Definitions by krepsinis (267)
Showing 131-140 from 267

Σύνθετη λέξη, αποτελούμενη από το συνθετικό καρά και τη λέξη καλτάκα, η οποία περιγράφει την πρόστυχη γυναίκα. Αν και καρά στα τουρκικά σημαίνει μαύρος, ως γνωστόν, στα νέα ελληνικά χρησιμοποιείται ως ποσοτικό/ποιοτικό πρόθεμα που δηλώνει την υπερβολή (καράπουστας, καραπουτσαριό, καραμαλάκας, κτλ). Η καρακαλτάκα συνεπώς περιγράφει την υπερβολικά πρόστυχη γυναίκα, κοινώς γνωστή και ως καραπουτάνα.
Η έκφραση πρωτοχρησιμοποιήθηκε ευρέως από το Λάκη Λαζόπουλο στους «Δέκα Μικρούς Μήτσους» και ήταν ένας από τους βασικούς χαρακτήρες της σειράς. Κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από τα Καλιαρντά.

Παλαιομοδίτικη έκφραση, προ του '70, που απαντάται και στο θηλυκό (μπούλα) και είναι συνώνυμη του άβουλου, του μαμάκια που είναι προσκολλημένος στους γονείς του, αν και ήδη κάποιας ηλικίας. Σε μεγαλύτερες ηλικίες ο μπούλης περιγράφει τον ανώριμο άνθρωπο που φέρεται σαν μωρό. Προφανώς προέρχεται από τη λέξη μπέμπης (μπέμπης, μπεμπούλης, μπούλης).

Έκφραση με ιστορικές καταβολές στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Τον χειμώνα του 1803, ο γιος του Αλή πασά κατέλαβε το Σούλι. Τότε εξακόσιοι Σουλιώτες με αρχηγό το Φώτο Τζαβέλα, αρνούμενοι να να παραδοθούν, κλείστηκαν μέσα στον πύργο για να πολεμήσουν τους Τουρκαλβανούς. Αν και αντιστάθηκαν ηρωικά, τα εφόδιά τους τελείωσαν και γι' αυτό αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν και να παραδοθούν στον Αλή - πασά. Πράγματι οι Σουλιώτες, μ' επικεφαλής τον Τζαβέλα, βγήκαν απ' το Κούγκι, όπου μέσα έμειναν μόνο 5 άντρες κι ένας καλόγερος, ο Σαμουήλ. Αυτοί, όταν είδαν ότι δεν μπορούσαν να αντισταθούν άλλο, έβαλαν φωτιά στη μπαρουταποθήκη κι ανατινάχτηκαν στον αέρα, σκοτώνοντας και τους νικητές Τούρκους.
Η έκφραση χρησιμοποιείται σήμερα εννοώντας ότι η κατάσταση θα φτάσει στα άκρα, χωρίς να φοβόμαστε τις συνέπειες, όσο τραγικές και αν είναι.

Σύνθημα που ακούστηκε πρόσφατα σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας του ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή το σκάνδαλο με τις εκτάσεις της Μονής Βατοπαιδίου. Αποτελεί παράφραση του γνωστού τσιτάτου του Λένιν «Ιμπεριαλισμός, το ανώτατο στάδιο του Καπιταλισμού».

Λέξη που προέρχεται από τα Φαρσί και υιοθετήθηκε στα Ελληνικά μέσω της τουρκικής [darvēsh, Φαρσί ζητιάνος]. Κυριολεκτικά αναφέρεται στους μουσουλμάνους ασκητές, που στοχεύουν να έρθουν πιο κοντά στο Θεό, στο στάδιο της θέωσης, όπως οι ελληνορθόδοξοι μοναχοί. Είναι γνωστοί οι Περιστρεφόμενοι Δερβίσηδες (Μεβλανά), οι οποίοι σημειωτέον την έπιναν κιόλας. Στην αργκό εκδοχή της η λέξη περιγράφει τον περήφανο μάγκα, το μπεσαλή, που μπορεί να σταθεί σε όποιον έχει ανάγκη. Συχνότατα συναντάται ως σύνθετη λέξη, όπως:
ντερβισόπαιδο, ντερβισόμαγκας, ντερβισογκόμενα, ντερβισάνθρωπος. Στα ρεμπέτικα τραγούδια, το ρούφηγμα μαύρης από τον ντερβίση είναι sine qua non!

