Tagged definitions (357)
Showing 221-230 from 357

Υπάρχουν βέβαια πολλά παρεμφερή λήμματα που, όμως, δε δίνουν όλες τις σωστές έννοιες.

Λαμόγια: Έκφραση της καθ' ημάς ελληνικής, πάλαι ποτέ, μαλλιαρής (slang), με συγκεκριμένες έννοιες, αν και αμφιλεγόμενη, διότι οι ορισμοί της είναι μάτσο και οι ετυμολογίες αρπαχτές, πώς λέμε, αρπακόλλα. Παίρνω αμ-παριζάκι και βγαίνω.

Κατά τον Τριανταφυλλίδη (ca. 1950): μόνο στη φράση την κάνω λαμόγια, φεύγω, ξεφεύγω, σκαπουλάρω, ή δεν παρουσιάζομαι κάπου, πχ: Tον περίμενα τόση ώρα κι αυτός την έκανε λαμόγια.

Κατά τον Τσιφόρο (ca. 1960) και άλλους συνομηλίκους του (πιο κοντά στην τωρινή αλήθεια): αβανταδόρος, κράχτης, παίχτης-μαϊμού που παρασύρει τα κορόιδα.

Κατά τον Ντινόσαυρο (ca. 2010): Η άποψη πολλών λεξικογράφων (;) ότι προέρχεται από το ισπανικό la moya (= η τάδε), δε στέκει. Είναι όντως ισπανόφερτος ο όρος, με τη διαφορά ότι προέρχεται από το πλουσιότατο «λουνφάρδο» (slang/argot) του Μπουένος Άιρες και του Μοντεβιδέο. Η λέξη είναι σκέτο μόγια· το θηλυκό άρθρο λα είναι προφανώς μεταγενέστερη «ελληνική» προσθήκη για να μοιάζει πιο σπανιόλικο ή ξενόφερτο. Για το πώς ο όρος διέσχισε τον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο, δηλώνω άγνοια (pero puedo seguir buscando).

Διά του λόγου το αληθές, ιδού τα πολυάριθμα συνώνυμα και ο ορισμός που ψάρεψα στα διάφορα ισπανόφωνα λεξικά (Diccionario de Lunfardo, Diccionario del Tango, Diccionario de la Real Academia Española, etc.):

• Moya: estafa, fraude, trampa, ardid, engaño, triquiñuela, astucia, embrollo, manejo oculto con que se prepara algún fraude o engaño, superchería, picardía...Τα οποία δε μεταφράζω γιατί είναι απλώς συνώνυμα.
• Moya: Se denomina «moya» a aquellas personas que tienden a tirar «matufias» para escapar de una situación complicada. Por definición, al hablar de moya se habla de un acto generalmente ílicito o incorrecto para salir de una situación, se podría decir que es la salida fácil.Μόγια: Αποκαλούνται «μόγια» τα άτομα που βολεύονται κάνοντας «matufias» (λαδιές, κόλπα, απάτες, λοβιτούρες) για να γλιτώσουν από μπερδεμένες καταστάσεις. Εξ ορισμού, λοιπόν, «μόγια» χαρακτηρίζει μια πράξη γενικά παράνομη ή ανάρμοστη που κάνουν όσοι θέλουν να λακίσουν από κάποια δυσκολία. Θα το λέγαμε «πρόχειρη λύση».

Όποιος επιδίδεται σε «moya» λέγεται moyero (ή matufiero). Τα μεταγενέστερα ελληνικά παράγωγα (το λαμόγιο, τα λαμόγια, η λαμογιά, οι λαμόγιες, κλπ.) που ήδη υπάρχουν στο σλανγκ.γκρ ελάχιστα τροποποιούν το τρέχον νόημα.

Χαριτωμενίστικος τρόπος να πεις «α, καλά», εννοείται περιφρονώντας κάτι ως αναξιόπιστο, στερούμενο σοβαρότητας ή και αληθείας. Προφάνουσλυ το λολοπαίγνιο αφορά στο γνωστό ποτό Kahlua, μη βάζω λίνκι το ξέρουμε όλοι μας. Πρβλ. και καλούα, καικαλούας.

