Tagged definitions (397)
Showing 21-30 from 397

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί άνετα για την παραστατική περιγραφή ενός ήχου που το ανθρώπινο αυτί (και μυαλό) δεν είχε σχεδιαστεί εξ αρχής να συλλάβει.

Ως προς τον ακριβή ήχο μόνο ένας με bachelor στην βιοτεχνολογία μπορεί ίσως να προσεγγίσει.

Την τελευταία στιγμή. Για λίγο.

Λέγεται και το: στο παρατσάκ.

Παρόμοιο των: στο παραπέντε, παρατρίχα.

Η έκφραση «μ' αυτά και μ' αυτά», δηλώνει :

1) Την επανάληψη ασήμαντης ή προγραμματισμένης δραστηριότητας χωρίς εξάρσεις , εκπλήξεις κι αλλαγές στα ρουτινιάρικα τεκταινόμενα.
Ουσιαστικά περιγράφεται η συγκεκριμένη δράση ως ασήμαντη και άσκοπη που κάνει τους συμμετέχοντες είτε να μην μπορούν να προχωρήσουν το έργο τους είτε να βαριούνται αφόρητα.

2) Επίσης χρησιμοποιείται για να καταδείξει κάποια ομαδοποίηση ερεθισμάτων ικανά να προκαλέσουν ανάσυρση κοινών συνειρμών και αναμνήσεων, παλιότερων φυσικά γεγονότων...

3) κι ακόμη σε σειρά ομαδοποιημένων δυσκολιών και αντιξοοτήτων που επιβραδύνουν και δυσκολεύουν την επίτευξη κάποιου στόχου.

Συνήθως η συγκεκριμένη έκφραση συνοδεύεται από το ρήμα «φτάσαμε» δείχνοντας έτσι ότι η διπλή χρήση της οριστικής αντωνυμίας σαφώς αναφέρεται σε κάποιου είδους δράση.

Το λήμμα το μεταχειριζόμαστε για να δώσουμε έμφαση σε ένα λεκτικό τάπωμα έναντι του συνομιλητή μας, που μόλις προηγήθηκε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως μεταξύ παιδιών ή παλιμπαίδων, όπου το βρις-οφ συνεχίζεται και τις επόμενες μέρες, μπορεί να εξακολουθεί ο συναγωνισμός των ταπωμάτων και η καταγραφή του σκορ, π.χ. ένα-ένα, δύο-ένα, κ.ο.κ.

Έκφραση που χρησιμοποιείται για ανθρώπους που στο παρελθόν ήταν πάντα υπό και ξαφνικά, εξαιτίας κάποιων αξιωμάτων ή χρημάτων που απέκτησαν κατά τύχη, βγάζουν όλο τους το κόμπλεξ και το παίζουν κάποιοι.

Συνήθης έκφραση που πρέπει να μελετηθεί μαζί με την έκφραση που αναλύθηκε στο λήμμα στο χωριό μου, η οποία έχει συνήθως την μορφή «αυτό στο χωριό μου το λένε x».

Στην περίπτωση που απασχολεί τον παρόντα ορισμό (ο αναγνώστης καλείται να δει εξαρχής τα παραδείγματα για να γίνει αμέσως αντιληπτό περί τίνος πρόκειται) συμβαίνει το εξής: προηγείται μια πολύ εντυπωσιακή έκφραση και έπεται ως συμπλήρωμα το «που λένε και στο χωριό μου». Η εντυπωσιακή έκφραση έχει ένα ή και τα δύο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά: α) είναι σε ξένη γλώσσα, β) ανήκει σε κάποιο ιδίωμα είτε τεχνικό- επαγγελματικό, τ. jargon, είτε ελιτίστικο-κουλτουριάρικο, είτε σε ξύλινη γλώσσα.

Με το συμπλήρωμα «που λένε και στο χωριό μου», ο ομιλητής πετυχαίνει καταρχήν μια ειρωνεία, αφού το εντυπωσιακό και εκλεπτυσμένο που έχει πει έρχεται σε αντίθεση με τον αγροίκο λόγο που υποθέτουμε ότι χειρίζονται σε ένα χωριό.

