Tagged definitions (774)
Showing 51-60 from 774

Τα αρχίδια, όταν σερβίρονται μαγειρεμένα. Προφανώς λέγονται έτσι για να μην ειπωθούν με το όνομά τους. Όπως λέμε: «ο ακατονόμαστος».

Συνήθης έκφραση που πρέπει να μελετηθεί μαζί με την έκφραση που αναλύθηκε στο λήμμα στο χωριό μου, η οποία έχει συνήθως την μορφή «αυτό στο χωριό μου το λένε x».

Στην περίπτωση που απασχολεί τον παρόντα ορισμό (ο αναγνώστης καλείται να δει εξαρχής τα παραδείγματα για να γίνει αμέσως αντιληπτό περί τίνος πρόκειται) συμβαίνει το εξής: προηγείται μια πολύ εντυπωσιακή έκφραση και έπεται ως συμπλήρωμα το «που λένε και στο χωριό μου». Η εντυπωσιακή έκφραση έχει ένα ή και τα δύο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά: α) είναι σε ξένη γλώσσα, β) ανήκει σε κάποιο ιδίωμα είτε τεχνικό- επαγγελματικό, τ. jargon, είτε ελιτίστικο-κουλτουριάρικο, είτε σε ξύλινη γλώσσα.

Με το συμπλήρωμα «που λένε και στο χωριό μου», ο ομιλητής πετυχαίνει καταρχήν μια ειρωνεία, αφού το εντυπωσιακό και εκλεπτυσμένο που έχει πει έρχεται σε αντίθεση με τον αγροίκο λόγο που υποθέτουμε ότι χειρίζονται σε ένα χωριό.

Περαιτέρω μπορούμε να κάνουμε διάφορες ερμηνευτικές προσπελάσεις για τους λόγους που χρησιμοποιείται η έκφραση, πέρα από την προφανή ειρωνεία:

1. Ο ομιλητής επιχειρεί μια captationem benevolentiae (που λένε και στο χωριό μου). Δηλαδή πρώτα εντυπωσιάζει τον ακροατή με την ψαγμενιά που λέει, αλλά επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να προκαλέσει χλεύη και φθόνο αν η έκφραση φανεί υπερβολικά πομπώδης και εκτός συμφραζομένωνε, επικαλείται το χωριό του εν είδει ταπεινοσχημίας, ώστε να κερδίσει ταυτόχρονα πέρα από τον εντυπωσιασμό και την συμπάθεια του ακροατή, όπως συμπαθούμε κάποιον που μιλάει ένα χωριάτικο τοπικό ιδίωμα. Αυτή παρεμπιπτόντως ήταν και η αρχική σημασία της ειρωνείας (λ.χ. της ειρωνείας του Σωκράτους) στην δημοκρατική αρχαία Αθήνα, όπου κάποιος καλείτο ταυτόχρονα να εντυπωσιάσει τον αθηναϊκό δήμο, αλλά και να τον κολακεύσει βάζοντάς τον σε ανώτερη θέση από τον ίδιο, ώστε να μην πάθει ζημιά από την ζήλια του. Οπότε η έκφραση λειτουργεί σαν ένα μετά συγχωρήσεως, με το συμπάθιο, ήτοι «συμπαθάτε με που είμαι ανώτερος από εσάς, μην μου κρατάτε κακία».