Σε λαϊκά, επαρχιώτικα αλλά και πρωτευουσιάνικα οικιστικά σύνολα της Ελλάδος μας, όπου δεν υπήρξε ποτέ κατά το παρελθόν σχέδιο πόλης και χωρικής ανασυγκρότησης, παρά μόνον άδειες οικοδόμησης οπουδήποτε και οποτεδήποτε, κατόπιν καταβολής λαδιών στις αρμόδιες υπηρεσίες (όχι ότι δεν συνεχίζεται «εντελώς τυχαία» και σήμερα αυτή η κατάσταση), πολλές φορές οι νοικοκυραίοι μας θέλοντας να φροντίσουν για το μέλλον των παιδιών τους ηναγκάζοντο να παρατήσουν το τρακτέρι για να το παίξουν αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι, χωροτάκτες και περιβαλλοντολόγοι, δίνοντας έτσι τις «αυστηρές γραμμές» στο παραδοσιακό ύφος της λαϊκής μας αρχιτεκτονικής του «χτίζω όλο το οικόπεδο και ανεβάζω τόσους ορόφους όσες είναι οι κόρες μου».

Έτσι, οι κατά πολύ νεότεροι συντελεστές δόμησης και κάλυψης που εφαρμόστηκαν από τους πολεοδόμους δεν αποτελούν προϊόντα ακαδημαϊκής ερεύνης των μηχανικών παρά προέρχονται από την εφευρετικότητα του ακούραστου Έλληνα οικογενειάρχη να εφευρίσκει κανονισμούς και να τους εφαρμόζει ο ίδιος όπου και όποτε βρει τον αρμόδιο υπάλληλο που με περισσή δημοκρατικότητα και υπευθυνότητα θα του υπογράψει την άδεια.

Σε περιπτώσεις δε όπου το γεωτεμάχιο ανήκε σε έναν ή περισσότερους εξ’ αδιαιρέτου ή οριζοντίους ιδιοκτήτες, τότε, επειδή οι κόρες δεν ήταν δυνατόν να διαιρεθούν, ο συντελεστής κόρης αυξανόταν αθροιστικά. Έτσι, εάν ήταν 4 ή 5 τα αδέρφια ή ξαδέρφια ή, τελοσπάντων, τα φυσικά πρόσωπα που είχαν δικαιώματα στο ακίνητο (πράγμα σύνηθες στο Εθνικό μας Κτηματολόγιο) και είχαν από 2 κόρες έκαστος, τότε η άδεια για το δεκαόροφο έβγαινε με τα μπούνια.

Αργότερα, οι κόρες άρχισαν να μορφώνονται και να μετακομίζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα για να σπουδάσουν σε επαγγελματικά ιδρύματα. Έτσι, το εμπράγματο δικαίωμα «κόρη» μεταφερόταν από περιοχή σε περιοχή και μεταβιβαζόταν όλο στον επίδοξο «νοικάρη», ιδιοκτήτη σε περιοχή πλησίον του Εκπαιδευτικού Ιδρύματος. Έτσι, έχουμε την τύχη σήμερα να μπορούμε να θαυμάζουμε τα σύγχρονα 20όροφα αρχιτεκτονικά θαύματα έξω από την Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου και αλλαχού.

Μερικά μόνο από τα χιλιάδες οικιστικά σύνολα που έχουν σχεδιαστεί με βάση τον «συντελεστή κόρης» παρατίθενται εδώ μόνον για λόγους πρακτικής τεκμηρίωσης του λήμματος και είναι η Νέα Αλικαρνασσός του Ηρακλείου Κρήτης, ο Άγιος Βασίλειος στο Περιστέρι Αττικής, η Κυψέλη του Δήμου Αθηναίων, τα Μανιάτικα του Πειραιά, ο Αλμυρός Βόλου, διότι αν ξεκινούσαμε να τα αναφέρουμε όλα δεν θα τελειώναμε ποτέ.Ζωγραφική με το πόδι

Φεύγω ή πρέπει να φύγω, την κάνω, την κανά, την κανουτέ, την κάνω με ελαφρά πηδηματάκια, παίρνω τον λοσπού.