Περαιτέρω μπορούμε να κάνουμε διάφορες ερμηνευτικές προσπελάσεις για τους λόγους που χρησιμοποιείται η έκφραση, πέρα από την προφανή ειρωνεία:

1. Ο ομιλητής επιχειρεί μια captationem benevolentiae (που λένε και στο χωριό μου). Δηλαδή πρώτα εντυπωσιάζει τον ακροατή με την ψαγμενιά που λέει, αλλά επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να προκαλέσει χλεύη και φθόνο αν η έκφραση φανεί υπερβολικά πομπώδης και εκτός συμφραζομένωνε, επικαλείται το χωριό του εν είδει ταπεινοσχημίας, ώστε να κερδίσει ταυτόχρονα πέρα από τον εντυπωσιασμό και την συμπάθεια του ακροατή, όπως συμπαθούμε κάποιον που μιλάει ένα χωριάτικο τοπικό ιδίωμα. Αυτή παρεμπιπτόντως ήταν και η αρχική σημασία της ειρωνείας (λ.χ. της ειρωνείας του Σωκράτους) στην δημοκρατική αρχαία Αθήνα, όπου κάποιος καλείτο ταυτόχρονα να εντυπωσιάσει τον αθηναϊκό δήμο, αλλά και να τον κολακεύσει βάζοντάς τον σε ανώτερη θέση από τον ίδιο, ώστε να μην πάθει ζημιά από την ζήλια του. Οπότε η έκφραση λειτουργεί σαν ένα μετά συγχωρήσεως, με το συμπάθιο, ήτοι «συμπαθάτε με που είμαι ανώτερος από εσάς, μην μου κρατάτε κακία».

2. Μπορεί να συμβαίνει και κάτι διαφορετικό έως αντίστροφο. Εφόσον την έκφραση την λέει ένας εκ γενετής Αθηνέζος ή άλλος πρωτευουσιάνος ή αλλοτριωμένη νεολέρα που δεν έχει καμία ρίζα τοπικής κοινότητας να επικαλεστεί, τότε μπορεί να σημαίνει μια πανηγυρική διεκδίκηση απεδαφικοποίησης (deterritorialization που λένε και στο χωριό μου). Δηλαδή παραδέχομαι ότι είμαι εκκρεμής χωρίς χωριό, αλλά επιλέγω δίκην φαντασιακής αυτοθέσμισης να κάνω χωριό μου μια απεδαφικοποιημένη κοινότητα. Λ.χ. τον αγγλικό / αμερικάνικο / γαλλικό / γερμανικό πολιτισμό του οποίου χρησιμοποιώ εκφράσεις σαν να ανήκω οργανικά σε αυτόν, ή μια επαγγελματική κοινότητα, μια κοινότητα πνεύματος. Όλα αυτά είναι πολύ συνήθη στην εποχή του Διαδικτύου, όπου μπορούμε να ανήκουμε σε άυλους τόπους, θα λέγαμε σε ιδεατά χωριά. Σε αυτήν την περίπτωση πανηγυρίζω ότι έχω υπεραναπληρώσει την έλλειψη χωριού και παράδοσης με μια φαντασιακή ταυτότητα στην οποία έχω εισέλθει ως οιονεί συγχωριανός.

3. Μπορεί να υπάρχει ένα παίγνιο μεταξύ μερικότητας και καθολικότητας, το οποίο αναλύεται και στο λήμμα στο χωριό μου. Δηλαδή ενώ όταν αναφέρομαι στο χωριό μου περιμένουμε ότι θα πω κάτι μερικό-τοπικιστικό, εγώ αντιθέτως λέω κάτι καθολικό, οπότε κάνω τον συνομιλητή μου να προβληματιστεί. Και εδώ έχουμε ταπεινόλογη ειρωνεία για να αδράξω την καλή διάθεση του συνομιλητή. Δηλαδή δεν του την λέω κατευθείαν ότι αυτό που λέω έχει καθολική ισχύ, αλλά διά μαιευτικής τον βάζω μόνο του να σκεφτεί μήπως αυτό που λένε στο χωριό μου ισχύει και στην περίπτωσή του.

Ωστόσο νομίζω ότι πρέπει να διακρίνουμε τις δύο εκφράσεις. Όταν λέμε «στο χωριό μου αυτό το λένε x», τότε η έμφαση είναι όντως στο ότι αυτή η αξιολόγηση έχει καθολική σημασία, οπότε καταγγέλουμε εμμέσως πλην σαφώς τον συνομιλητή. Όταν λέω «x που λένε και στο χωριό μου», τότε η έμφαση είναι στο ότι είπα κάτι πολύ έξυπνο, και το χωριό είναι απλώς δευτερεύουσα συμπληρωματική ταπεινολογία.

Παρά την διαφορά, όμως, υπάρχει και στην δεύτερη αυτή περίπτωση που εξετάζουμε εδώ το παιχνίδι μερικότητας και καθολικότητας. Ακόμα και αν χρησιμοποιήσω μια δύσκολη βαρύγδουπη έκφραση θα υπαινιχθώ με αυτόν τον τρόπο εμμέσως ότι ο συνομιλητής θα έπρεπε να την ξέρει γιατί αυτή έχει καθολική αξία. Κι αν δεν την ξέρει είναι βλάκας.

