(Και τεσσάρα και οχτάρα κλπ, αλλά από κάπου έπρεπε ν' αρχίσω).

Με αυτόν τον ποδοσφαιρικής συντριβής όρο χαρακτηρίζονται οι καρδερίνες, με βάση το πόσες λευκές βούλες έχουν στα φτεράκια της ουράς. Θυμάμαι που το λέγαμε πιτσιρικάδες, εκεί στα τέλη '70, αλλά όπως φαίνεται από το τελευταίο παράδειγμα, αυτού του είδους η ταξινόμηση είναι αρκετά παλιότερη (ξεφυλλίζοντας πάλι τον Μίσσιο τα θυμήθηκα). Υποτίθεται ότι οι εξάρες καρδερίνες είναι οι πλέον καλλικέλαδες, αλλά τι να σας πω ρε παιδιά, προσώπικλjυ δεν θυμάμαι να μου προέκυπτε τέτοιο πράμα. Όλες εξίσου γλυκύτατες μου ακουγόσαντε.

Δες κι εδώ.

  1. Από θέμα εμφάνισης θα κοιτάξουμε η καρδερίνα να είναι «εξάρα», δηλαδή να έχει 6 φτερά άσπρα στην ουρά της. Θεωρείται ότι αυτά τα πουλιά γίνονται πιό ήμερα από τα άλλα. Επίσης θα είμαστε τυχεροί αν βρούμε και πάρουμε καμιά «κερασούλα». Είναι τα πουλιά που στο σβέρκο τους (εκεί που τελειώνει το μαύρο χρώμα) έχουν κόκκινα φτεράκια (Σ.Σ. Αυτό δεν το ήξερα, γιά δες ρε τι μανθάνει τινάς...) Το

  2. Πιάσαμε κάτι φλώρους ολόχρυσους, αρσενικούς, και κάτι καρδερίνες που είχανε το κόκκινο βελουδένιο στην κορφή, εξάρες πρώτης (Σ.Σ. Αυτό το λίνκι περιέχει κάτι ενδιαφέρουσες λέξεις, όσοι πτηνολάγνοι...Δες και σχόλιο εδώ) πουλάκι

  3. Στο θεμα φωνης δεν υπαρχει διαφορα. Το μονο που διαφερει ειναι οτι οι 6αρες ημερευουν πιο ευκολα και ζευγαρουν πιο ευκολα σε κλουβι. τσίου

  4. Καλά, ήσουνα ακόμα πιτσιρικάς εσύ, αλλά όλο και μας μπανίζατε όταν στήναμε τα δίχτυα στον Κουλέ γιά καρδερίνες, φλώρια, σπίνους, αδερφέ μου, τα θαύματα του κόσμου. Θυμάσαι, ρε, εκείνες τις εξάρες καρδερίνες; Βιολοντσέλα, ρε Σαλονικιέ, βιολοντσέλα...

(Χρ. Μίσσιος, Χαμογέλα, ρε...Τι σου ζητάνε; εκδ. Γράμματα).

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Διακριτικά που έφεραν στο στήθος οι στρατιώτες του λόχου των Επιλέκτων την δεκαετία του 1850. Από την πηγή του παραδείγματος μαθαίνουμε ότι το αργκοτικό σαρδέλα για το γαλόνι των υπαξιωματικών είναι τουλάχιστον της ίδιας περιόδου.
Αν συνθεωρήσουμε και την μεταγενέστερη πουλάδα, αυτή η γαστριμαργική περί τα διακριτικά εμμονή μοιάζει εκ πρώτης όψεως παράδοξη. Ωστόσο, από την ίδια πηγή μαθαίνουμε ότι το περί τα στρατιωτικά φαγοπότι είχε αρχίσει από τότενες, και πως αρκετοί ένστολοι διήγαγον βίον και όρνιθα εις υγείαν των κορόιδων. Οπότε, κάντε την πάπια και περάστε στο τραπέζι. Με βήμα χήνας.