Η φράση χρονολογείται από τον επαναστατικό αγώνα του 1821, όταν όλοι οι οπλαρχηγοί ήταν συγκεντρωμένοι γύρω από την Τροπολιτσά, ενώ αναμενόταν και η οικονομική βοήθεια εν είδει επαχθούς δανείου από τον φιλέλληνα Υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Γεώργιο Κάνιγγ. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος χρησιμοποίησε το τελευταίο ως πρόσχημα για να υπονομεύσει τον αγνό αγώνα των οπλαρχηγών με τις φαναριώτικες μηχανορραφίες του. Έτσι λίγο πριν παραδοθεί η τουρκική φρουρά της Τροπολιτσάς σε μια κρίσιμη καμπή της πολιορκίας πήρε τους Υψηλάντηδες και άλλους ταγούς και είπε στον Κολοκοτρώνη την ιστορική φράση «Την Κάνιγγος» (η πλήρης φράση ήταν «την Κάνιγγος βοήθειαν εξέρχομαι ίνα συλλέξω»), ενώ στην πραγματικότητα ήθελε απλώς να στερήσει από τον Κολοκοτρώνη την δόξα για την επικείμενη άλωση. Έκτοτε ο όρος χρησιμοποιείται όταν κάποιος που τον νομίζαμε ως φίλο φεύγει σε κρίσιμο σημείο και μας αφήνει στα κρύα του λουτρού.
(Λάσκος intended)

Πάντως, για τους φιλέλληνες που το σηκώνανε το λάβαρο βλ. και το λήμα πουστρινγκ.

Γενικώς, η στιγμή που φεύγει κάποιος από την παρέα προσφέρεται για επιτηδευμένους σλανγκισμούς με μεγάλο βαθμό ολίσθησης του σλανγκο-σημαίνοντος, αφενός γιατί καλύπτεται έτσι η σχετική αμηχανία (μα μην φύγεις, κάτσε κι άλλο, πού θα βρεις καυλύτερα, ή αντίστροφα, μην σε κρατάμε), και αφεδύο, γιατί φεύγεις οπότε μπορείς να πεις την μακακία σου χωρίς να φοβάσαι ότι θα συλλέξεις μούτζες και σλανγκαρχιδισμούς.

Ωσεκτουτού, μαρτυρούνται και οι εκφράσεις
Την Μελίνα Κανά, ή απλούστερα την Μελίνα.

Επίσης, κατά το πρότυπο του Τηγκάνιγγος, όπου η αναφορά είναι στην πλατεία Κάνιγγος, σχηματίζονται και άλλες εκφράσεις, όπου την θέση της Κάνιγγος παίρνουν άλλες πλατείες, λ.χ. την Κλαυθμώνος, τηγκολιάτσου, την Βάθης, την Μαβίλη κ.ο.κ.

Αντιθέτως, δεν μαρτυρούνται εισέτι οι εκφράσεις την Κανά της Γαλιλαίας, ούτε την Cunning Linguist.

Πάσα: Jeanoir.

Μέχρι πρόσφατα, κύκλοι του διεθνούς παποσιωνισμού είχαν εξυφάνει την παρετυμολογία ότι η εθνική μας βρισιά άι σιχτίρ προέρχεται από τον τουρκικό sikdim αόριστο του ρήματος sikmek (=συνουσιάζομαι) (σ.ς.: Στον Μπάμπη, η επόμενη λέξη μετά το σιχτιρίζω είναι Σιών, τυχαίο; δε νομίζω). Έμελλε να διαψευστούν! Ευτυχώς, γλωσσολόγοι με υγιές (και, κυρίως, ερωτικό) εθνικό φρόνημα αποκατέστησαν ότι πρόκειται για αντιδάνειο από το ελληνικό ας οικτίρω (εναλλακτικώς: σὲ οἰκτίρω, ἀεὶ σὲ οἰκτίρω), ήτοι ας δείξω οίκτο.