2. Μπορεί να συμβαίνει και κάτι διαφορετικό έως αντίστροφο. Εφόσον την έκφραση την λέει ένας εκ γενετής Αθηνέζος ή άλλος πρωτευουσιάνος ή αλλοτριωμένη νεολέρα που δεν έχει καμία ρίζα τοπικής κοινότητας να επικαλεστεί, τότε μπορεί να σημαίνει μια πανηγυρική διεκδίκηση απεδαφικοποίησης (deterritorialization που λένε και στο χωριό μου). Δηλαδή παραδέχομαι ότι είμαι εκκρεμής χωρίς χωριό, αλλά επιλέγω δίκην φαντασιακής αυτοθέσμισης να κάνω χωριό μου μια απεδαφικοποιημένη κοινότητα. Λ.χ. τον αγγλικό / αμερικάνικο / γαλλικό / γερμανικό πολιτισμό του οποίου χρησιμοποιώ εκφράσεις σαν να ανήκω οργανικά σε αυτόν, ή μια επαγγελματική κοινότητα, μια κοινότητα πνεύματος. Όλα αυτά είναι πολύ συνήθη στην εποχή του Διαδικτύου, όπου μπορούμε να ανήκουμε σε άυλους τόπους, θα λέγαμε σε ιδεατά χωριά. Σε αυτήν την περίπτωση πανηγυρίζω ότι έχω υπεραναπληρώσει την έλλειψη χωριού και παράδοσης με μια φαντασιακή ταυτότητα στην οποία έχω εισέλθει ως οιονεί συγχωριανός.

3. Μπορεί να υπάρχει ένα παίγνιο μεταξύ μερικότητας και καθολικότητας, το οποίο αναλύεται και στο λήμμα στο χωριό μου. Δηλαδή ενώ όταν αναφέρομαι στο χωριό μου περιμένουμε ότι θα πω κάτι μερικό-τοπικιστικό, εγώ αντιθέτως λέω κάτι καθολικό, οπότε κάνω τον συνομιλητή μου να προβληματιστεί. Και εδώ έχουμε ταπεινόλογη ειρωνεία για να αδράξω την καλή διάθεση του συνομιλητή. Δηλαδή δεν του την λέω κατευθείαν ότι αυτό που λέω έχει καθολική ισχύ, αλλά διά μαιευτικής τον βάζω μόνο του να σκεφτεί μήπως αυτό που λένε στο χωριό μου ισχύει και στην περίπτωσή του.

Ωστόσο νομίζω ότι πρέπει να διακρίνουμε τις δύο εκφράσεις. Όταν λέμε «στο χωριό μου αυτό το λένε x», τότε η έμφαση είναι όντως στο ότι αυτή η αξιολόγηση έχει καθολική σημασία, οπότε καταγγέλουμε εμμέσως πλην σαφώς τον συνομιλητή. Όταν λέω «x που λένε και στο χωριό μου», τότε η έμφαση είναι στο ότι είπα κάτι πολύ έξυπνο, και το χωριό είναι απλώς δευτερεύουσα συμπληρωματική ταπεινολογία.

Παρά την διαφορά, όμως, υπάρχει και στην δεύτερη αυτή περίπτωση που εξετάζουμε εδώ το παιχνίδι μερικότητας και καθολικότητας. Ακόμα και αν χρησιμοποιήσω μια δύσκολη βαρύγδουπη έκφραση θα υπαινιχθώ με αυτόν τον τρόπο εμμέσως ότι ο συνομιλητής θα έπρεπε να την ξέρει γιατί αυτή έχει καθολική αξία. Κι αν δεν την ξέρει είναι βλάκας.

Εδώ παίζει και η επίκληση στην διαφορά μεταξύ της σοφίας του χωριού και του νεοπλουτισμού του πρωτευουσιάνου. Δηλαδή θεωρούμε ότι το χωριό έχει μια βαθύτερη σοφία, στην οποία δεν υπάρχει άμεση πρόσβαση και ο πρωτευουσιάνος μπορεί από επιφανειακότητα και νεοπλουτίστικη καφρίλα να αδιαφορήσει για αυτήν. Οπότε κατά παρόμοιο τρόπο, ο συνομιλητής δεν πρέπει να αδιαφορήσει για την σοφία που είπα, ακόμη κι αν είναι δύσκολο να μετάσχει σε αυτήν, γιατί σε τελική ανάλυση (θα έπρεπε να) τον αφορά.