Ο λόχος εις τον οποίον μ' εκατάταξαν ήτον ο επιλεκτικός, αποτελούμενος από τους εκλεκτοτέρους στρατιώτας, οι οποίοι μόνοι αυτοί μεταξύ των στρατιωτών των άλλων πέντε λόχων, έφερον ξίφος εις την πλευράν, και επί του στήθους ως διακριτικόν σημείον τρία σφαιρίδια από μαλίον πράσινον, τα οποία οι στρατιώται ελέγομεν τότε κρομμύδια.

Η Στρατιωτική Ζωή εν Ελλάδι, εκδ. 1870, αναφέρεται στο 1857.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Αυτό το υβριστικό για την Ακαδημία Αθηνών ευώδες λογοπαίγνιο κάποιος το 'χει κάνει αλλά δε θυμάμαι ποιος κιαρατάς ήτουνε. Με πάσα επιφύλαξη, κάνας 'Ρένος Αποστολίδης ίσως; Πάντως, τη θρυλούμενη σχέση του ιδρύματος με το πεπτικό σύστημα την έχει επισημάνει και ο Πετρόπουλος σε κείμενό του ( πάλι δε θυμάμαι πού δγιάολο) στο οποίο μιλάει για την Ακαδημία των κωλόγερων Αθηνών.

Αφού σας φώτισα, τη γκάνω τώρα γιατί το λήμμα πήρε να βρομοσκυλάει.

Αυτό εδώ μάλλον lapsus plectrologii θα πρέπει να θεωρηθεί.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

(Τω πεποιηκότι το πλείστον της εργασίας γεραρώ συσσλάνγκω Sarant χαίρειν).

Νταξ, σλανγκ δεν το λες ακριβώς, αλλά εφόσον εδώ χάμω πολλάκις ιστορικολεξιλογούμε, και εφόσον υπάρχουν και σχετικά λήμματα, ας το βάλουμε να υπάρχει. Τα εύσημα στον Sarant , του οποίου η πρόσφατη ανάρτηση μου το θύμισε. Εγώ ένας απλός αντιγραφεύς είμαι.

Το Καστιγκάρι (και Καστριγκάρι / Καστεργκάρι ) είναι παραφθορά του δυσπρόφερτου για Έλληνες Castle Garden (πρώην Castle / Fort Clinton ), του πρώτου επίσημου κέντρου υποδοχής και υγειονομικού ελέγχου μεταναστών στις ΗΠΑ.

Γλωσσολογικό tip: Aν και το ίδιο το Castle Garden είχε πάψει να έχει αυτή την χρήση από το 1890, την α' δεκαετία του 20ου αιώνα οπότε μετανάστευσε στην Αμερική ο Α. Κορδοπάτης (παράδειγμα Νο 3) η λέξη είχε ήδη λάβει την σημασία του λοιμοκαθαρτηρίου / τσεκ πόιντ γενικώς, χαρακτηρίζοντας και το διάδοχο Ellis Island, από το οποίο προφ πέρασε ο εν λόγω.

Ετυμολογικό tip: Οι διάφορες ασθένειες (και ιδίως η φθίση και το οφθαλμικό τράχωμα, όπως προκύπτει από πλήθος πηγών παγκοσμίως) θερίζανε τους εξαθλιωμένους μετανάστες. Μας αρέ δε μας αρέ, οι Αμερικάνοι ήταν αναγκασμένοι να λάβουν κάποιες στοιχειώδεις υγειονομικές προφυλάξεις, έστω με τα μέσα και τα μέτρα της εποχής. Οπότε αφήνω να περάσουν ασχολίαστες κάτι χαζομαρίτσες του στυλ ότι επειδή πολλοί φουκαράδες εκεί πήρανε την τσαπού και τους γυρίσανε άναυλα πίσω, η λέξη και καλά προέρχεται από το ισπανικό castigar = τιμωρώ. (Ε, για την Αμέρικα μιλάμε, μου ήταν αδύνατον να μη σερβίρω κι εγώ την πατάτα μου).