«Έμαθα πως παίζεις ζάρια, είσαι και χασικλού, εξηγείσαι στα παιχνίδια, έχεις και γιαβουκλού.
Χασίκλα είσαι και ντερβίσης, τραβάς την κουμπουριά
και σ’ όλα τα παιχνίδια μέσα …….. τη μαγκιά».

Ο Τσακιτζής (Τσακίρτζαλη Μεχμέτ Εφέ) ήταν η τουρκική εκδοχή των δικών μας Κλεφτών και Αρματωλών, που έδρασε στην Ανατολία κατά τις αρχές του 20ου αιώνα. Η δράση του εναντίον της οθωμανικής εξουσίας και των πλουσίων τον ανέδειξαν σε θρυλικό λαϊκό ήρωα. Τον αποκάλεσαν «ιππότη της ανατολής» και η φήμη του διαδόθηκε σ' Ανατολή και Δύση. Η ζωή του και η δράση του έλαβαν διαστάσεις μύθου και έδωσαν υλικό για τη λαϊκή μυθολογία, το θέατρο και τον κινηματογράφο, τόσο της Τουρκίας όσο και της Ελλάδας.

Ο όρος χρησιμοποιείται συχνότατα σε ρεμπέτικα τραγούδια, γνωστό δε είναι και το άσμα της μοναδικής Ρόζας (Εσκενάζη). Ως ουσιαστικό η λέξη περιγράφει τον δυνατό και ντόμπρο άνδρα, τον μάγκα που τυγχάνει αποδοχής από όλους. Με άλλα λόγια, του επαναστάτη που δεν φοβάται τις συγκρούσεις.

Ο νεαρός και ευπαρουσίαστος γεροδεμένος άνδρας, με παράστημα και χάρη. Κλασσική λέξη με αποδέκτες ανδρείους και γενναίους άνδρες. Λέξη που υιοθετήθηκε στην Ελληνική από τα τουρκικά, προέρχεται όμως από τα φαρσί [περσ. levend, ο όμορφος, ο δυνατός νέος].
Χρησιμοποιείται και ως συνώνυμο του κιμπάρη και μπεσαλή, του μεγαλόψυχου άνδρα με ιπποτική συμπεριφορά.

Κλασσική έκφραση μανάδων και θειτσών, με την οποία αναφέρονται στα γνωστά «σφαιριστήρια» ή «μπιλιαρδάδικα», τις αποκαλούμενες και αίθουσες ψυχαγωγίας. Ειδικότερα κατά τη δεκαετία του '70 οι αίθουσες ψυχαγωγίας, με μπιλιάρδα και επιτραπέζια ξύλινα ποδοσφαιράκια, ήταν οι χώροι στους οποίους σύχναζαν οι μάγκες τύπου «Επαναστάτης χωρίς αιτία» της εποχής. Ως γνωστόν, το μπιλιάρδο ειδικότερα θεωρείται παιχνίδι των ζόρικων και σκληρών νεολαίων, που δεν σηκώνουν και πολλά πολλά. Οι μάνες και θείες μας, με δεδομένη τη διαφορά ηλικίας, ταυτίζουν τις αίθουσες ψυχαγωγίας με το παιχνίδι που είχαν δει από τα παιδικά τους χρόνια, δηλ. τα ξύλινα ποδοσφαιράκια.

Παλιομοδίτικη έκφραση που χρησιμοποιούνταν τη δεκαετία του '60 και παρέπεμπε στη γνωστή παροιμία «τα ράσα δεν κάνουν τον παπά». Το μουστάκι, ως γνωστόν, ήταν στοιχείο μαγκιάς και υπερηφάνειας για τον άνδρα. Δεν νοήτω Άνδρας χωρίς μουστάκι. Σύμφωνα με την παροιμία λοιπόν, όποιος δεν είναι πραγματικός άνδρας επί της ουσίας, θα πρέπει τουλάχιστον να φαίνεται ότι είναι. Όπως ο φερετζές κρύβει το πρόσωπο της μουσουλμάνας, έτσι και το μουστάκι κρύβει την πραγματική ταυτότητα του ομοφυλόφιλου άνδρα

Ο όρος συναντάται και ως σουρτούκα και είναι προελεύσεως τουρκικής (sürtük είναι η γυναίκα ελευθέρων ηθών, αυτή που τριγυρνά εδώ κι εκεί). Και στα Ελληνικά, χαρακτηρίζει τη γυναίκα που δεν είναι νοικοκυρά, δεν φροντίζει το σπίτι και την οικογένειά της και δεν αναλαμβάνει ευθύνες. Με άλλα λόγια αυτή που κυνηγά τις ερωτικές περιπέτειες και τα γαμήσια.