Tagged definitions (226)
Showing 101-110 from 226

Ο εξτρήμ γύφτος, με δυο έννοιες:

• Ρατσιστική: προσβλητικός χαρακτηρισμός κατά των τσιγγάνων, στο ίδιο πνεύμα με τα καράγυφτος, γιούφτος, κ.α.,
• Συμπεριφορική: o αγενής, άξεστος, μικροπρεπής και ατομιστής ξεφτίλας. Ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, φύλου, κοινωνικής τάξης και χρώματος.

Εκ του γύφτος ( < αρχ. Aἰγύπτιος).

Στέκομαι κλαρίνο. Σημαίνει στέκομαι όρθιος, ευθυτενής σαν κλαρίνο όρθιο (βλ. και στέκομαι σούζα). Να μην συγχέεται με το κλαρίνο/τσιμπούκι, καθώς δεν έχει καμία σχέση ο ένας ορισμός με τον άλλο.

Ο όρος προέρχεται από το μουσικό όργανο κλαρίνο ή, πιο ορθά, κλαρινέτο, το οποίο είναι πνευστό που ανήκει στα λεγόμενα «ξύλινα» πνευστά μαζί με το όμποε (οξύαυλος, κοινώς πίπιζα), αγγλικό κόρνο (μεγάλο όμποε), φαγκότο (βαρύαυλος), κόντρα φαγκότο, φλάουτο (πλαγίαυλος), σαξόφωνο κλπ. Προφανώς ο όρος «ξύλινα» δεν αναφέρεται τόσο στο υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα τα όργανα αυτά, αλλά πιο πολύ στον τρόπο παραγωγής του ήχου: όσα πνευστά παράγουν ήχο με «μπουκίνο» (μεταλλικό «ποτηράκι» στο οποίο εφαρμόζουν τα χείλια) ονομάζονται «χάλκινα» (τρομπέτα, τρόμπα - καμία σχέση με την τρόμπα μαρίνα, η οποία είναι έγχορδο αναγεννησιακό όργανο), τρομπόνι, κόρνο, τούμπα κλπ), ενώ τα υπόλοιπα που παράγουν ήχο με καλάμι (διπλό ή μονό), είτε με άλλο τρόπο, ανήκουν στα «ξύλινα» πνευστά.

Ο επίσημος όρος για το κλαρίνο είναι ευθύαυλος, αλλά είναι παρεξηγήσιμο να πει κανείς «παίζω ευθύαυλο», αντί του ορθού «παίζω κλαρίνο» ή «παίζω το κλαρίνο».

Το συγκεκριμένο λήμμα δεν ασχολείται με τη λεπτομερή εξέταση των οργάνων του ανθρώπινου οργανισμού (συκώτι, στομάχι, πάγκρεας και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις), θέματα που αποτελούν αντικείμενο μελέτης της ανατομίας. Ας δούμε όμως για τι θέμα συζητάμε.

Μιλάμε για κάποιαν που είναι απ' τα κόκαλα βγαλμένη, για κάποιαν σαρακοστιανό, για κάποιον τσίρο, για κάποιον που 'χει μείνει πετσί και κόκκαλο. Είναι τόσο αδύνατο το άτομο, ώστε μπορούν και καλά να διακρίνονται πεντακάθαρα τόσο τα ζωτικά του όργανα και τα επιμέρους τμήματά τους, τα οστά του, κλπ.

Μ' άλλα λόγια ο τύπος είναι τόσο αδύνατος, ώστε όχι μόνο μπορείς να δεις π.χ να διαγράφονται τα όργανά του, αλλά είσαι και σε θέση να μπορείς να τον χρησιμοποιήσεις ως ζωντανό πρόπλασμα ανατομικής μελέτης... λες και είσαι φοιτητής ιατρικής σε κάποιο πανεπιστήμιο (π.χ: του Πούτσεστερ)... Λέμε τώρα!