Εδώ παίζει και η επίκληση στην διαφορά μεταξύ της σοφίας του χωριού και του νεοπλουτισμού του πρωτευουσιάνου. Δηλαδή θεωρούμε ότι το χωριό έχει μια βαθύτερη σοφία, στην οποία δεν υπάρχει άμεση πρόσβαση και ο πρωτευουσιάνος μπορεί από επιφανειακότητα και νεοπλουτίστικη καφρίλα να αδιαφορήσει για αυτήν. Οπότε κατά παρόμοιο τρόπο, ο συνομιλητής δεν πρέπει να αδιαφορήσει για την σοφία που είπα, ακόμη κι αν είναι δύσκολο να μετάσχει σε αυτήν, γιατί σε τελική ανάλυση (θα έπρεπε να) τον αφορά.

Τέλος, να παρατηρήσω ότι τα όρια μεταξύ των δύο αυτών εκφράσεων «αυτό στο χωριό μου το λένε x» και «x που λένε και στο χωριό μου» δεν είναι στεγανά, και ενίοτε η δεύτερη έκφραση λέγεται με την ίδια σημασία, όπως η πρώτη, καθώς στο παράδειγμα 4, ενώ και το αντίστροφο μπορεί να συμβεί. Εξάλλου είναι προφανές ότι η αφετηρία των δυο εκφράσεων είναι κοινή, δηλαδή κάποιο γνωμικό χωριάτικης σοφίας, όπως στο παράδειγμα 1. Αυτή η αφετηρία είναι που τρέπεται στη συνέχεια με δύο διαφορετικούς τρόπους, είτε με το να αντικαταστήσουμε την χωριάτικη σοφία από μια κοινοτοπία, για να καταγγείλουμε τον συνομιλητή (λ.χ. αυτό στο χωριό μου το λένε κακογουστιά), είτε με μία επιτηδευμένη ελιτίστικη σοφία (όπως στα παραδείγματα 3).

Κατ' αρχήν, να διευκρινιστεί ότι πρόκειται για σλανγκική χειρονομία και όχι φράση - ως εκτούτου (που θά 'λεγε και Ντέσμοντ Τούτου) μπορεί και να μην έχει θέση στο σάη, αλλά ας το αποφασίσει αυτό η ιστολογική εξέταση (σε περίπτωση αμφιβολίας, επανάληψη της βιοψίας).

Για να μπούμε στο κλίμα, να θυμίσω την κλασσική σλανγκική χειρονομία κατά την οποία ο σλάνγκος τείνει πρώτος το χέρι προς χειραψία (συνήθως με σκοπό τη συμφιλίωση μετά από μια διένεξη) και όταν ο άλλος κάνει το ίδιο, ο σλάνγκος το αποσέρνει γρήγορα, με τεντωμένο μάλιστα τον αντίχειρα σε κατεύθυνση και φορά αντίθετη του ατόμου που υφίσταται το άδειασμα.

Συνίσταται στο χούφτωμα των γεννητικών αδένων μας ως δήθεν να μας δυσκολεύει ο καβάλος του παντελονιού μας (βλ. και λήμμα αριστερός ή δεξιός;) που γίνεται σκόπιμα, εν είδει απαξίωσης, όταν περνάμε δήθεν αμέριμνοι δίπλα από κάποιο άτομο του οποίου την κακή ανάμνηση θέλουμε να ξορκίσουμε δια της γελοιοποιήσεως, διότι στο παρελθόν έχει υπάρξει τρόμπας απέναντί μας.

Άλλως τε, η εκδίκηση είναι ως γνωστό ένα πιάτο που σερβίρεται κρύο (Nemo me impune lacessit που λένε και στο Βατικανό).

Κλασσικά πρόσωπα όπου μπορούμε να εφαρμόσουμε την παραπάνω τεχνική είναι πρώην Δίκες ή καθηγητές μας ή άλλα άτομα από το παρελθόν που θέλουμε να ξεχάσουμε και συναντάμε τυχαία στο δρόμο.

Ο υφιστάμενος τη σλανγκική αυτή χειρονομία, δεν μπορεί να διαμαρτυρηθεί διότι αν το κάνει:
- εμπίπτει στα πλαίσια της αναξιοπρέπειας (παρατήρησε αδιακρίτως την κίνησή μας)
- παραδέχεται εμμέσως ότι αυτή απευθυνόταν στον ίδιο, αλλά δεν μπορεί να το υποστηρίξει δημοσίως

Σε άλλες χώρες όπως η Ν. Ιταλία, υπάρχει αντίστοιχα το φτύσιμο στο έδαφος, που όμως αποτελεί μεγάλη και εμφανή προσβόλα.