Τεσπα, οι υγιείς, μαζί με το ελευθέρας παίρνανε και των ομματιών τους γιά παραμέσα, να πά να προκόψουνε στα κοστρόξια, στσι φάμπρικες, στσι ντάινες με τις χέμπουργκες και να κοιτάξουνε κι αυτοί να γίνουνε μπόσηδες και μπρούκληδες. Παρεχτός κι ήντουσαν τίποτις κόκκινοι και χαΐνηδες, οπότε παίρνανε δυό μέτρα γης οι γκαντέμ μαδαφάκες.

  1. Εκεί κλεισμένους σε μεγάλη αίθουσα εις τη γραμμή τους βάλαν και τους έψαξαν τα ρούχα τελωνειακοί υπάλληλοι. Έπειτα με βαπόρι τους μετέφεραν στο Κάστλ-Γκάρτιν, άλλως Έλλις Άϊλαντ νησί που «καστιγκάρι» το ωνόμασαν οι πρώτοι πρώτοι μετανάστες Έλληνες όπου της Ελληνοαμερικάνικες λέξεις σαν γλωσσολόγοι μας επλάσανε.

Έμμετρη ετυμολογία της λέξης από το 1915, xίαρ

  1. [...]κατευθύνονταν στις βάρκες της Υπηρεσίας Αλλοδαπών που τους περίμεναν γιά να τους μεταφέρουν στο περίφημο Ellis Island, γνωστό στους Έλληνες μετανάστες ως «Καστιγγάρι» [...] Οι περισσότεροι περνούσαν τον έλεγχο και ξεχνούσαν τις ταλαιπωρίες του ταξιδιού [...] οι δύο εβδομάδες που πέρασα στο Έλλις Άιλαντ ήταν οι πιό άθλιες της ζωής μου [...] Ήταν Γενάρης, πολύ κρύο [...] Δεν είχα ούτε ένα σεντ στην τσέπη μου, και ήμουν φοβισμένος [...] Ακούγονταν λυγμοί και ξεφωνητά από τους ανθρώπους που τους έστελναν πίσω [...] δέαρ

  2. Το μεσημέρι μας πήραν να μας παν στο Καστριγκάρι. Μπήκαμε σε μαούνες, μαζί κι αυτοί. Φτάσαμε, γύρω θάλασσα και το Καστριγκάρι μικρό, σαν πολιτεία μικρή.

Θαν. Βαλτινός, Συναξάρι Ανδρέα Κορδοπάτη, εκδ. Άγρα 1990 (πρώτη δημοσίευση 1964).

  1. Σαν πέσανε, στα σκοτεινά, ξομολογήθηκε ο Νικ τα όσα πέρασε στο Νιού Χάβεν. Τα πιοτά, κοντραμπάτο, τους καυγάδες και τις φυλακές, χτυπήματα με τα πολιτσμάνια, με λίγα λόγια τα πάθια και τα όσα τράβηξε απ' το «Καστιγκάρι» ώσπου να κατασταλάξει στο Νιού Χάβεν.

Στρατή Αναστασέλλη «Απανωγότερη», από τη συλλογή διηγημάτων «Κερατοζωή», εκδ. Θεμέλιο 1975.

(Στο νέτι βρήκα και αναφορά σε κάποιο ρεμπέτικο του 1927, με τίτλο «Ο Μπαρμπα-Γιώργος στο Καστιγκάρι και ο Καραγκιόζης διερμηνέας». Όποιος το βρει, ας κοτσάρει τους στίχους ).

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Τον Μπάμπη δεν τον τσέκαρα είναι η αλήθεια, πάντως ο Τριαντά δεν τόχει, αν και μάλλον καθομιλουμένη ήτουνε παρά σλανγκ (άντε επαγγελματική το πολύ-πολύ). Οπότε βρίσκω ευκαιρία να το χώσω εδεπά, κι όποιος έχει αντίρρηση να μου τηλεγραφήσει.