Τέλος, να παρατηρήσω ότι τα όρια μεταξύ των δύο αυτών εκφράσεων «αυτό στο χωριό μου το λένε x» και «x που λένε και στο χωριό μου» δεν είναι στεγανά, και ενίοτε η δεύτερη έκφραση λέγεται με την ίδια σημασία, όπως η πρώτη, καθώς στο παράδειγμα 4, ενώ και το αντίστροφο μπορεί να συμβεί. Εξάλλου είναι προφανές ότι η αφετηρία των δυο εκφράσεων είναι κοινή, δηλαδή κάποιο γνωμικό χωριάτικης σοφίας, όπως στο παράδειγμα 1. Αυτή η αφετηρία είναι που τρέπεται στη συνέχεια με δύο διαφορετικούς τρόπους, είτε με το να αντικαταστήσουμε την χωριάτικη σοφία από μια κοινοτοπία, για να καταγγείλουμε τον συνομιλητή (λ.χ. αυτό στο χωριό μου το λένε κακογουστιά), είτε με μία επιτηδευμένη ελιτίστικη σοφία (όπως στα παραδείγματα 3).

Απύθμενης μαλακίας απάντηση-σχόλιό μου σε συζήτηση, σε άνθρωπο που λέει α κ ρ ι β ώ ς το ίδιο με μένα!.....

Πνεύμα αντιλογίας εκ πεποιθήσεως, στην παρέα και στον καθέναν ξεχωριστά.....
Δεν θέλω να συμφωνεί κανείς μαζί μου, δεν θέλω να το βρίσκει ποτέ πρώτος, δεν θέλω να τον επαινούν, δεν έχω να αντιπροτείνω τίποτε, μπορεί και να μην παρακολουθώ καν τι λέει.....
Φτάνει να μη παραδεχτώ ότι έχει δίκιο, καλύτερη ιδέα, κοντινότερο δρόμο, καλύτερο ξενοδοχείο, φτηνότερο φαγητό, καθαρότερη θάλασσα και ένα σωρό ακόμη που δεν τα πρόλαβα εγώ!.....
Τώρα είναι καλό πράμα αυτό που έχω;

Τελικά όλα αυτά, φυσικά και συμβαίνουν μόνο στην παρέα μας, έτσι, για πλάκα!... (μερικές φορές πάλι, ΟΧΙ!!!)...

Η δικαιολογία που προτάσσει ένας καλλιτέχνης του κώλου προκειμένου να υπερασπιστεί το έργο του. Λέγοντας αυτό, ο ψευδο-καλλιτέχνης εννοεί ότι η συγκεκριμένη επιλογή του είναι θέμα προσωπικής του άποψης οπότε δεν χωράει άλλη εξήγηση. Έτσι βουλώνει το στόμα των αδαών.

Κυρίως όμως το λέμε εμείς όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα τέτοιο έργο και δεν ξέρουμε να εξηγήσουμε τίστομπούτσο είναι αυτό που βλέπουνε τα μάτια μας.

(Το λέμε όμως και όταν πράγματι αυτό που αντικρύζουμε είναι ιδιαίτερο αλλά τυχαίνει να είμαστε εμείς οι ανίδεοι και δεν ξέρουμε τι να πούμε. Εν τοιαύτη περιπτώσει, όταν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα έργο τέχνης, ταινία, κείμενο κλπ το οποίο δεν κατανοούμε αμέσως, κινδυνεύουμε είτε να το παραγνωρίσουμε θεωρώντας το μαλακία, ή να το θαυμάσουμε άδικα νομίζοντας ότι πρόκειται για κάτι το εξαιρετικό. Πάρ' τ' αυγό και κούρευ' το, δηλαδή).

