Tagged definitions (41)
Showing 31-40 from 41

Το ψάρεμα σκάρων με ψαροντούφεκο.

Τα τελευταία χρόνια (πιθανότατα εξ αιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας της θάλασσας) έχει αυξηθεί εντυπωσιακά ο αριθμός κάποιων ψαριών, όπως οι σκάροι, που προτιμούν πιό ζεστά νερά. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την σημαντική μείωση της διαθεσιμότητας άλλων ψαριών, όπως ροφοί, στήρες, σαργοί, σηκιοί, ακόμα και χειλούδες (η χαρά του ατζαμή ψαροντουφεκά τις παλιές, καλές εποχές) καταλήγει σε ψαριές αποτελούμενες,σχεδόν αποκλειστικά, από σκάρους.

Αυτόν τον όρο τον πρωτοχρησιμοποίησα πριν από λίγα χρόνια

και τώρα τον γνωρίζουν κάποιοι φίλοι μου στην Κύθνο. Δέν ξέρω αν τον σκέφτηκε και κάποιος άλλος, πράγμα όχι απίθανο.

Ο σκάρος sparisoma cretense, όπως φαίνεται κι από την λατινική του ονομασία ήταν από παλιά κάτοικος των θαλασσίων περιοχών της Κρήτης, κατά κύριο λόγο, αλλά και των νησιών του Νοτίου Αιγαίου. Στο Κεντρικό Αιγαίο εμφανίζονταν περιστασιακά, όταν οι συνθήκες (προφανώς η θερμοκρασία) ήταν ευνοϊκές. Στο Βόρειο Αιγαίο ήταν τελείως άγνωστος. Τώρα έχει διαδοθεί σέ ολόκληρο το Αιγαίο, ακόμα και σε περιοχές που παλιά ήταν άγνωστος.

Εμφανίζεται σε δύο χρώματα: Οι αρσενικοί έχουν γκρίζο χρώμα, είναι μεγαλύτεροι σε μέγεθος, υπερκινητικοί, με επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε άλλους αρσενικούς, που μπαίνουν στην εδαφική τους επικράτεια.

Οι θηλυκοί είναι μικρότεροι σε μέγεθος, έχουν λαμπερό κόκκινο χρώμα με φωτεινές χρυσοκίτρινες κηλίδες και πιό ήρεμη συμπεριφορά.

Πάντως όλοι έχουν τρυφερό, νόστιμο κρέας και είναι ιδανικοί για τη σχάρα!

Σ.Σ. Μόλις επέστρεψα από σύντομες αλιευτικές διακοπές (σκαροντούφεκο) στην Κύθνο.

Ο τεμπέλης, ο νωθρός, ο μαχμουρλής, ο εις κατάστασιν σπαρίλης ευρισκόμενος, ο σπαριλόμπεης. Μάλλον εκ του ψαριού σπάρος (βλ. και σπαρίλα). Ο σπαρίλας είναι όχι τόσο ο οριστικά και αμετάκλητα τεμπέλης/ ατάλαντος/ μη μοτιβαρισμένος, αλλά μάλλον πιο πολύ αυτός που βαριέται να κάνει μια μικροδουλειά, έχει νωθρότητα σε μικρολεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, βρίσκεται σε μουντ απραξίας.

σλανγκασίστ : τσετία.

Τσέτα ή λεντισιά ήταν ένας τρόπος ομαδικού ψαρέματος, κυρίως από τους ψαράδες της Ερμιονίδας μέχρι τη δεκαετία του '60. Το ψάρεμα γινόταν ως εξής: Όλες οι βάρκες που συμμετείχαν παρατάσσονταν η μία δίπλα στην άλλη και σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, ξεκινώντας από την ακτή μέχρι περίπου το τέλος της αποχής. Στη συνέχεια άρχισαν να κινούνται όλες μαζί παράλληλα προς την ακτή ανεβοκατεβάζοντας άσπρες πέτρες δεμένες με σκοινί. Με τον τρόπο αυτό τρόμαζαν τα ψάρια και τα οδηγούσαν όπου ήθελαν, συνήθως σ' έναν κλειστό όρμο όπου τα έπιαναν με δίχτυα ή συνηθέστερα με δυναμίτες.

Αποχή: η βραχώδης παράκτια υφαλοκρηπίδα.

Πιθανή ετυμολογία από τους Τσέτες (τουρκ. cete): ληστοσημμορία (από εδώ)

Η μέθοδος αυτή ήταν ιδιαίτερα καταστρεπτική επειδή "άδειαζε" τις παράκτιες περιοχές από ψάρια. Για το λόγο αυτό απαγορεύτηκε από το 1959 όπως φαίνεται και από την σχετική απαγορευτική εγγύκλιο του ΥΕΝ:

Αυτού του είδους το ψάρεμα εξαντλούσε τα αλιευτικά αποθέματα πολύ γρήγορα και γι' αυτό η τσέτα έπρεπε να αλλάζει συχνά τόπο. Φυσικά οι ψαράδες των περιοχών που έφτανε η τσέτα δεν τους έβλεπαν με καλό μάτι και έτσι η λέξη τσέτα απέκτησε και δεύτερη, μεταφορική, σημασία : ομάδα ανθρώπων που αρπάζουν και/ή καταστρέφουν πράγματα, καρπούς κλπ.