Λέμε ότι κάποια μας φωτογραφίζει όταν φαίνεται το βρακί ή (ακόμα καλύτερα) το μουνί της καθώς κάθεται ανέμελα με ανοιχτά τα πόδια.

Όπως με όλες τις μορφές φωτογράφισης, μερικές είναι αυθόρμητες κι άλλες στημένες.

Συνειρμικό ασίστ από τα σχόλια του Πονηρόσκυλου εδώ.

Σημαίνει ότι ήμαστε πολύ χάλια, τόσο ώστε να μας κλαίνε ακόμη και οι ρέγγες. Τώρα, γιατί οι ρέγγες και όχι κάποιο άλλο ψάρι, ή άλλο ζώο, ή πρόσωπο, είναι απορίας άξιον. Εικάζω ότι η επιλογή της ρέγγας οφείλεται στην εμφάνιση της αποξηραμένης (καπνιστής, λιαστής κ.λπ.) ρέγγας που λέγεται και τσίρος. Ο όρος τσίρος χρησιμοποιείται για τον πολύ αδύνατο άνθρωπο, τον λιπόσαρκο, αυτόν που είναι για λύπηση· επομένως όταν μας κλαίνε οι ρέγγες σημαίνει ότι έχουμε μεγάλο χάλι, πιάσαμε πάτο.

Παλιά περιπαιχτική έκφραση, έναντι κάποιου που φορεί ρούχα που δεν είναι στο νούμερό του (π.χ. «πλέει» μέσα στο πανωφόρι ή είναι κοντά τα μπατζάκια κλπ).

Ανάγεται στη νεότερη ελληνική ιστορία, όταν οι συμπατριώτες μας φορούσαν τα ρούχα των τεθνεώτων (τους έκαναν-δεν τους έκαναν - πού φράγκα για μεταποίηση τώρα;), ένεκα πενίας.

Στις φυλακές, προ της καταργήσεως της θανατικής ποινής, όταν «έριχναν» (=εκτελούσαν) κάποιον, οι σύντροφοί του εκτελεσθέντος στο κελλί, έβαζαν προς τιμήν του τα ρούχα του πάνω στο ράντζο του για καιρό...

Ως γνωστόν μόλις γεννηθεί το τέκνον, σπεύδουσιν συγγενείς και φίλοι να ασημώσωσιν (καλώς!) αλλά και να διαγνώσωσιν (κακώς!) εν είδει επαϊόντων πλήν αυτοκλήτων και ερασιτεχνών ντιενεϊτζήδων, εις ποίον μέλος της οικογενείας ομοιάζει περισσότερον, το βρέφος.

Μετά τον καταιωνισμόν (<αρχ. και στρατοκαβλ. καταιωνιστήρ=ντουζιέρα) πτυέλων επί της μάπας του δυστήνου βρέφους, οι προσφιλείς του ζεύγους αρχινάνε την κολυκυθιά:

• Μην είν’ τα μάτια του παππού;

• Μήνα της κουκουβάγιας;

• Μη το προγούλι είναι της θειάς;

• Μήπως στης μάνας φέρνει σόι;

• Μπα κι έχει του μπαμπά το μπόι;

Και λοιπά.

Βεβαίως, όλ’ αυτά αφορούσιν κυρίως ειπείν εις την διαπίστωσιν της εκ πατρός ρίζης ταυτοποιήσεως, δεδομένου οτι mater semper certa est (δηλ. «να κάνει» η μάνα).

Εξ άλλου, όταν το τέκνον μεγαλώση, θα κληθεί πολλάκις να λάβη θέσιν εις την (υφ’ όσων ευρίσκονται ακόμα εν ζωή συγγενών τεθείσα) τραυματικήν ερώτησιν:

Ποιόν αγαπάς πιό πολύ; Τη μαμά ή τον μπαμπά;

Η ορθή και ειλικρινής απάντησις δέον όπως έχη: «Δε γαμιέσαι;»

(Αλλά τα καλά παιδιά δε λένε κακές λέξεις κλπ-κλπ).