Τριατατικός το λεπόν εκαλείτο ο υπάλληλος του προπολεμικού Υπουργείου Ταχυδρομείων, Τηλεγράφων, Τηλεφώνων και Ζήμενς. (Αχαριστία [ρε πστ](http://www.slang.gr/definition/5640-re-pst), τζάμπα τα χώσανε τα φράγκα οι τεντέσκοι, τους κόψανε το Ζ απ' τη μαρκίζα. Από την άλλη, πώς θα τους λέγανε αλλιώς τους τριατατικούς, Τα Τρελά Τα Ζουζουνάκια; Ε, είχανε κι οι δικοί μας ένα δίκιο...).

  1. Έλαβε το απολυτήριο του Γυμνασίου και στη συνέχεια εργάστηκε ως υπάλληλος τηλεγραφητής (τριατατικός) στο Υπουργείο Ταχυδρομείων, Τηλεγράφων και Τηλεφώνων (Τ.Τ.Τ.) [...] με το Λαϊκό Κόμμα [...] προσχώρησε στο Κόμμα Φιλελευθέρων [...] επανεξελέγη για τέταρτη και τελευταία φορά, πάντα με την ΕΡΕ [...] Άτιμη τηλεφωνία, άλλους τους ανεβάζεις

  2. [...]Μ. Ρέντζος, τριατατικός, μέλος της Επιτροπής, γραμματέας της νομαρχιακής Επιτροπής ΕΑΜ Πρέβεζας (εκτελέστηκε ξυλοκοπούμενος και συρόμενος στα πεζοδρόμια της Πρέβεζας) [...]
    κι άλλους τους κατεβάζεις.

    • Τριατατικοί λέγονταν τα μέλη του σωματείου Τηλεγραφητών, Τηλεφωνητών, Ταχυδρομικών, μέλος του οποίου ήταν ο Χ. Φλωράκης, τηλεγραφητής ήταν η δουλειά του μέχρι που βγήκε στο βουνό. Ως τηλεγραφητής πρωτογνώρισε μέσα από τις πάμπολλες μεταθέσεις του απ' άκρη σ' άκρη την Ελλάδα. Αιμοσταγής κομμουνιστοσυμμορίτης τριατατικός εδώ.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ξύλο ονομάζουν οι σχετικοί με τις μεταφορές την κενή φορτίου παλέτα, σε αντίθεση με την έμφορτη τοιαύτη η οποία αποκαλείται απλώς (μ)παλέτα.

Παράδειγμα δεν έχω, έτσι μου τα είπανε, έτσι σας τα λέω, τι θέτε τώρα;

Got a better definition? Add it!

Published

Επαγγελματική αργκό των ενδόξων Σωμάτων Ασφαλείας της χώρας, σε χρήση κατά τις δεκαετίες '50-60.

Αν και πρόκειται περί κομιλφό καθαρευούσης, δεδομένης της τυποποίησής της, η φράση μάλλον θα πρέπει να γίνει αποδεκτή ως επαγγελματική αργκό των δυνάμεων της Τάξης, τόσο της κοινωνικής όσο και της σχολικής.

Όπως προκύπτει από τα χρονολογικώς ταξινομημένα παραδείγματα, η φράση ουδέποτε περιέπεσε σε αχρηστία, αν και στα σχετικώς πρόσφατα χρόνια εχρησιμοποιείτο μάλλον υπογείως. Μέχρι των ημερών Ελληνίδος υφυπουργού, διά χειλέων της οποίας η φράση επιτέλους απήλαυσε της προσηκούσης, επισήμου αναγνωρίσεως.

Συνήθη υποκείμενα του ρήματος ήταν οι εγκληματίες που υπέπιπταν στο σοβαρότατο παράπτωμα του περιπάτου. Οι αρμόδιοι για τη σύλληψη των παραβατών εκτελούσαν τα καθήκοντά τους με υπερβάλλοντα ζήλο, σε σημείο που τους διέφευγαν άλλοι εγκληματίες οι οποίοι περιεφέροντο ουχί ασκόπως αλλά με απολύτως συγκεκριμένο σκοπό. Όπως πχ ο πατήρ του λημματογράφου, ο οποίος, μεσούσης της δεκαετίας του '50, συνήθιζε να περιφέρει εντός (έτι σωζόμενης) ξύλινης βαλίτσας τα τυπογραφικά στοιχεία του τότε παράνομου «Ριζοσπάστη», παραμένων εν τούτοις ασύλληπτος (μουάχαχαχαχαααααααα).

