνει ότι ο τύπος πηγαίνει μόνο με τις πάντες.

Χρησιμοποιείται και για να δηλώσει ότι ένα συγκεκριμένο μοντέλο ή αυτοκίνητο έχει υπερστροφική οδική συμπεριφορά, κατ' επέκτασιν του προηγούμενου ορισμού.

Βλ. και γραμμές και τον υπάρχοντα λακωνικό ορισμό.

1. Βγάζω τον καρκίνο: μεταβατικό ή και αμετάβατο-αυτοπαθές. Όταν είναι μεταβατικό σημαίνει «βασανίζω κάποιον, τον ταλαιπωρώ, τον σταυρώνω». Όταν είναι αμετάβατο λέγεται ως διαμαρτυρία γι αυτά που υπομένουμε. Προφανώς συνεκδοχή απ' την αρρώστια. Το βγάζω εδώ έχει την έννοια του παθαίνω.

   1. - Πέντε ευρώ θέλω να πάρω έναν καφέ κι ένα νερό ρε μίζερε άθρωπε, αν είναι να μου βγάλεις τον καρκίνο για να μου τα δώσεις, άσ' το, δεν θέλω.
   2. - Τον καρκίνο βγάλαμε τρεις ώρες στην ουρά. Κι αυτοί δεν ανοίγουν άλλο ένα ταμείο.

2. Ο επίμονος βήχας, ανεξαρτήτως του αν είναι τσιγαρόβηχας ή όχι. Πιθανόν κάποιου τύπου συμφυρμός απ' το τσιγάρο που προκαλεί βήχα.

   - Γκουχ-γκουχ.
   - Αμάν ρε μαλάκα με τον καρκίνο μέσα στα μούτρα μου, βάλε και κάνα χέρι.

3. Ο βρώμικος και βρωμερός ιδρώτας, κυρίως μετά από ξίδια ή στο τέλος ανάρρωσης. Ενδεχομένως πιο σπάνια χρήση, αλλά υπαρκτό.

   - Αηδία σκέτη μαλάκα, πήγα για ένα τρεξιματάκι να βγει ο καρκίνος από μέσα μου από προχτές που λιώσαμε στις μπύρες, σου ορκίζομαι η μπλούζα μου μύριζε φύρα μπιξ.

4. Οποιαδήποτε βλαβερή ουσία, κατά κύριο λόγο τεχνητή χημική, καθότι πολλές είναι καρκινογόνες. Ίσως να εξηγεί σε κάποιο βαθμό και το προηγούμενο.

   - Ταραμά άσπρο να πάρεις. Όχι τον άλλονα που τον ταράζουνε στις χρωστικές και στους καρκίνους.

Συνώνυμο του "ναι, τι νόμισες;", "προφανώς ναι, δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς", "τι περίμενες;". Τυπικό στην Αιτωλακαρνανία, δεν θυμάμαι να το έχω ακούσει αλλού. Παίζει καί στη Λευκάδα ως εισαγόμενο είδος από απέκεια*.

Εν ολίγοις, απάντηση θετική, με δόση ειρωνείας προς τον συνομιλητή για την άγνοια ή την αφέλειά του. Ο τόνος ανεβαίνει στην εκφορά του "ά", εξ ού και το ερωτηματικό.

Θρυλική η κραυγή "ναι, αμέ, αλλά;" του Μάριου Μπλάκμαν, βλ. ντηλέυ. Έκοψα καρπάθιαν φόρεστ για να ψάξω και δεν βρήκα, βρήκα μόνο "κυρίες μου;" και "πατώνεις;" εδώ. Αν έχει κανείς το κουράγιο...

*απέκεια: απέναντι, απ' την άλλη μεριά της θάλασσας, εγγύς Αιτωλακαρνανία στα Λευκαδίτικα.

Εδώ βλέπω ότι η λέξη είναι ηπειρώτικη και σημαίνει μαλαπέρδα. Το θυμάμαι στην Λευκάδα να παίζει ως τζενέρικ προσβολή, χωρίς να θυμάμαι τη λέξη να χρησιμοποιείται με την έννοια του πέους.
Είναι άλλωστε παγιωμένη η σχέση της Λευκάδας, κυρίως της πόλης, με τη Ρούμελη και την Ήπειρο, περισσότερο απ' τ' άλλα νησιά του Ιονίου.

Πρόκειται για το συντακτικό σχήμα με το οποίο, απαντώντας σε μια επιθυμία ή επιλογή κάποιου, επαναλαμβάνουμε το αντικείμενο της επιθυμίας (κατά προτίμηση διατυπωμένο μονολεκτικά) μία φορά σε ερώτηση και σπεύδουμε να απαντήσουμε, πάλι μονολεκτικά, χρησιμοποιώντας την ίδια λέξη.

Το νόημα της έκφρασης συνολικά είναι κάτι σαν «... θέλεις; να σ' το δώσω εγώ / να σ' αφήσω να το πάρεις / να σ' αφήσω να το κάνεις, αν και νομίζω ότι καλύτερα θα ήταν να μην. όπως και να 'χει πάρ' το / καν' το και
1. ας πρόσεχες
2. θα σου δείξω εγώ να θες ...
3. όπως θες, στον κώλο μας μπαίνει;
4. όπως νομίζεις, στ' αρχίδια μου.
5. είσαι σίγουρος; ».

Σημαίνει πού και πού, σπανίως αλλά επαναλαμβανόμενα. Αρκετά παγιοποιημένη χρήση (νομίζω δλδ γιατί δεν κατάφερα να βρω παράδειγμα στο νέτι καθότι η αναζήτησις δύσκολος), αλλά ο Τριαντά που κοίταξα δεν την έχει. Περισσότερο λήμμα της καθομιλουμένης, παρά αργκό.

Ο Τριανταφυλλίδης δεν το αναφέρει.

Το σχήμα πολύ (άκλιτο, εμφανιζόμενο ως επίρρημα) ακολουθούμενο από ουσιαστικό σε ενικό αριθμό αντικαθιστά την κανονική σύνταξη πολλοί-πολλές-πολλά συν ουσιαστικό στον πληθυντικό, όταν θέλουμε να δείξουμε απαξία ή δυσαρέσκεια ακριβώς λόγω της μεγάλης ποσότητας των αντικειμένων που περιγράφει το ουσιαστικό.

Πέραν των δύο πρώτων παραδειγμάτων, υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις όπου η ομοηχία των πολύ και το πολλή δυσχεραίνουν την διάκριση και είναι καθαρά θέμα ερμηνείας, καθότι σε κάποιες περιπτώσεις το σχήμα πολλή συν ενικός θα μπορούσε να είναι δόκιμη, βλέπε το τρίτο παράδειγμα, όπου η τσιρίδα μπορεί να θεωρηθεί περιεκτικό ουσιαστικό.

Στα παραδείγματα έχω την εντύπωση ότι συνηθίζεται μια μικρή παύση στην εκφορά του λόγου πριν το αλλά.