Η μετατόπιση στην χρήση είναι προφανής: ενώ το βαρβαρικό σιχτίρι εξαπολύει μια μίζερη αγανάκτηση τ. άι γαμίδια ή άι σιχτίρ κι εσύ κι ο γρύλος σου, το ελληνοπρεπές ας οικτίρω δείχνει την ανωτερότητα, μεγαλοκαρδία και μεγαλαυχία του Έλληνα, ο οποίος δίνει τόπο στην οργή και δεν καταδέχεται να ασχοληθεί με τον βάρβαρο που πάσχισε μάταια να τον εκνευρίσει. Πώς να είναι αλλιώς, εξάλλου; Όταν έχεις μια γλώσσα που έδωσε τις λέξεις της σε όλον τον κόσμο, τότε δεν μπορείς να πάσχεις από σύμπλεγμα κατωτερότητας, παρά μόνο ίσως από κάποιο σύμπλεγμα ανωτερότητας, και να περαίνεις «δι' ἐλέου καὶ φόβου τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν». Γιατί όταν οι άλλοι δεν είχαν ανακαλύψει ακόμη το fuck you, εμείς οι Έλληνες ήδη οικτίραμε!...

(Για μια ανθελληνική ανταπάντηση δες εδώ).

Λογοπαίγνιο που λεγόταν κατά κόρον τις προηγούμενες 2-3 δεκαετίες, τότε που σκάσαν τα πρώτα ενοικιαζόμενα δωμάτια στα νησιά, μικρά, άθλια, ζεστά, υγρά, που ήταν θαύμα το ότι είχαν τουαλέτα. Έτσι λοιπόν, την πινακίδα που έλεγε ROOMS TO LET και που την συναντούσαμε όπου (ή που κραδαινόταν στα χέρια κάποιου ζήτουλα ντόπιου πάνω που βγαίναμε από το πλοίο) την παραφράζαμε ως ROOMS TOILET, καθότι το Ι, παρόλο που δεν γράφεται, είναι σα να το βλέπεις.

Η έκφραση έχει μείνει μέχρι τα τώρα για τους παλιούς, για τους δε νέους δεν λέει μάλλον τίποτα, δεν αποτελεί ούτε καν μπαμπαδισμό.

Πολιτική φράση ξαφνικού κεραυνοβόλου διπλωματικού έρωτος. Πιο συγκεκριμένα, αφορά σε χρόνιες παθολογικές διπλωματικές σχέσεις κρατών που δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι είναι πλασμένα το ένα για το άλλο και συνηθίζουν να «καθυστερούν την αναγνώριση» ή να επισυνάπτουν άριστες διπλωματικές σχέσεις με τα γειτονικά τους κράτη τα οποία έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα, και ξαφνικά, μια ωραία πρωία συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν το ένα χωρίς το άλλο. Φυσικά και αυτή η νέα πολιτική θέαση του διπλωματικού έρωτα η οποία παίρνει τη θέση της άλλοτε κρατούσας άποψης της στυγνής συμφεροντολογίας είναι made in Greece, διότι κάτι μας πιάνει το καλοκαίρι εδώ και θέμε να χαλβαδιαζόμαστε! Και βρήκε στο πρόσωπο του ιδανικού ερωμένου της το Israel (αφού δεν της έκατσαν άλλοι κι άλλοι) - ε, αν είναι ποτέ...

Μετά από επίμονες (απ)αιτήσεις πολλών φίλων noms, nous ne disons pas), αποφασίζω να σα σκαταγράψω (σκόπιμο το κακέμφατο) μερικές απ' αυτές τις γαλλίζουσες εκφράσεις που ακούγονται τήδε κακείσαι, δίκην μεταφράσεων, και που θυμίζουν πλέον αυτόματους γουγλισμούς (no offense intended).