Τα σόγια αλληλο-υπονομεύονται (πότε κρυφά-πότε φανερά) και εξαίρουν εαυτούς, οι φίλοι γελούν συγκρατημένα (αποφεύγοντας το ατόπημα να διατυπώσωσιν την γνώμη των) και το ζεύγος καρτερεί την ώραν που θα πάνε άπαντες στα ξεκουμπίδια...

Η έκφρασις χρησιμεύει ως πυροσβεστήρ των εκατέρωθεν αντιδικιών, συνήθως υπό του πατρός (δίκην διαιτητού), όστις λέγει χαριτολογώντας (!) οτι κατά την εποχήν της συλλήψεως του τέκνου, δήθεν (;) χρωστούσαν βερεσέδια εις τον οπωροπώλην ή τον εδωδιμοπώλην ή τον κρεοπώλην ή αλλαχού (αντιστοίχως), οπότε (εννοείται οτι) το τέκνον μάλλον φέρει τα χαρακτηριστικά ενός (;) εξ αυτών, μεθ’ ου επλάγιασεν η νύφη, ίνα πατσίση τα οφειλόμενα...

Άλλωστε τοιούτου είδους in natura συμψηφισμοί χρεών, εγένοντο κατά κόρον εις τας συνοικίας των παρελθόντων ετών (π.χ. γαμούσε ο σπιτονοικοκύρης τη ζουμπουρλή μπαταξού νοικάρισσα, ο πτωχός φοιτητής την θαλερή μπακάλαινα, ο κωλόμπος ποδηλατάς «χάριζε» γύρους κ.ο.κ.) αλλά ακόμη και σήμερα κάποιες τζαμπατζούδες και έκλυτες επιβάτισσες πληρώνουν τον ταρίφα σε ρήτρα Jim Bookie (!)

Φυσικά, τα ανωτέρω ελάμβανον χώραν την παλαιάν εποχήν, διότι τώρα δεν κάνουμε τέτοια αφού είμεθα Εβροπέη (το γράφει και εις τον τηλεφωνικόν κατάλογον) και εφ’ όσον άλλωστε και εν Αλβιόνι εν αντιστοίχοις περιπτώσεσιν, πατήρ απάντων των βρετανόπουλων πάλαι ποτέ εφέρετο ο θρυλικός γαλατάς (the milkman was round)...

Αυτή η έκφραση προέρχεται από το χρώμα του πέους κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης και έντονης στύσης. Επειδή το αίμα παραμένει στάσιμο για πολλή ώρα στους μυς αν δεν επέλθει εκτόνωσή του (εκσπερμάτωση) τελειώνει το οξυγόνο και έτσι το πέος αρχίζει και «μπλεδίζει»!

Έτσι περιγράφουμε μία κατάσταση στριμόκωλη, δύσκολη, που δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα (εκτόνωση).Το περίεργο είναι ότι οι φίλοι μας οι Ιταλοί περιγράφουν το ίδιο πράγμα με την έκφραση «cazzi amari», που σημαίνει πούτσες πικρές, αλλά δυστυχώς δεν γνωρίζω με ακρίβεια γιατί, αν και μπορώ να υποθέσω!!!

Από πού προέρχεται ο όρος;

Το τριώδιο είναι ένα εκκλησιαστικό βιβλίο που περιέχει όλους τους ύμνους που ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου (ξεκίνημα των Αποκριών) ως το Μεγάλο Σάββατο. Το βιβλίο λέγεται τριώδιο γιατί οι περιεχόμενοι ύμνοι έχουν τρεις ωδές (λόγω του ονόματός του, η αναφερόμενη χρονική περίοδος που ψάλλονται οι ύμνοι που λέγαμε, λέγεται επίσης τριώδιο).

Σύμφωνα με τα παραπάνω, μόλις οι ψάλτες «ανοίγουν το τριώδιο» έχουμε και το ξεκίνημα των καρναβαλιών.