Τούτη η παλαιά έκφραση, με την οποία οι ελληνόφωνοι εφιστούσαμε και εφιστούμε την προσοχή ο ένας στον άλλο εν όψει κινδύνων, τείνει πλέον να μετατραπεί σε απλό φιλικό αποχαιρετισμό, κι εν μέρει να αντικαταστήσει το τα λέμε προς φίλους, μιας και προς αυτούς αυτό το «τα λέμε» ακούγεται λίγο και περιττό («σιγά που δε θα τα ξαναλέγαμε») -αντισταθμιστικά, το «τα λέμε» ακούγεται όλο και περισσότερο ως κατακλείδα σε εφήμερες μη φιλικές γνωριμίες, αν και είναι σαφές ότι δεν θα ξαναϋπάρξει συνάντηση, μισή υποκρισία δική μου, μισή δική σου, δλδ. (στην Αγγλία λένε αυτό το φρέντλι «see you» έτσι χαζά, ακόμα και στα τηλεφωνικά κέντρα, και δε χρειάζεται να πω ότι αυτό το c u έχει συμβάλει και στην καθιέρωση της καθ΄ ημάς «τα λέμε»- culture ).

Επανερχόμενος στο λήμμα: οι χρήσεις στις οποίες εστιάζω είναι εκείνες κατά τις οποίες αυτό το «το νου σου» ακούγεται σκέτο στο τέλος ενός διαλόγου -αντικαθιστά, δηλαδή, ακόμα και τα «γεια σου», «άντε γεια» κ.τ.ο. καμιά φορά- και, κυρίως, ενώ δεν δικαιολογείται από την περίσταση (δεν έχει, δλδ, επισημανθεί, συζητηθεί κάποιος κίνδυνος, ενώ δεν συντρέχει κάποια άμεση εύλογη απειλή).

Κοινωνιοψυχοανθρωπολογικά αν το δει κανείς, το «το νου σου» αυτό δεν είναι παρά η σλανγκική έκφραση της Κοινωνίας του Ρίσκου, εσχάτως και του Πανικού, την οποία έχουν αναλύσει οι κοινωνιολόγοι και διανοητές της ύστερης κυρίως νεωτερικότητας. «Το νου σου» παναπεί κατά βάση «πρόσεχε», ο κίνδυνος είναι καταστατικό στοιχείο της ζωής (η οποία, βέβαια, ζωή ΣΟΥ είναι και πολύτιμη, αν έχεις γεννηθεί από τη σωστή πλευρά των εσωτερικών και εξωτερικών συνόρων). Παναπεί επίσης: πονηρέψου μη σε φάνε, μην επαναπαύεσαι γιατί την πούτσισες. Παναπεί τελικά κοινωνία = κίνδυνος, μην εμπιστεύεσαι κανέναν -α, και μαλακίες έλεγα, κοινωνία δεν υπάρχει.

Το «το νου σου» που περιγράφω, θεωρώ ότι έχει δυο ορίζουσες:

α) η μια είναι η ανάγκη να υπάρξει ένα αντίστοιχο του αγγλοσαξονικού αποχαιρετισμού take care = πρόσεξε τον εαυτό σου. Η τάση των αγγλοσαξόνων, ρεκτών καθετί χυδαίου τις τελευταίες δεκαετίες προς την κουλτούρα της ασφάλειας (safety, security), γιγαντώθηκε μετά τους δίδυμους πύργους, κι έτσι φτάσανε στα ντεκαβλέ have a safe trip και τους λοιπούς δολοφονικούς του ζην επικινδύνως και της χαράς της ζωής γλωσσικούς αυτοματισμούς. Ως γνωστόν η κουλτούρα μας είναι αμερικανοποιημένη ως ένα βαθμό...

β)... κι έτσι έχουμε κι εμείς πλέον αυτό το «το νου σου» που, ναι μεν είναι πιο λαϊκότροπο και μάγκικο ως προέλευση, καθώς μάλιστα προς το παρόν εκφέρεται από άτομα που είναι ή -κυρίως- φαντασιώνονται ότι είναι της πιάτσας, άρα και παίρνουν «ρίσκα», και αισθάνονται καθήκον να εφιστούν ο ένας στον άλλον την προσοχή.

Δεν είναι, λοιπόν, τόσο φλώρικο όσο το take care αυτό το «το νου σου», αλλά αυτά είναι προσχήματα, υφολογικοί φερετζέδες, φόβο εκφράζουν και τα δύο.