Η έκφραση με τη μεταφορική της σημασία ήταν παλιότερα σε χρήση στη ντοπιολαλιά της Κύθνου, συνήθως από ανθρώπους της θάλασσας . Πιθανόν να χρησιμοποιείται μ' αυτήν την έννοια και σ' άλλες παράκτιες περιοχές.

Ψαρὰς ποὺ ψαρεύει μὲ ἐκρηκτικὰ, συνήθως δυναμίτη.

Ἰδιαίτερα καταστρεπτικὸς, ἀλλὰ καὶ ἐπικίνδυνος τρὸπος ψαρέματος. Τἰς παλιότερες ἐποχές ἔβλεπε κανεὶς στὰ νησιὰ πολλοὺς ψαράδες μὲ κομμένα χέρια, τοὺς πιὸ "τυχεροὺς". Οἱ ἄτυχοι "ἁναπαύονταν" στὸ κοιμητῆρι τοῦ νησιοῦ, ἐνῶ ἀπὸ κάποιους δὲ βρίσκανε οὔτε κομμάτι γιὰ νὰ θάψουν.

Ξακουστοὶ φουσεκάδες ἦταν οὶ Σπετσιῶτες, ποὺ κρατοῦσαν (κατὰ τὰ λεγόμενά τους) τὴν παράδοση τῶν παλιῶν μπουρλοτιέρηδων! Σχετικὸ τὸ πρῶτο παράδειγμα ποὺ "ψάρεψα" στὸ γούγλη.

Τὰ φουσέκια τὰ φτιάχνανε ἀπὸ δυναμὶτη, ποὺ ἔβρισκαν ἀπὸ τὰ λατομεῖα. Ἀπαραίτητα ἐπίσης ἦταν τὸ καψοῦλι καὶ τὸ βραδύκαυστο φυτίλι, ποὺ τὰ ἔβρισκαν ἀπὸ τὴν ἴδια πηγὴ. Ἀργὸτερα "ἐκσυγχρονίστηκαν" κι ἔριχναν μπουκάλες ὑγραερίου, πραγματικὲς βόμβες βυθοῦ, ποὺ "σήκωναν καὶ τὶς πέτρες ἀπὸ τὸν πάτο τῆς θάλασσας".

Ἑτυμολογία: Από το φισέκι > Τουρκ. fişek (αντιδάνειο εκ του φυσίγγιο). Ἀπὸ 'δῶ

Τὸ δεύτερο παράδειγμα μοῦ τό 'χουν διηγηθεῖ γιὰ πραγματικὸ. Μπορεῖ ὅμως νά 'ναι καὶ ἀνέκδοτο. Δὲν περιέχει τὴ λέξη ἀλλὰ εἶναι σχετικὸ.

Η πασκόβζα είναι λιμνίσιο ψάρι στην περιοχή της Βοιωτίας.Προκείται για κακάσχημο ψάρι με μεγάλη φουσκωτή κοιλιά που εάν κολυμπήσεις γυμνός κοντά της θα πραγματοποιήσει τρομερή και αιφνίδια επίθεση στα τρυφερά σας.Η λέξη επίσης χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τις άσχημες γυναίκες με μεγάλη κοιλιά.Ιστορικά προέρχεται από την περίοδο πριν την αποξήρανση της λίμνης της Κωπαΐδας.

Στην ποικιλία της Κέρκυρας είναι "το ψάρι «χριστόψαρο» (zeus faber). Επειδή έχει δύο σκούρες κηλίδες στις πλευρές του, ο ελληνικός θρύλος λέει ότι το είχε πιάσει ο Χριστός και άφησε τα αποτυπώματά του. Για τους Κερκυραίους, λόγω δυτικών επιρροών, το είχε πιάσει ο άγιος Πέτρος. Από το ιταλ.«San Pierro», «άγιος Πέτρος»". (Δες).

Στην ποικιλία της Κέρκυρας είναι το ψάρι σαλιάρα (parablennius). Πιθανότατα από το ψάρι χάνος και το μέλι, λόγω της βλέννας που εκκρίνει. (Εδώ).

Στην ποικιλία της Κέρκυρας είναι ένα είδος μικρού καπονιού, που θεωρείτο το «ψάρι του φτωχού», ήταν πολύ φθηνό γιατί έχει πολλά αγκάθια. Πιθανώς από το ιταλικό -βενετικό capone.

Στην ποικιλία της Κέρκυρας είναι το σύνολο μικρών ψαριών που πωλούνται ανάμικτα και φθηνότερα, επειδή δεν συμφέρει να διαχωριστούν. Από το ιταλικό - ενετικό bragagna, ένα είδος διχτυού με σχήμα σάκου, παρόμοιο με την τράτα. (Δες).

Σκωπτικό προσωνύμιο για τον Μεσολογγίτη. (Δες).