Aτάκα που χρησιμοποιείται κατά κόρον στις δοσοληψίες μας με τις Δημόσιες Υπηρεσίες και τους υπαλλήλους τους. Τη χρησιμοποιούμε όταν ο υπάλληλος έχει το θράσος να μην εκτελέσει κατά γράμμα αυτό που έχουμε στο νου μας και μάλιστα την ώρα και στον χρόνο που το θέλουμε. Ακούς εκεί αναίδεια! Είναι δυνατόν να μην έρχεται όχι τώρα, τώρα το ασθενοφόρο στην πλαζ όπου πατήσαμε τον αχινό; Γιατί δηλαδή πληρώνουμε το πλήρωμα του ασθενοφόρου; Για να κάααααθονται;

Τώρα, αν στην πραγματικότητα εμείς που θεωρούμε ότι από τη δική μας φορολογία καλύπτουμε τα έξοδα των Νοσοκομείων, Αστυνομίας, Πυροσβεστικής, ΕΚΑΒ, ΟΚΑΝΑ, Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, ΟΑΣΘ, Ταμείου Οδοποιΐας, ΠΙΚΠΑ, Βασιλικού (sic) Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, Κρατικού Αερολιμένα Κω κ.α. ων ουκ έστι αριθμός, στην πραγματικότητα δεν είμαστε συνεπείς στις φορολογικές μας υποχρεώσεις ή αν αποκρύπτουμε από την εφορία τα εισοδήματά μας, δεν παίζει κανένα ρόλο. Όπως επίσης δεν παίζει ρόλο και το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι των δημοσίων υπηρεσιών που κράζουμε ως χαραμοφάηδες του κόπου μας, είναι στην ουσία αυτοί που συνεισφέρουν το μεγαλύτερο ποσοστό των φορολογικών εσόδων της χώρας.

Σε άλλες πάλι περιπτώσεις ωστόσο, η ατάκα είναι ομολογουμένως εύστοχη και πετυχημένη (παρ.2).

Έκφραση παρεμφερής με τις εξής: «Έτσι, να έχουμε να λέμε», «έτσι, για την παράδοση», «έτσι, για να λέμε ότι το κάναμε» (ή μάλλον για να πουλάμε μούρη σε τρίτους ότι το κάναμε / για να μην μας κράζουν ότι και καλά δεν το κάναμε).

Η παράδοση (το φολκλόρ) αναφέρει πως αυτή η φράση, με την σημασία που αναγράφεται στην επάνω παράγραφο, εκστομίστηκε πρώτη φορά από αγνώστους σχολής φοιτητές στην Πάτρα.

Παλιές ερωτικές ιστορίες από το προσωπικό παρελθόν του καθενός μας, που έχουν στοιχειώσει με τα φαντάσματά τους τις πόλεις που ζούμε, τους δρόμους, τα πάρκα, τις πλατείες, τα σινεμά, τις παραλίες.

Παλιές καλές στιγμές, που έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί, έχοντας αφήσει γλυκόπικρες αναμνήσεις. Ερωτικά σενάρια που «έγραψαν» στην ψυχή μας, με όλα τα συμπαρομαρτούντα: ενθουσιασμούς, λύπες, χαρές, ματαίωση, αγωνία, προδοσία, χωρισμό, απόγνωση, μοναξιά, μίσος, αδιέξοδα.

Τα θαμμένα κόκαλα είναι ένα κομμάτι απ' τον εαυτό μας που πέθανε οριστικά, χάθηκε στα μονοπάτια της λήθης, όπως χάθηκε και το πρόσωπο εκείνο... Κάτι σαν τις παλιές αγάπες που πάνε στον Παράδεισο, όπως έλεγαν κι οι Πυξ Λαξ. Και μένεις να αναρωτιέσαι αν ποτέ υπήρξαν όλα αυτά, ή μήπως απλά τα φαντάστηκες. Γι' αυτό επινοήθηκε η μεταφορά αυτή, για να δώσει υπόσταση, απτή και υλική, στο κατεξοχήν ανέκφραστο, το βίωμα. Ο Αλεξανδρινός το ήξερε καλά, ζούμε μόνο μέσα απ' τις αναμνήσεις μας.

Ποιητική έκφραση, ενδεικτική μιας νέας λογοτεχνικής γενιάς του αστικού (urban) χώρου, περνά αργά αλλά σταθερά στην καθομιλουμένη. Τη χρησιμοποιεί πολύ μια από τις πιο απολαυστικές και διεισδυτικές πένες της εποχής μας, η Μανίνα Ζουμπουλάκη, χωρίς φυσικά να είναι η μόνη.

Πιθανότατα προήλθε απ' την αγγλική έκφραση «hidden bones», για την οποία εδώ δίνεται ο ορισμός: «κρυφά / άδηλα / αφανή δώρα». Η κρυφή - και μόνη αληθινή - περιουσία μας, οι αναμνήσεις μας.