Πολιτισμικά θα έλεγα εν τέλει ότι, ως αποχαιρετισμός, χρησιμοποιείται είτε από κάγκουρες και ανακλά την πρόθεσή τους να φανούν σχετικά εκλεπτυσμένοι («το νου σου, κι εμένα που με βλέπεις έχω πολλές φορές μπλέξει, σκατοκοινωνία, αλλά μπορείς να επιβιώσεις, αν έχεις... το νου σου»), η οποία τάση του κάγκουρα αλληλεπικαλύπτεται με την εκμάγκευση του φλώρου που προσπαθεί να επιβιώσει υπό αντίξοες πλέον συνθήκες -ανταγωνισμός, κοινωνικοποίηση της εξαπάτησης, επισφάλεια κλπ («το νου, μην είσαι μαλάκας, θέλει κωλοπετσοσύνη και μυαλό για να επιβιώσεις»).

Τέλος, να επισημάνω ότι το «το νου σου» ως αποχαιρετισμός απευθύνεται σε ένα άτομο και εκφράζει αυτήν ακριβώς τη συνθήκη του ατομισμού. Το «το νου σας» χρησιμοποιείται ως ειλικρινής προειδοποίηση και συνδηλώνει συνήθως μια συλλογική μορφή αλληλεγγύης.

Η πιστολιά.

Οκ, είναι το κατάστημα, αλλά και γενικότερα λέμε έτσι οποιαδήποτε επιχείρηση, χώρο, κατάσταση, κύκλο κλπ. Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά και μάλλον υποτιμητικά. Εκτός αν χαριτολογούμε, αλλά πρέπει να το κάνουμε λιανά στον άλλον προς αποφυγή παρεξηγήσεων...

Όταν, δηλαδή, δώσουμε αυτόν τον χαρακτηρισμό σε κάτι από τα προαναφερθέντα, σημαίνει ότι το εξισώνουμε με μια «μπακάλικη» επιχείρηση, δηλαδή σε κάτι στεγνά και στυγνά κερδοφόρο και επιχειρηματικό, χωρίς μεγάλες αξιώσεις. Η ειρωνεία έγκειται προφ στο ότι μέσα στο «μαγαζί» υπάρχει και καλά κάτι πολύτιμο, ενώ στην ουσία δεν παίζει κάτι τέτοιο.

Ως εκ τούτου προέκυψε και η έκφραση: ανοιχτά τα μαγαζιά

Συνώνυμο του ό,τι νά 'ναι, λέγεται κατά την αποφώνηση σκληρά σουρεαλιστικής ατάκας. Ο ποιητής θέλει να πει ότι δεν έχεις λόγο για να πεις κάτι τέτοιο, ότι αυτό που λες δεν υπάρχει.

Ο κάρφωμας, αυτός που φαίνεται τι κάνει αφού δεν έχει συγκαλυφθεί επαρκώς.

Περισσότερο αμπελοφιλοσοφική (ή ραντομ σάιενς) παρά σλανγκική φράση, η οποία όμως χρησιμοποιείται κατά κανόνα μετά από ορυμαγδό σαχλαμάρας ως επιχείρημα - σύνοψη - κατακλείδα της όλης συζήτησης. Και τι κατάληξη για μια συζήτηση! Να μπορείς να προσδιορίσεις το σύνολο της ανθρωπότητας με βάση 2 και μόνο κατηγορίες...τέτοια εποπτεία!...

Αν ψάξετε τα λόγια μεγάλων ανδρών ή αλλιώς quotes, θα δείτε ότι σχεδόν κάθε μεγάλος άνδρας χώρισε τους ανθρώπους σε δυο κατηγορίες. Τη δόξα των μεγάλων ανδρών έχουν ζηλέψει χιλιάδες ακάματοι εργάτες της εξυπνάδας και του ό,τι νά 'ναι...