Tagged definitions (371)
Showing 181-190 from 371

Αποκαλείται έτσι περιφραστικά το αυτοκίνητο. Κύρια και πιο σημαντική παράμετρος καταξίωσης στον άτυπο αλλά αδυπώπητο ανταγωνισμό μεταξύ των ανδρών αποτελεί, όπως ακριβώς συμβαίνει και με το γεννητικό μόριο τους, το μέγεθος (κεφαλουραίο μήκος του οχήματος) και έπονται η ιπποδύναμη, οι άνετοι χώροι και τα αξεσουάρ. Όταν την έχουμε μεγάλη (την προέκταση του ανδρισμού μας), μεταμορφωνόμαστε σε κυρίαρχους της ασφάλτου και όλοι οι υπόλοιποι υπάρχουν μόνο για να μας υποβάλλουν ταπεινά ρισπέκ και αυτό αντανακλά τόσο στην οδήγηση μας όσο και γενικότερα στον τρόπο συμπεριφοράς μας. Άλλωστε για μια υπόληψη δε ζούμε όλοι;

Εδώ, ούτε πτυχία θα σκίσουμε, ούτε πτυχίο σχετικό με το θέμα συζήτησης (στο οποίο μπορεί να αναφέρουμε τον όρο) μπορεί να έχουμε, ούτε καν πτυχίο μπορεί να έχουμε.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ως «πτυχία» θεωρούμε κατά βάση τους άυλους «τίτλους», που αντιπροσωπεύουν την αντίληψή μας για το ευρύτερο γνωστικό μας κεφάλαιο.

Πότε θα μπορούσαμε να εκφέρουμε τον όρο;

Όταν αναφερόμαστε σε κάτι που ακούσαμε και μας φαίνεται αδιανόητο, παράλογο, σχετικά απίθανο. Βλ. και λήμματα: θα αυτοκτονήσω από υπόγειο, κρασάρω.

Τι εκφράζουμε όταν εκφέρουμε τον όρο;

- Εδώ το θεωρούμενο σκίσιμο των πτυχίων μας (απαξίωση του γνωστικού μας κεφαλαίου) στο οποίο αναφερόμαστε είναι μουσαντένιο. Εκφράζει την έκπληξη μας για κάτι παράλογο και αδιανόητο που ακούσαμε (π.χ.) αλλά και την αντίληψή μας περί ορθότητας των απόψεών μας. Ορθότητα που αντλείται από τα «πτυχία» μας. (πληθώρα πιστοποιητικών γνώσης που και καλά, μας απένειμε μία εξουσιοδοτημένη αρχή. Λέγοντας τη λέξη «πτυχία», προσδίδουμε και καλά κύρος στο λόγο μας). Για την περίπτωση αυτή βλ. παράδειγμα 1.

- Εδώ το σκίσιμο των πτυχίων μας (απαξίωση του γνωστικού μας κεφαλαίου) εκφράζει την έκπληξη που αισθανόμαστε, για κάτι που θεωρούμε σχετικά απίθανο να ισχύει. (βλ. παράδειγμα 2).

- Εδώ το σκίσιμο των πτυχίων μας (απαξίωση του γνωστικού μας κεφαλαίου) εκφράζει την τεράστια έκπληξή μας όταν διαπιστώνουμε πως ισχύει κάτι που ήταν κόντρα σε όσα γνωρίζαμε και μάλιστα τόσο κόντρα ώστε δεν κωλώνουμε, και καλά να απαξιώσουμε ολόκληρο το γνωστικό μας κεφάλαιο. Λέμε τώρα...(βλ. παράδειγμα 3).

Σημείωση:Η εκφορά του όρου είναι πιθανόν να προκαλέσει την ειρωνεία κάποιου συνομιλητή μας.

Υποτιμητικός χαρακτηρισμός. Χρησιμοποιούμενο ως δείκτης ποιότητας φανερώνει ανεπάρκεια και μπορεί να αναφέρεται τόσο σε αντικείμενα (αυτοκίνητα, μηχανές, ηχοσυστήματα κ.λπ.), όσο και σε ανθρώπους.

Είναι μια έκφραση που έρχεται να πλουτίσει το λεξιλόγιό μας και να δώσει ένα άλλο χρώμα στις καθημερινές συνομιλίες μας, όταν πλέον έχουμε βαρεθεί να χρησιμοποιούμε τον χαρακτηρισμό «του κώλου». Σίγουρα η εναλλαγή αυτή θα αιφνιδιάσει ευχάριστα τον συνομιλητή μας.