Πριν εμφανιστούν οι κομπιούτορες, συλλέγαμε, προ πεντηκονταετίας, τέτοια μαργαριτάρια, συνήθως ελληναγγλικά (καμία σχέση με greeklish), του τύπου: slowly the much oil, something is running at the gypsies', κλπ. Το αστείο συνίσταται στην αυτολεξεί μετάφραση χαρακτηριστικότατων ιδιωματισμών μιας γλώσσας εκ μέρους αμαθών, ή ημιμαθών, ή και εξελιγμένων γλωσσομαθών, αλλά με υψηλή αίσθηση του χιούμορ.

Από κλασικά μεταφρασομαργαριτάρια:

• Δεκαετία '60, το Καμάκι στη Σκανδιναβίδα: I love you. Αυτή: I love you too. Αυτός: I love you three.
• Δεκαετία '70, σε υπότιτλο της ΕΡΤ: General strike is coming = Έρχεται ο στρατηγός Στράικ.
• Πάλι από υπότιτλο στην ΕΡΤ (Καμάκι στο Love Boat): How about a night cap; = Θες ένα νυχτερινό σκουφάκι;
• Από βιβλίο περί ανασκαφών: Ένα ταμείο γεμάτο κόκκαλα = Une caisse pleine d'os.

Φυσικά, στην εδώ πλάκα, η σύνταξη, η σειρά των λέξεων, οι πτώσεις, κλπ., δεν αλλάζουν. Όσο πιο παλιός, λαϊκός, δυσνόητος και χαρακτηριστικά ρωμέικος ο ιδιωματισμός, τόσο καλύτερο το καλαμπούρι. Και οι πιο μοντέρνοι σλανγκισμοί έχουν τη θέση τους, αρκεί να' χουν πλάκα. Ωστόσο, για να βρεθεί η αντιστοιχία τους σε άλλες γλώσσες, είναι... «αλλουνού παπά ευαγγέλιο». Μ' άλλα λόγια, η αυτολεξεί μετάφραση ιδιωματισμών (έστω και λεξικολογικά σωστή) δε βγάζει νόημα για τους ξένους, απαιτείται μια απόδοση στην άλλη γλώσσα. Και μη μου πείτε ότι δεν είναι αργκοσλάνγκ.

Highlight από Σαλλλονικιό γλωσσοδέτη (βλ. παράδειγμα 1) που έκανε επιτυχία λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε βωμόλοχα. Κάτι σαν το «κοράλλι ψιλοκόραλλο και ψιλοκοραλλάκι» δηλαδή (πες το γρήγορα για να καταλάβεις!).

Εκφράζει όλον τον πόνο για την παρακμή που φέρνουν τα χρόνια που περνούν στον δύστυχο τον άνθρωπο. Εκφράζει επίσης όλη την αναπόληση των όμορφων στιγμών που ζει κανείς προτού αρχίσει να ασχολείται με έννοιες όπως «τα παιδιά μου», «πεθερικά», «αφήνω καράφλα», «αφλογιστία», «χοληστερίνη», «λογιστής», «σύνταξη», «πιεσόμετρο» και άλλα συναφή.

Παραλλαγές: όμορφα/χαμένα/καημένα/μαύρα μου νιάτα που τσαλακωθήκατε.

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ!
Το τραγουδάκι στο YouTube παρακάτω! Είναι η επιτομή της έννοιας και όποιος δεν το ξέρει, να το ακούσει πάραυτα!

Update του δώσε πόνο!, όπου ο μερακλής συμμετέχων σε συναυλία παρακαλεί τον τραγουδιάρη να του προσφέρει όχι τον κλασικό ερωτικό νταλκά για ανολοκλήρωτους έρωτες, απιστίες, κενωνία άτιμη και ταλιμπάν, αλλά έναν πλανητικό ούμπερ-νταλκά για όλους τους κατατρεγμένους του κόσμου, παιδάκια που πεθαίνουν από AIDS στην Αφρική, πολιτικούς κρατουμένους στην Βιρμανία, παλαιστίνιους έγκλειστους, το Νέλσον Μαντέλα και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις, και δεν μπορεί να νταλκαδιάσει αν δεν ακούσει όλαφ τα. Προφ από τον καλό Σαμαρείτη Bono των U2, που πέρασε πρόσφατα από την χώρα μας.

Πάσα: Πάτσης.