Σε ποιες περιπτώσεις θα μπορούσαμε να εκφέρουμε τον όρο;

• Εκφέροντας τον όρο μιλάμε για καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από καγκουριά και καρακιτσάτο στιλ. Μιλάμε για ανάρμοστες και αταίριαστες καταστάσεις που παρατηρούνται εντός ενός συνόλου. Μιλάμε για την... ανορθογραφία, για την... εικαστική παρέμβαση! Οι πρωταγωνιστές των συγκεκριμένων καταστάσεων λογίζονται σαν τη μύγα μέσ' στο γάλα. Τα άτομα είναι αλλού γι' αλλού. Λες κι ήρθαν απ' τον Άρη. Έτσι, πίσω από μια φανταχτερή και γελοία εμφάνιση, ενδεχομένως να βρίσκεται κάποιος ήρωας του Σπαθάρη που έχει βάλει την πινελιά του για να βγει αυτό το καρναβαλιστικό αποτέλεσμα (βλ. παρ. 1, 2).
• Μιλάμε για μια μη αναμενόμενη κατάσταση που θεωρούμε πως πατάει πάνω σε παράλογες βάσεις. Μια κατάσταση που μπάζει από παντού, μια κατάσταση που αντανακλά την ουτοπία. Στο καρναβάλι, αυτό μπορεί να είναι αποδεκτό. Στην καθημερινότητα όμως τα πράγματα διαφέρουν (βλ. παρ. 3).
• Μιλάμε για καταστάσεις αμφίβολης αισθητικής, δυσαρμονίας και ανομοιογένειας. Μιλάμε για ένα αλαλούμ αντικρουόμενων θεμάτων που δεν δένουν μεταξύ τους. Σε ένα καρναβαλιστικό σκηνικό, αυτό θα μπορούσε να 'ταν αποδεκτό, εδώ όμως τα πράγματα διαφέρουν. (βλ. παρ. 4).

• Μιλάμε για άτομο που δεν τηρεί τις άγραφες κοινωνικές συμβάσεις για την πρέπουσα εμφάνιση σε δεδομένο τύπο περίστασης επικοινωνίας (π.χ: γάμος, κηδεία, σύσκεψη κορυφής, σχολική αίθουσα, κλπ), λες κι είναι καρναβαλιστής και το παίζει όπως θέλει. Ωστόσο οι συγκεκριμένες ενδυματολογικές επιλογές του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν άψογες σε διαφορετική περίσταση (βλ. παρ. 5).

  Ποιες οι ενδεχόμενες αντιδράσεις;

Οι παραπάνω περιπτώσεις γελοιοποιούν υποβιβάζουν και εκθέτουν αυτόν που τις προκαλεί. Μπορούν να προκύψουν περιφρονητικά γέλια, μπόλικο κους κούς καθώς και αίσθημα αποστροφής για αυτόν που τις προκαλεί, αν τα θέματα αυτά δεν έχουν συνέπειες πάνω μας. Αν έχουν (π.χ: βλ. παρ. 4), τότε το πράγμα αγριεύει.

Ο φανταχτερός, ο γυαλιστερός, ο τριζάτος, ο πλουμιστός, ο υπερκυριλέ. Αυτός που με την εμφάνισή του «φυσάει». Το καρακιτσαριό δηλαδή.

Η λέξη δεν σημαίνει κάτι, προφ είναι ηχομημιτική, πιθανόν από το κλασικό περιπαικτικό σφύριγμα που κάνουμε όταν κάτι και καλά πολύ εντυπωσιακό εμφανιστεί μπροστά μας -σε συνδυασμό με τη λέξη κυριλέ. Η ορθογραφία παραλλάσσεται ανάλογα με τη το φαντασιακό του καθενός: φισφιριλέ, φυσφιριλέ, φυσφυριλέ.

Λέγεται για ανθρώπους, αντικείμενα, συμπεριφορές, καταστάσεις, χώρους, για τα πάντα όλα.