  1. Η παιδονομία όμως της Χίου είναι συνδεδεμένη με ένα και μόνο όνομα: Θεόφιλος! Φόβος-τρόμος! Ο κόμης Δράκουλας του Αρρένων [...] πρώην αστυνομικός [...] «αθόρυβος» και «ακαριαίος» [...] σοβαρός, βλοσυρός [...] δε χαριζόταν [...]

...συνελήφθη υπό του Καθηγητού κ. ... περί ώραν 4 (απογευματινή) και 20' εν τη τοποθεσία Κοντάρι να αφοδεύει πίσω από θάμνον. Ποινή: 7 ημέρες (Σ.Σ. σκατόμπατσος)
...Συνελήφθησαν υπό των παιδονόμων περί ώραν 8 και 45' παρακολουθούντες έργον ακατάλληλον εν τω κινηματογράφω «ΡΕΞ». Ποινή: 5 μέρες. (Σ.Σ. κουλτουρόμπατσος)
...διότι περιεφέρετο ασκόπως εις την Απλωταριάν. Ποινή: 1 ημέρα. (Σ.Σ. πάμε τσάρκα πέρα στο χαφιέ-τσιφλίκι) Πού

  1. Μπαράκια δεν υπήρχαν τότε στη Χαλκίδα. Όποιος τολμούσε να κυκλοφορήσει μετά το σούρουπο, τον μπαγλάρωναν κάτι τύποι [...] του μαθητικού της Ασφάλειας [...]
    «ΠΕΡΙΕΦΕΡΕΤΟ ασκόπως»...Δεν υπήρχε μεγαλύτερη κατηγορία! Δηλαδή να βγαίνεις βόλτα ενώ είχε δύσει ο ήλιος [...] Μέσα! Στο μπουντρούμι να τους σπάσουν τον τσαμπουκά [...] γυρνάς

  2. Η υφυπουργός Εργασίας [...] είπε ότι θα γίνεται «διακρίβωση στοιχείων και διακρίβωση του τι ζητάς...Ή δύνασαι να απελαθείς, λόγω των νόμων, ή δεν είναι δυνατή η απέλαση».
    Όπως η ίδια ανέφερε, όσοι στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων δεν θα μπορούν να περιφέρονται ασκόπως. ρε τσογλάνι;

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Διοικητής λόχου αυνανιστών (< αγγλ. captain = λοχαγός). Συνήθως δεν έχει αποφοιτήσει από κάποια σχετική σχολή, αλλά αναδεικνύεται στο πεδίο της μάχης σε φυσικό ηγέτη της ομάδας, λόγω των αναμφισβήτητων προσόντων του και του έμφυτου χαρίσματος που διαθέτει.

Ο καπετάν-μαλάκας υποστηρίζεται κατά την άσκηση των καθηκόντων του από έναν ή περισσότερους ανθυπομαλάκες των οποίων τις δραστηριότητες συντονίζει με ζήλο.

Χότζα μου, δουλεύοντας ήδη το μέχρι σήμερα ανύπαρκτο λήμμα, έπεσα πάνω σε σχετικό σχόλιό σου στον καπετάν Φλωριά. Έχεις απόλυτο δίκιο, ο λημματογραφούμενος καπετάνιος κρύβεται στις σελίδες του Κονδυλάκη. Κατέβασα όσα κείμενά του διαθέτω, κατέβασα και κάμποσα καντήλια και ΧΠ αλλά εις μάτην, του κάκου. Ο καπετάνιος παρέμεινε ασύλληπτος.

Ίσως γι αυτό να λένε ότι η μαλακία είναι ανίκητη.