Αξιοσημείωτο επίσης είναι το γεγονός ότι ούτε ο κώλος, ούτε η πούτσα πρόκειται να παρεξηγηθούν από τυχόν αλλεπάλληλες μεταβιβάσεις ιδιοκτησίας (όταν λέμε ότι κάτι είναι πότε του κώλου, πότε της πούτσας), όντας αμφότερα απαλλαγμένα από ρωμαϊκού τύπου συμπλέγματα (τα του καίσαρος τω καίσαρι, κ.λπ.)

Ο πολύ πικρός καφές, έτσι όπως συνηθίζουν να τον πίνουν σε κηδείες και μνημόσυνα.

Το άκουσα από κουραδόμαγκα γονέα σε παιδικό πάρτι.

Όταν κάποιος αμολάει μαλακίες με την σέσουλα, δηλαδή χωρίς μέτρο. Καλούμπα καλείται το κουβάρι του σπάγκου που χρησιμοποιούμε στον αετό που πετάμε την Καθαρά Δευτέρα.

Την καλούμπα συναντάμε και σε τραγούδι («Αμόλα καλούμπα Κούλα, αμόλα καλού-κακού») με την έννοια «δίνε του γρήγορα Κούλα, κινδυνεύεις».

«Έχω αρχίσει να νευριάζω πρόσεχε γιατί τα νεύρα μου διαγράφονται».

Το λέμε δείχνοντας με τον δείκτη του χεριού μας το κάτω μέρος του καρπού μας που περνάνε τα νεύρα. Φυσικά η κίνηση έχει μεταφορική σημασία, καθώς τα νεύρα δεν αλλάζουν μέγεθος όταν κάποιος νευριάσει.

Αρχική σημασία: Εκ του τουρκικού çapraz που σημαίνει σταυρός, σταυρωτός, σταυρωτά, αλλά και γυρτά, έως και (συνεκδοχικά) ανάποδα.

Παράγωγα: τσαπράζωμα, τσαπράζης.

Τρέχουσες σημασίες (ακουσμένες στην κεντροδυτική Μακεδονία):

1. Το γυναικείο κόσμημα που φοριέται στον λαιμό, και ιδιαίτερα αυτό με το κοντό περιλαίμιο (βλ. μαύρη ζώνη στο τσιμπούκι κι ένα νταν).

2. Το περιλαίμιο του σκύλου. Εξ αυτού και το τσαπράζωμα, το ζέψιμο δηλαδή του σκύλου.

Το τσαπράζωμα χρησιμοποιείται μεταφορικά και για να πούμε ότι περάσαμε σε κάποιον κολάρο, τον ελέγχουμε ή, αν πρόκειται για γυναίκα-σκυλί, για έμπειρη παρθένα, για δαγκανόμουνο, για να δηλώσουμε περιπαικτικά, ως προτροπή, ότι δαγκώνει και πρέπει να τεθεί υπό έλεγχο.

Τσαπράζης είναι ο ανάποδος άνθρωπος, ο σπασαρχίδας, ο ενοχλητικός.

Για ιδιαίτερες σημασίες στην Αγιάσο Λέσβου, δείτε εδώ.

Ευσεβής πόθος φιφοφόρων ανδρών.

Κατά το: Με κάνεις εμένα πρωθυπουργό για μια μέρα;

Χιουμοριστική προσφώνηση θαυμασμού που χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον τσίφτη και καραμπουζουκλή άνθρωπο, αλλά και την μερακλαντάν-φυσφιριλέ κατάσταση.

Μάλλον προέρχεται από τα αρχικά της παλαιάς Αστυνομίας Πόλεων (Α.Π.) και το «ψηλά τα χέρια», που οι αστυνομικοί φώναζαν, παρηλλαγμένο σκωπτικά σε «ψηλά τα ρούχα», που συγγενεύει με το «κάτω τα σώβρακα» (δηλ. κάτσε να σε πηδήξω).

Το «μάρκα» λέγεται για το ποιόν του ανθρώπου, όπως λέμε «διαόλου κάλτσα», «μυστήρια φόδ(ι)ρα», «μυστήριο τραίνο», «μεγάλη μάρκα», «μάρκα μ' έκαψες», «μυστήριο καπνό φουμάρεις» κτλ.

Για μια ιδιαιτέρως ευχάριστη κατάσταση, λέγεται επίσης το «Μάχη μαύρων εν καιρώ νυκτός, εντός υπογείου με σβηστά τα φώτα» ...

Η έκφραση έχει καταγραφεί ατόφια στο ελληνικό σινεμά «Σκληρός άνδρας», όταν η τροτέζ Σπεράντζα Βρανά, υποδέχθηκε τον Χατζηχρήστο στο γκιζ-ντάνι.

Έκφραση ζωηρής επιδοκιμασίας, αναφορικά σε ένα προϊόν πρώτης ποιότητας ή μια κατάσταση γενικότερα που τα σπάει και γουστάρουμε.