Για να βγάλω λοιπόν το άχτι μου, στο παράδειγμα παραθέτω από μνήμης και στο περίπου τη φράση του Κονδυλάκη.

«Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι αυτός ο καπετάν-μαλάκας ήταν πατέρας μου».

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ετσά λένε στην Κρήτη τον ολόκληρο παστό μπακαλιάρο (κάτι φιλετάρες που, παλιότερα τουλάστιχον, κρεμόσαντε σαν τα τσουτσούνια απ' το ταβάνι του καταστήματος και σήμερα που εκυριλέψαμεν τα βρίσκεις στη βιτρίνα από μέσα). Άντε να βρείτε καμιά φωτό στον γούγλη για να καταλάβετε και την ετυμό του πράγματος, που είναι μωρέ σύντεκνοι σαν πατούσα. Πάω και γω να δω αν η καλή μου έκανε τη σκορδαλιά κατά πως πρέπει, σύμφωνα με τις πάγιες οδηγίες μου.

Ο παστός μπακαλιάρος, το ψάρι του βουνού όπως λέγεται, έχει ιδιαίτερο ρόλο στην κρητική κουζίνα. Στην ενδοχώρα του νησιού, έφταναν δύσκολα τα ψάρια σε παλιότερες εποχές, κι αν έφταναν δεν είχαν τρόπους να τα διατηρήσουν. Ο μπακαλιάρος το έλυνε αυτό το πρόβλημα. Μάλιστα πάντα οι προμήθειες και οι προετοιμασίες του λιομαζώματος περιελάμβαναν μερικά «χνάρια» μπακαλιάρο. Χνάρι λέμε στην Κρήτη τον ολόκληρο παστό μπακαλιάρο, όπως τον αγοράζουμε. επαέ

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Κάτι μου αρέσει, μου τραβάει την προσοχή, τρώω κόλλημα να το αποκτήσω. Η περίπτωση του να μην είναι χρυσός οτιδήποτε γυαλίζει, δεν μας ενδιαφέρει εδώ. Μιλάμε για νέτη-σκέτη καύλα, και ως γνωστόν, όταν σκεφτόμαστε με το κάτω κεφάλι, πολλές φορές τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα επιθυμούμε.

Δεν ξέρω αν η έκφραση είναι ακριβώς σλανγκ (αν είναι, μάλλον ως μαθητική τέτοια θα πρέπει να καταγραφεί), δεν ξέρω πού η σλάνγκ συνορεύει με την καθομιλουμένη και πού αλληλοεπικαλύπτονται οι κύκλοι, δεν ξέρω από θεωρίες γλωσσολογίας.

Το λήμμα ανεβαίνει μόνο και μόνο για χάρη του παραδείγματος, στο οποίο δίνεται μια άκρως γοητευτική και καυλιάρικη εξήγηση της προέλευσής του. Δεν ξέρω αν είναι βάσιμη, αλλά πώς να το πω, μου γυάλισε ρε παιδί μου...

Ααααχ η στραγγαλισμένη καύλα, ααααχ τα λεκιασμένα στο σκοτάδι σεντόνια....

Η αναφορά και μόνο στα ερωτικά θέματα μυρίζει αποβολή.
Οι μαθητές που βγαίνουν στα παράθυρα του Αρρένων, κάνοντας νοήματα και χειρονομίες στις μαθήτριες που εμφανίζονται απέναντι στα παράθυρα του Θηλέων τιμωρούνται με τουλάχιστον 5 μέρες. Αυτό βέβαια συμβαίνει σπανίως διότι έχει κανονιστεί τα διαλείμματα των δύο σχολείων να έχουν δέκα λεπτά διαφορά. Ευτυχώς όμως που υπάρχουν και τα καθρεφτάκια και κάνουμε σήματα με τα κορίτσια (αυτό θα πεί «μου γυάλισε»). Αν συλληφθείς χαριεντιζόμενος «έξω» διεξάγεται ανάκριση [...] εδώ

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified